نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس

هم‌رنگ بقیه نباشید!

ضرر در معاملات (قسمت دوم)

اگر هر ضرر دردناکی که در زندگی داشته ایم افکار خاصی به وجود آورد، خیلی زود با افکار منفی از پای در خواهیم آمد. تقریبا همه چیز ما را به یاد ضررها و احساسات دردناک مرتبط با آن خواهد انداخت. وقتی این احساسات بروز می کنند، در موقعیت ایجاد ضرر در معاملات قرار می گیریم. کاری که باید انجام دهیم این است که ارتباط بین افکار فعلی مان را با چیزهای پیشین مرتبط با آنها قطع کنیم.

چگونگی دور ریختن افکار منفی

۱- ابتدا، باید نسبت به چیزهایی که در حال حاضر با ضرر مرتبط هستند، آگاه باشید. اگر به این موضوع فکر کنید، می توانید این افکار را که نشانه ها، صداها، چیزها، واژگان و رهایی هستند که شما را ناراحت می کنند و پایین می برند و نسبت به این احساسات هیچ الانی هم ندارید، تشخیص دهید. راه دیگر برای تشخیص آنها تجسم ضررهایی نان دردناکند و جزییات خاص این ضررها را یادداشت کنید. کدام یک از این جزئیات به نظر شما نقش مهمتری در ایجاد ضرر دارد؟

٢- دومین قدم، رها کردن این افکار است که در این صورت دیگر احساس ضرر نخواهید کرد. می توانید چیزهای مرتبط جدید را جایگزین این ها کنید. برای مثال، اگر ماه دسامبر را مرتبط با از دست دادن پول کرده اید. چون یک بار ضرر بزرگی در این ماه داشته اید و دیدید که این ضرر در این ماه تکرار شده، باید این ارتباط را قطع کنید. چشمان تان را ببندید و پر سود ترین معامله ای را که می توانید تصور کنید، در ذهن خود تجسم کنید. حالا، تجسم کنید آن معامله در دسامبر اتفاق می افتد. برای اینکه این کار نتیجه بخش باشد، باید آن را به وضوح و با احساسات زیاد تجسم کنید. هر چقدر این کار را تکرار کنید، این تجسم روی شما بیشتر تاثیر خواهد گذاشت.

۳- مرحله دوم، جایگزین کردن افکار مثبت به جای افکار منفی بود. به زمانی برگردید که چیزی واقعا شما را برانگیخته باشد، مثل کتاب معاملاتی که خوانده اید، مربی شما در معاملات، درس بزرگی که یاد گرفتید و … تا در خود احساس خوبی داشته باشید. سپس، به یک واژه که می تواند آن احساس یا حالت را توصیف کند، فکر کنید. برای ایجاد افکار قوی باید این کار را چندین بار تکرار کنید. پس، تنها یک واژه می تواند شما را به حالت دلخواه برساند.

حالا که شما شروع به رها کردن افکار مرتبط با ضرر گذشته خود کرده اید، نیاز به استراتژی دارید که با آن بتوانید با ضررهای آینده کنار بیایید و به ضرر به عنوان فرصتی برای رشد و ترقی نگاه کنید نه اینکه باعث تقلیل انرژی شما شود.

وقتی ضرر می کنید، ضرر اتفاق افتاده و راه بازگشتی ندارید. پس چیزی که تغییر خواهد کرد، واکنش شما نسبت به آن است. اگر شما بین ضرر و انرژی رابطه ای پیدا کنید، خواهید فهمید هر چه ضرر بزرگتر باشد، انرژی قوی تری را جمع خواهید کرد. این انرژی باید جهت پیدا کند. شما چه جهتی را برای این انرژی انتخاب می کنید؟ به سمت ضررهای بیشتر یا به سمت رفاه و خوشی می روید؟

ضرر در معاملات

می خواهید بر چه چیزی تمرکز کنید؟

شما در انتظار فاجعه باشید، فاجعه رخ می دهد. اگر به دنبال فرصت باشید، آن را امید یافت. مغز شما روی چیزهایی که به آنها علاقه دارید، تمرکز می کند. چه چیزی برای شما ارزش دارد و انتظار چه رخدادی را دارید، یک آزمایش روانشناختی معروف وجود دارد که در آن مغز گربه تحت تاثیر الکترودهایی قرار می گرفت که داخل گوش تا مغز گریه جای گذاری شده بود و صدایی ریتم دار برایش پخش می شد.

گربه به طور واضح صدای ریتم دار را می شنید؛ بعد، یک موش در داخل قفس کنار گریه گذاشته شد. با وجود اینکه صدا مثل قبل پخش می شد، ذهن گربه مشغول چیزهای بهتر شده بود. تمرکزش روی موش بود.

نتیجه گیری

در مورد تمرکز انسان نیز وضع به همین منوال است؛ اگر روی چیزی تمرکز کنید، تبدیل به واقعیت خواهد شد و تمام واقعیت های دیگر دور تا دور شما را کنار می زند. اگر تمرکز شما روی نتیجه مثبت باشد، انرژی ذهنی و حسی برای دستیابی به آن را پیدا خواهید کرد. اگر روی ضرر تمرکز کنید، انرژی تان را به سمت آن سوق خواهید داد. کریستوفر ریوز و کارول او. کانور در مواجهه با ضررهای بزرگ، انرژی بسیار زیادی را صرف کردند و روی نتیجه مثبت تمرکز کردند. بیل کازبی انرژی اش را در خنداندن مردم معطوف می کند. وقتی انرژی از یک ضرر بزرگ برای تغییر مثبت یا نتایج مثبت استفاده می تواند برای جبران ضرر استفاده شود. وقتی همین انرژی به سمت افسردگی و بدبینی صرف شود، دیگر ضرر را نمی توان جبران کرد. به جای آن، انرژی در همین جهت می ماند و ضررهای بیشتری را ایجاد می کند.

ریزش پاییزی بورس

ریزش مداوم این‌ روزهای بورس در حالی است که بازار سرمایه ایران دو سال متفاوت، عجیب و البته بهت‌آور برای سرمایه‌گذاران را پشت‌سر گذاشته و حالا بسیاری از سهام‌داران کوچک حقیقی، پرتفوی قرمز خود را کامل بسته‌اند و با ضرری فراوان، عطای این بازار را به لقایش بخشیده‌اند.

به گزارش روزنامه شرق، بازار سرمایه ایران همچنان سرخ‌پوش است و دست‌کم تاکنون دولت ابراهیم رئیسی هم نتوانسته مرهمی بر این زخم کاری بگذارد. ریزش مداوم این‌ نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس روزهای بورس در حالی است که بازار سرمایه ایران دو سال متفاوت، عجیب و البته بهت‌آور برای سرمایه‌گذاران را پشت‌سر گذاشته و حالا بسیاری از سهام‌داران کوچک حقیقی، پرتفوی قرمز خود را کامل بسته‌اند و با ضرری فراوان، عطای این بازار را به لقایش بخشیده‌اند. در این پاییز بورسی دیگر حتی خبری هم از اعتراض مجازی یا حضوری نیست که به گفته بعضی کارشناسان دلیل این سکوت هم احتمالا به خروج همین سرمایه‌گذاران خُرد برمی‌گردد. فراتر از این نکات کلی، بازار سرمایه روز اول این هفته را با ریزش ۱۸‌هزار‌و ۲۲۶ واحد شاخص آغاز کرد و این سرخ‌پوشی در روز دوم هفته هم با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد تا این معیار بازار به عدد یک‌میلیون‌و ۳۴۰ هزار واحدی برسد و این در حالی است که بعضی از کارشناسان همین عدد را هم غیرواقعی می‌دانند. در بازار سرمایه ایران چه می‌گذرد و چرا دولت سیزدهم و دولتمردانش با وجود وعده‌های فراوان، نه‌تنها تغییری ایجاد نکرده‌اند، بلکه تا اینجای کار بخشی از امیدها را هم ناامید کرده‌اند؟

متهمی به نام فروش اوراق دولتی

وضعیت کنونی بورس را می‌توان با خلاصه‌ای از آمار دیروز بررسی کرد؛ در معاملات روز گذشته شاخص کل بازار با ۳۵ هزار و ۳۴۹ واحد کاهش در جایگاه یک ‌میلیون و ۳۴۰ هزار واحدی قرار گرفت. در این روز همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با ۱۰هزار و ۴۴۴ واحد کاهش به ۳۵۹ هزار و ۹۷۹ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با شش هزار و ۵۸۲ واحد افت به ۲۲۶ هزار و ۸۶۶ واحد رسید. شاخص بازار نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس اول ۳۳ هزار و ۸۷۸ واحد و شاخص بازار دوم ۴۶ هزار و ۹۱ واحد کاهش داشتند. فرابورس هم دیروز شرایط بهتری نداشت و شاخص این بازار هم بیش از ۳۷۷ واحد کاهش داشت و روی کانال ۱۹ هزار و ۲۳۱ واحد ثابت ماند. این اعداد اگرچه به‌خوبی وضعیت سقوط بازار سرمایه را نشان می‌دهد‌ اما بعضی از کارشناسان به همین اعداد هم اعتماد چندانی ندارند و معتقدند وضعیت بورس از این شرایط هم ریزشی‌تر است. درباره این شرایط دلایل مختلفی مطرح است‌ اما دست‌کم در این روزها متهم اصلی در روند نزولی شاخص بورس، «فروش اوراق دولتی در بازار سهام» است. پیش‌تر «مجتبی توانگر»، نماینده مجلس، خطاب به رئیس سازمان بورس در توییتی، آنچه را او «عرضه افسارگسیخته اوراق دولتی» خوانده، موجب «نابودی سرمایه مردم در بورس» دانسته و خواستار آن شده بود که دولت هزینه‌های خود را از جیب مردم تأمین نکند. یکی از سیاست‌های دولت دوازدهم، روی‌آوردن به عملیات بازار باز بود و به همین منظور شورای پول و اعتبار در جلسه روز ۲۷ فروردین ۱۳۹۸ خود به بانک مرکزی اجازه داد تا نسبت به انجام عملیات بازار باز (خرید و فروش اوراق مالی اسلامی منتشرشده توسط دولت و وثیقه‌گیری در ازای اضافه‌برداشت یا اعطای خطوط اعتباری به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری) اقدام کند؛ البته مجوز این سیاست پیش‌تر از سوی شورای عالی هماهنگی اقتصادی به سیاست‌گذار پولی داده شده بود و پیش‌ از عملیات بازار باز، یکی از راه‌های جبران کسری بودجه، پولی‌کردن آن بود که سیاستی به‌شدت تورم‌زا به شمار می‌رود و پولی‌کردن در ساده‌ترین تعریف آن، یعنی چاپ پول بدون پشتوانه. این در حالی است که احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، فروش گسترده اوراق دولتی در بورس را تکذیب کرده است. اگرچه این‌ روزها این موضوع عامل ریزش بورس معرفی می‌شود‌ اما دلایل دیگری هم مطرح است. همین دیروز رئیس هیئت‌مدیره شرکت بورس تهران با بیان اینکه فعالان بازار انتظار روشن‌شدن وضعیت نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس ارز ۴۲۰۰ تومانی، حذف قیمت‌گذاری دستوری، وضعیت درآمدها یا معافیت‌های مالیاتی، عوارض و حقوق دولتی و روش‌های تأمین کسری بودجه را دارند، گفت: با روشن‌شدن این مسائل سایه بی‌اعتمادی از سر بازار برداشته می‌شود. «امیر‌ تقی‌‌خان تجریشی» که با ایرنا سخن می‌گفت به عوامل تأثیرگذار در نوسان و ایجاد روند نزولی در معاملات بازار سهام اشاره کرد و گفت: «از ابتدای پاییز برخلاف فصل تابستان شاهد روزهایی نه‌چندان جذاب برای معاملات بورس بودیم که این امر ناشی از دلایل متعددی مانند افزایش نرخ بهره، تغییرات نرخ ارز، اثرات ناشی از قیمت‌گذاری دستوری و افزایش هزینه‌های مترتب بر شرکت‌های بورسی بود که وجود این عوامل زمینه ایجاد نوسان در معاملات این بازار را فراهم کرد». این‌طور‌که رئیس هیئت‌مدیره شرکت بورس تهران توضیح داد، موارد و دلایلی هم هست که احتمال تغییر این روند منفی را بیشتر و جدی‌تر می‌کند: «افزایش نرخ ارز نیمایی و کاهش فاصله با نرخ بازار آزاد، امید به گشایش‌های برجامی، کاهش فشار انتشار اوراق و کاهش هزینه‌های جانبی شرکت‌ها در خصوص تخفیفات، هزینه‌های حمل‌ونقل و انتقال پول از جمله عوامل مثبتی هستند که توجه به آنها می‌توانست باعث ایجاد روزهای خوش در معاملات بازار سهام شود و تا حدودی از ضرر و زیان سهام‌داران در بازار بکاهد». مانند نظر بسیاری از کارشناسان، تجریشی هم از ارزندگی شرایط کنونی نمادها می‌گوید: «با درنظرگرفتن افزایش نقدینگی و تورم موجود در کشور به نظر می‌رسد بازار در نقاط ارزنده‌ای قرار دارد و فنر بازار در‌ حال فشرده‌شدن است و پیش‌بینی می‌شود بازار با یک حرکت مثبت به راحتی به مسیر صعودی خود باز‌‌گردد و ضرر و زیان سهام‌داران در این بازار جبران شود».

آینده مبهم بورس؛ دلیل دست‌کاری‌ها

درباره دلایل ریزش بورس، یکی از عوامل مطرح‌شده از سوی کارشناسان، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به این بازار است که ریشه این بی‌اعتمادی را هم فعالیت‌ها و اخباری مانند کشف ماینر در زیرزمین ساختمان بورس شکل می‌دهد. «مهدی رباطی»، کارشناس بازار سرمایه، پیش‌تر در تحلیل این موضع مواردی را در گفت‌و‌گو با «شرق» مطرح کرده‌ بود. رباطی در پاسخ به این پرسش که «نزدیک به دو سال است میلیون‌ها ایرانی با دعوت مسئولان ارشد پا به بازار سرمایه گذاشته‌اند، آیا این دعوت و هجوم مردم مشابهی در دنیا دارد؟ و آیا اتفاق درستی بود؟» گفته است: «قطعا دعوت مردم به حضور در بازار پرریسکی همچون بازار سرمایه، مسئولیت زیادی می‌طلبد که طرح آن از سوی دولت با وجود عدم بهبود در اوضاع اقتصادی نادرست بوده است. در همه‌ جای دنیا دولت‌ها با ابزارهایی مانند اوراق بدهی، تغییرات نرخ بهره و. بر بازار سرمایه تأثیر می‌گذارند، اما دعوت به بازار در این سطح از حاکمیت موضوعی است که در ایران رخ داد. هجوم مردم به بازار سرمایه در دنیا عمدتا به دلیل عواملی مانند صفر‌بودن هزینه‌های کارگزاری، روند رو به رشد بازارها، توسعه زیرساخت‌های بازار، امکان درآمدزایی از بازار در هر شرایطی و‌. است و دولت‌ها نه به‌صورت مستقیم، بلکه با تغییر سیاست‌های پولی و مالی بر حضور سرمایه‌گذار در بازار تأثیر می‌گذارند». اما پرسش مهم این‌ روزها، راهکار خروج از این وضعیت است که رباطی دراین‌باره گفته بود: «متأسفانه با اتفاقی که در بورس تهران رخ داد، جبران بی‌اعتمادی به بورس سخت‌تر شده؛ چرا‌که بازار سرمایه که متولی و مدعی شفافیت است، حالا با عدم انتشار فعالیت ماینرها در سایت کدال، متهم به پنهان‌کاری و سوءاستفاده از سرمایه‌گذار شده است. سؤالی که برای سهام‌داران زیان‌دیده ایجاد می‌شود، این است که آیا بازار سرمایه راهی جذاب و متنوع را برای گسترش پس‌انداز داخلی کوتاه‌مدت و بلند‌مدت فراهم می‌کند؟ چگونگی جواب به این پرسش است که می‌تواند ضررهای واردشده به سرمایه‌گذار را جبران کند و از طرفی منجر به عدم خروج نقدینگی از بورس شود. در درجه اول دولت باید دخالت خود در بازار سرمایه را به سطوح حداقلی کاهش داده و اجازه دهد بازار روال طبیعی خود را طی کند. در این حین، ایجاد مشوق و مسیری برای فعالیت صندوق‌های متنوع سرمایه‌گذاری با تحلیلگران خبره می‌تواند هم در جبران ضرر سهام‌داران تأثیر داشته باشد و هم به بازار سرمایه رونق بیشتری ببخشد. چنین راه‌حل‌هایی اگر‌چه در کوتاه‌مدت می‌تواند سرمایه‌گذاران را از ضرر خارج کند، اما برای ماندگاری آنان در بازار به اخذ تصمیمات جدی و تغییر رویکردهای مدیریتی و سیاست‌گذاری نیاز دارد». نتیجه این شرایط نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس چه خواهد بود و آینده بورس ایران به کجا خواهد رسید؟ رباطی دراین‌باره نکاتی را مطرح کرده که مورد توافق کارشناسان زیادی است: «بورس ایران بدون توجه به تغییر در طرز فکر و سیاست‌های بخش مالی، مسیر رو‌به‌رشدی نخواهد داشت. چیزی که در درجه اول باید در اولویت قرار گیرد، تغییرات در سیستم اقتصادی، افزایش رقابت به وسیله باز‌کردن درهای کشور و تعامل با دنیا، ایجاد مشوق برای سرمایه‌گذاری، اصلاح نظام بانکی و در یک کلام خنثی‌کردن نظام خصولتی رانتی کشور است. در این صورت می‌توان انتظار داشت رشد اقتصادی مثبت اتفاق بیفتد و رونق بازار سرمایه پایدار و رو‌به‌بالا باشد. بدون این پیش‌نیازها، بازار سرمایه ایران همچنان روند نوسانی پرخطری خواهد داشت که به لحاظ اجتماعی می‌تواند در کُندشدن سال‌های رونق‌ آن مؤثر باشد».

سناریوهای پیش‌روی بورس

به‌طور خلاصه کارشناسان یک روش اساسی برای تغییر و تحول در شرایط کنونی بورس مطرح می‌کنند و آن‌ نیز پیش‌گرفتن سیاست‌هایی مخالف با تصمیمات گذشته است و درباره آینده هم دو سناریوی کلی را مطرح می‌کنند. «مهدی سماواتی»، از کارشناسان بازار سرمایه، از دو سناریو درباره آینده بازار بورس به «شرق» می‌گوید و نکته مهم اینکه نتیجه هر دو سناریو را در رشد بورس توصیف می‌کند. این تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید: «در شرایط تورمی همیشه یک ایده وجود دارد که هیچ چیزی گران نیست، ولی به‌قیمت هم نیستند. بازار ۹۹ هم گران نبود، ولی به قیمت نبود؛ یعنی ارزندگی‌ها زیر سؤال بود. در شرایط تورمی چیزی به اسم گرانی وجود ندارد. در سال ۱۴۰۰ بعد از یک افت شدید، شاهد یک رشد هستیم و با این توضیح به نظر من در بازار ۱۴۰۰ سهام خریدنی‌تر و ارزنده‌ است». سماواتی درباره نگرانی سهام‌داران و همچنین تجربه تلخ سهام‌دارانی که در یکی، دو سال گذشته به بورس پیوستند، می‌گوید: «سال گذشته یک جایی عرضه و تقاضا با هم نخواند و آن افت رخ داد؛ البته الان شاخص‌سازها رشد خوبی داشته‌اند و به نظرم نمی‌توان بر مبنای شاخص کل، بازار را سنجید. اما اگر مبنا را شاخص هم‌وزن قرار دهیم، می‌توان گفت بازار ارزنده است». سماواتی در ادامه از دو سناریوی پیش‌رو بازار سرمایه ایران در دولت ابراهیم رئیسی می‌گوید: «تا پایان ۱۴۰۰ دو سناریو محتمل است؛ یکی برگشت به برجام و توافق که طبیعا ریسک سیستماتیک بازار را کاهش می‌دهد و صنعت خودرو و بانکی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد که اینها لیدر بازار هستند و به همین دلیل ریسک سیستماتیک کاهش پیدا می‌کند و این سهام پیشران و لیدر، بازار را مثبت می‌کند». این تحلیلگر بازار سرمایه درباره سناریوی دوم می‌گوید: «در سناریوی دوم، بحث موفق‌نبودن دولت در توافق و بازگشت آمریکا به برجام مطرح است که در این صورت با کسری موجود، انتظار تورم را داریم و نرخ ارز هم صعودی خواهد بود و در این شرایط صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و در حالت کلی صنایع‌ صادرات‌محور لیدر خواهند شد و بورس را مثبت خواهند کرد. سناریوی سومی وجود ندارد و در هر دو سناریو وضعیت بورس مثبت خواهد بود». این توضیحات سماواتی در واقع تحلیل و پاسخی به این پرسش است که افراد ناظر که برای ورود به بورس فکر می‌کنند، چه راهی را در پیش بگیرند که پاسخ این تحلیلگر هم به‌طور خلاصه ورود به این بازار است: «البته الزاما مثبت‌بودن بورس به معنای رشد سرمایه افراد نیست؛ چون باید تورم و دیگر عوامل را هم وارد کرد. این بحث درباره افرادی است که می‌خواهند وارد شوند و پیشنهاد من در حالت کلی ورود به این بازار البته با آموزش‌های لازم و در‌نظر‌گرفتن ریسک ذاتی این بازار است».

با این توضیحات، به نظر می‌آید تحول در بورس کنونی عزمی جدی می‌طلبد و در شرایط کنونی بودجه تصمیم‌گیری درست به‌شدت سخت‌تر هم خواهد شد. حالا باید منتظر مرهم این دولت برای بورس و میلیون‌ها سرمایه‌گذار متضررش بود. دراین فضا هرچند مسئولان و کارشناسان زیادی از احتمال سبزپوشی بورس در آذر و دی می‌گویند اما سرمایه‌گذاران مارگزیده‌ حالا از هر ریسمان سیاه ‌و سفیدی می‌ترسند.

روانشناسی بورس و دامنه شناسایی زیان

روانشناسی بورس و شناخت رفتار های معامله گران یکی از نکاتی است که هر سرمایه گذاری باید آن را به صورت کامل فرا گرفته و به صورت تجربی در معاملات خود استفاده کند. همه ما ممکنه در معاملاتی که انجام میدیم ضرر داشته باشیم و این یک موضوع عادی و طبیعیه. به عنوان مثال اینطور نیست که یه تریدر حرفه ای بیاد بگه من اصلا تو معاملاتم ضرر نداشتم و همیشه در این بازار موفق بودم یا اینکه پیش خودتون فکر کنید که یه معامله گر حرفه ای اصلا زیان نمیکنه و همه معاملاتش منجر به سود میشه. نه اصلا اینطور نیست و حتی بهترین معامله گرها هم ممکنه گاهی زیان کنن. تو بحث های قبل هم گفتیم که در نهایت، برآیند سود و زیان هست که تعیین میکنه شما چقدر در معاملاتتون حرفه ای هستید. یه معامله گر غیرحرفه ای دوره های سود و زیانش معمولا سینوسی هست یعنی گاهی اوقات سود میکنه و گاهی اوقات هم ضرر. نکته اصلی اینجاست که معامله گر غیرحرفه ای برنامه منظمی برای معاملاتش نداره و اگر گاهی معامله اشتباهی رو انجام داد به دنبال علتش نمیگرده تا یه چاره جویی برای کارش داشته باشه و همین عامل هم موجب ادامه دار بودن زیانش میشه.

در بحث های مربوط به مدیریت سرمایه گفتم که مهمترین اصل ما برای فعالیت در بازارهای مالی باید این باشه که اولا سرمایمون رو حفظ کنیم و ثانیا برای کسب سود تلاش کنیم. یعنی حفظ سرمایه رو تو اولویت اصلی کار خودمون قرار بدیم. . نکته ای که اینجا میخوام راجبش صحبت کنم اینه که شما به ازای درصدی که ضرر میکنید باید چند درصد سود کنید تا ضرر قبلی جبران بشه. من فرمولش رو اینجا مینویسم و چندتا مثال هم براش میزنم.

روانشناسی بازار بورس و جبران ضرر در هر معامله

در این فرمول n درصد ضرر سرمایه گذار در یک معامله هست. به عنوان مثال اگر شما در معامله ای ۱۵ درصد ضرر کنید باید تقریبا ۱۸ درصد سود کنید تا به اصل سرمایه برسید. اگر ۲۰ درصد در معامله ای ضرر کنید باید ۲۵ درصد سود کنید تا به اصل سرمایه برسید و اگر در یک معامله ای حد ضرر نداشتید و وارد باتلاق ضرر ۵۰ درصدی شدید باید ۱۰۰ درصد سود کنید تا به اصل پولتون برسید و این با افزایش زیان به مراتب بیشتر میشه.

جدای از حالت محاسبه ای جبران شکست، این قضیه یه نکته خوبی رو هم به ما گوشزد میکنه و اینه که در هر سرمایه گذاری باید حتما یه حد ضرری رو برای خودمون تعیین کنیم و به امید اینکه قیمت افزایش پیدا میکنه معاملاتمون رو باز نزاریم. به اصطلاح هر جا جلوی ضرر گرفته بشه خودش یه سوده و به این اصل باید در سرمایه گذاری توجه کنیم چون در صورت توجه کردن به این موضوع؛ با حساسیت بیشتری معامله میکنیم و معامله با حساسیت بالا در معاملات یعنی اینکه در هنگام خرید سهام یک شرکت همه موضوعات مربوط به آن سهم در معاملات را رعایت میکنیم و پس از بررسی بنیادی و تکنیکالی سهم به لحاظ روانشناسی بورس و رفتارشناسی نیز سهم را مورد بررسی قرار می دهیم و در نتیجه معاملات ما به نتیجه بهتری ختم می شود.

کتاب روانشناسی معاملات در بورس و فارکس

یکی از کتاب های مفید در خصوص روانشناسی معاملات در بورس و فارکس کتاب معامله گر منظم اثر مارک داگلاس می باشد که به عنوان یک کتاب مرجع در حوزه روانشناسی بورس و سایر بازارهای مالی می باشد و به همه سرمایه گذاران پیشنهاد می شود که حداقل یک بار این کتاب را مطالعه کنند. با مطالعه این کتاب به این نتیجه می رسید که بازارهای مالی دائما در حال حرکت می باشند و دارای ساختار درستی نیستند و تنها این سرمایه گذار است که باید با برنامه ریزی درست و منظم و پذیرش مسئولیت خود در معاملات، بتواند مدیریت سرمایه را به درستی اجرا کند و در معاملات خود موفق باشد.

مارک داگلاس در کتاب معامله گر منظم در خصوص روانشناسی معاملات در بورس می گوید ” چندین عامل روانی وجود دارد که در قدرت شما برای ارزیابی دقیق پتانسل جهت حرکت بازار تاثیر دارد. یکی از آنها این ایت که خودتان را از این تصور که هر معامله پتانسل تحقق بخشیدن به همه رویاهای شما را دارد رها کنید. حداقل این توهم مانع عمده ای در یادگیری شما از نحوه حرکات بازار خواهد شد . در غیر این صورت اگر شما به طور مداوم اطلاعات بازار را نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس برای تایید این باور فیلتر کنید، دیگر نگران رسیدن به اهداف خود نباشید چرا که احتمالا پولی که با آن معامله کنید باقی نمی ماند.

آموزش روانشناسی بورس : چگونه روانشناسی بورس را یاد بگیریم

آموزش روانشناسی بورس و شناخت رفتار معامله گران در بازار بورس یکی از مهم ترین نکاتی می باشد که هر سرمایه گذاری باید در بدو ورود به بازار نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس سرمایه ان را بیاموزد. یک بخش از روانشناسی بورس و معاملات جنبه فردی دارد که سرمایه گذار باید به مرور زمان و با گسب تجربه در بازار آن را بیاموزد ولی برخی از تکنیک های معاملاتی در بورس در جهت شناسایی رفتار سرمایه گذاران وجود دارد که تحت عنوانمباحث تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس مطرح می باشد و هر سرمایه گذاری قادر به مطالعه در این حوزه و یادگیری آن می باشد تا بتواند با درک درست رفتار خود و بازار معاملات موفقی داشته باشد. در کتاب سهام نخرید مگر با شناخت رفتار و روانشناسی بازار در دو فصل مباحث مربوط به روانشناسی بورس مورد بررسی قرار گرفته است.

ده سوال مهم که برای جلوگیری از ضرر در معامله باید از خود بپرسید

معامله‌گر و نویسنده در حوزه سرمایه‌گذاری، با نام مستعار کونکودا (Concoda)، در یادداشتی در وب‌سایت مدیوم پرسش‌هایی را مطرح می‌کند که اگر هر سرمایه‌گذار پیش از ورود به معامله‌ای خاص آن‌ها را از خود بپرسد، می‌تواند از بسیاری از اشتباهات رایج در روند سرمایه‌گذاری خود جلوگیری کند. این مطلب نه یک مشاوره سرمایه‌گذاری، بلکه راهنمایی برای طرح‌ریزی برنامه‌ای روتین و همیشگی نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس پیش از شروع معاملات است. مطلب زیر را به نقل از کونکودا می‌خوانید.

بهترین مشاوره سرمایه‌گذاری‌ عمرم را در حین کنفرانسی دریافت کردم که در سال ۲۰۱۴ برگزار شد. یکی از سخنران‌ها توضیح داد که چگونه حتی بهترین سرمایه‌گذارها اشتباهات قدیمی و مشابهی را به‌طور مکرر انجام می‌دهند، اشتباهاتی که درنهایت به ضررهای بزرگی منجر می‌شود و هر سودی را که پیش از آن به‌سختی کسب شده است، از بین می‌برد. این سخنران اظهار داشت:

فکر نکنید که مصون از اشتباه هستید. با ازدست‌دادن سرمایه، سردرگم نشوید. به دلیلِ اصلی این ضرر فکر و آن را یادداشت کنید. در طول زمان، این کار تنها راه مؤثر برای تشخیص اشتباهاتی است که متوجه آنها نیستید.

بر اساس این توصیه، من فهرستی کامل از نکاتی تهیه کردم که پیش از معامله باید رعایت کنم. این فهرست شامل مجموعه‌ای از پرسش‌ها است که پیش از ورود به هر معامله یا سرمایه‌گذاری باید از خودم بپرسم. داشتن این فهرست به من کمک می‌کند تا از اشتباهات بزرگِ سرمایه‌گذاری اجتناب کنم و مهم‌تر از آن، در بلندمدت معاملاتی پرسود داشته باشم.

من هر اشتباه بزرگی را که در زمینه سرمایه‌گذاری و معاملات تصور کنید انجام داده‌ام تا سرانجام به فهرستی از ده پرسش مهمی رسیدم که به من کمک کرد تا در طول دوره سرمایه‌گذاری خود از ضررهای چندهزار دلاری اجتناب کنم. در ادامه، این ده پرسش را با شما به اشتراک خواهم گذاشت.

۱. آیا به تبعیت از جمع وارد معامله می‌شوم؟

ورود به معامله به تبعیت از اکثریت معامله‌گرها، اشتباهی بزرگ است که هر سرمایه‌گذاری حداقل یک بار در عمر خود انجام می‌دهد. ما مجذوب خبری فریبنده می‌شویم، در برابر وسوسه تسلیم می‌شویم و بدون تأمل به عده کثیری می‌پیوندیم که همگی موقعیتی مشابه را نسبت به یک معامله اتخاذ می‌کنند.

اما چند روز بعد، معامله‌گرهای بزرگ بازار که ماه‌ها در این معامله بوده‌اند و متوجه شده‌اند که نگاه تعداد بسیاری از معامله‌گرها نسبت به آینده این دارایی صعودی یا نزولی است، به‌ ناگاه از جمعیت جدا می‌شوند و موضعی متفاوت در پیش می‌گیرند. چه این دارایی طلا باشد، چه سهام شرکت اپل یا نوشیدنی آب پرتقال، در هر صورت بخشی از دارایی خود را از دست می‌دهید و با ۱۰ درصد ضرر از معامله خارج می‌شوید. پس به یاد داشته باشید که هم‌نظر بودن تعداد زیادی از افراد در مورد یک موضوع، الزاما به‌معنی درست‌بودن آن نیست.

ده سوال مهم که برای جلوگیری از ضرر در معامله باید از خود بپرسید

هم‌رنگ بقیه نباشید!

برای جلوگیری از این اشتباه، از خود بپرسید که آیا دیر رسیده‌اید؟ آیا هنگامی قصد خرید دارایی را دارید که قیمت‌اش به اوج رسیده و بازار اشباع شده است؟ آیا اگر به‌ناگاه فروشی گسترده آغاز شود، دچار اضطراب شدید می‌شوید؟ اگر پاسخ شما به یک یا چند پرسش مذکور «بله» باشد، بدانید که در حال ورود به معامله به تبعیت از اکثریت هستید و درنهایت، یا ضرری سنگین متحمل می‌شوید یا سود ناچیزی به دست می‌آورید.

۲. سود و زیان معامله چقدر است؟

من هنوز روزی را که شاهد بزرگ‌ترین ضرر معاملاتی‌ام بودم، به یاد دارم. از سودآوری معامله شورت (short) برای سهام شرکت فناوری رد هت (Red Hat) مطمئن بودم. همه برآوردهای لازم را انجام داده بودم. می‌دانستم که رشد درآمد این شرکت در آستانه سقوط است. بنابراین این معامله را انجام دادم.

سه روز بعد، شرکت آی‌بی‌ام (IBM) اعلام کرد که قرار است شرکت رد هت را بخرد و با آن ادغام شود. نتیجه، جهش ۵۰ درصدی سهام رد هت بود. من و سایر افرادی که در موقعیت شورت بودیم، هیچ زمانی برای واکنش نداشتیم. سبد سهامم دچار افت سنگینی شد و سه هفته طول کشید تا ضررها را جبران کنم.

اگر نیمه پر لیوان را نگاه کنم، من در این معامله باارزش‌ترین درس را در زمینه مدیریت ریسک آموختم؛ همیشه از میزان سود و زیان احتمالی خود، خصوصاً در معاملات لانگ (long) و شورت، آگاه باشید. اکنون که به آن معامله نگاه می‌کنم، با وجود سود فوق‌العاده‌ای که می‌توانست برایم داشته باشد، هرگز ریسک حرکت نامطلوب قیمت و ضرر معامله را محاسبه نکرده بودم. فراموش کردم که در حال شورت‌کردن سهام یک شرکت فناوری هستم و در معرض ضرری نامحدود قرار دارم. برای کاهش ریسک و ضرر، به‌سادگی می‌توانستم قراردادهای اختیار فروش (put option) بخرم.

پس از آن معامله، همیشه میزان سود و ضرر احتمالی را برآورد و یادداشت می‌کنم، به‌عنوان مثال:

شورت‌کردن سهام رد هت

سود احتمالی: ۵۰,۰۰۰ دلار

ضرر احتمالی: نامحدود

خرید قراردادهای اختیار فروش رد هت

سود احتمالی: ۵۰,۰۰۰ دلار

ضرر احتمالی: ۲,۰۰۰ دلار

این درس را به‌خوبی آموختم.

۳. به‌اندازه کافی تجربه و آگاهی دارم؟

اگر تنبلی کنید، بازار خیلی زود شما را پیدا می‌کند و به این علت که سعی دارید یک‌شبه پولدار شوید، شما را تنبیه خواهد کرد. با معامله دارایی‌هایی که به آن‌ها علاقه دارید و در معاملات آن‌ها تجربه کسب کرده‌اید، می‌توانید تنبلی را از خود دور کنید؛ زیرا با معامله و تلاش بیشتر، آگاه‌تر شده و از انجام معاملات لذت بیشتری خواهید برد.

روی دارایی‌هایی که می‌شناسید سرمایه‌گذاری کنید. بقیه دارایی‌ها قلمروی ناشناخته محسوب می‌شوند.

ده سوال مهم که برای جلوگیری از ضرر در معامله باید از خود بپرسید

در حوزه‌ای که با آن آشنایی دارید معامله‌گری کنید

۴. برای ورود به معامله خیلی زود است؟

ورود زودهنگام به معامله تعبیر مؤدبانه‌ای برای اشتباه‌کردن است. اگر زود وارد معامله شوید و مجبور باشید ضرر را کاهش دهید، احتمالاً یکی از اشتباهات بزرگ معامله‌گری را مرتکب‌ شده‌اید: جنگ با روند.

اگر با روند بجنگید، دو ادعای غیرمنطقی را مطرح می‌کنید؛ اول اینکه بازار یا همان ذهن جمعی نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس بیش از یک میلیون معامله‌گر بازار، اشتباه کرده است، دوم اینکه شما به‌اندازه‌ای مهارت دارید که می‌توانید کف‌ها و سقف‌های قیمت را تشخیص دهید، کاری که تقریباً غیرممکن است.

ورود به معامله در جهت خلاف روند، بازی خطرناکی است. قطعاً در مواردی نادر سودآور خواهد بود؛ اما اگر اغلب اوقات شبیه به مایکل بری (Micheal Burry) یا استیو آیسمن (Steve Eisman) فکر کنید، سرانجام تمام سرمایه خود را از دست خواهید داد.

مایکل بری و استیو آیسمن دو معامله‌گری هستند که بخش اعظم شهرت معامله‌گری خود را در بحران مالی سال ۲۰۰۸ به دست‌ آوردند. در آن زمان، هنگامی که اکثر افراد دچار ضررهای سنگین بودند، این دو معامله‌گر به‌شکلی ناباورانه با اتخاذ رویکردی با ریسک بسیار بالا و خلاف جهت بازار به سودی کلان دست یافتند.

نقل‌قول مشهوری در وال استریت می‌گوید:

گاوها سود می‌برند، خرس‌ها سود می‌برند، خوک‌ها ذبح می‌شوند.

۵. آیا مجبور به معامله شده‌ام؟

شرکت‌های مالی بزرگ در بازار دارایی‌های مختلف، موقعیت‌هایی با سرمایه کلان باز می‌کنند. از این‌ رو، برای کسب سود و خروج از موقعیت، نیاز دارند که در طرف دیگر معامله به‌اندازه کافی نقدینگی وجود داشته باشد. یکی از حیله‌های شناخته‌شده‌ای که برخی شرکت‌ها به کار می‌گیرند، این است که با استفاده از رسانه‌های جمعی، سرمایه‌گذاران خُرد را مجاب می‌کنند که خلاف جهت بازار دست به معامله بزنند. این کار شرافتمندانه نیست؛ اما اتفاق می‌افتد. بنابراین، مراقب این نوع فریب‌کاری‌ها باشید.

برای جلوگیری از ضرر، پیش از خرید از خود بپرسید که در ابتدا چگونه از این موقعیت و معامله آگاه شدید. آیا از طریق فرد، شرکت یا نهادی بود که با شما تضاد منافع دارد؟ اگر چنین است، بیشتر فکر کنید و آگاهی بیشتری در مورد این موقعیت خاص کسب کنید. این کار می‌تواند جلوی ضررهای هنگفت شما را بگیرد.

۶. این معامله چه تأثیری بر تنوع‌بخشی سبد سهام من دارد؟

ده سوال مهم که برای جلوگیری از ضرر در معامله باید از خود بپرسید

تأثیر هر دارایی بر پورتفولیو و تنوع آن را بسنجید

هر بار موقعیتی را به سبد سهام خود اضافه می‌کنید، آرایش سبد سهام خود را تغییر می‌دهید. ورود شما به یک کلاس دارایی، یک حوزه یا یک سهم خاص، تعادل سبد سهام شما را برهم می‌زند و این تعادل‌نداشتن ممکن است از چشم شما پنهان بماند. تشخیص اینکه یک دارایی چه تأثیری بر ریسک سبد سهام شما دارد، امری حیاتی است. نقاط ضعف و نقایص موجود در ساختار آنها را پیدا کنید. در این صورت اگر اتفاق ناگواری برای سبد سهام شما بیفتد، برای پیامدهای آن آمادگی لازم را خواهید داشت.

۷. برنامه جایگزین من چیست؟

ده سوال مهم که برای جلوگیری از ضرر در معامله باید از خود بپرسید

همیشه راهی برای بازگشت از ضرر باقی بگذارید

پس از ورود به یک موقعیت، به واکنش‌ احتمالی‌ در برابر سناریوهای محتمل و رایجی که ممکن است اتفاق بیفتد، فکر کنید. اگر معامله به حد ضرر برسد، آیا موقعیت را کماکان حفظ می‌کنید یا از آن خارج می‌شوید؟ اگر معامله به حد سود برسد، آیا به‌طور کامل از موقعیت خارج می‌شوید یا نیمی از سرمایه را باقی می‌گذارید؟

این پرسش‌ها، نه‌تنها شما را برای آینده آماده می‌کند، بلکه به شما کمک می‌کنند تا ایده‌های ناکارآمد را نیز از برنامه معاملاتی خود حذف کنید. با این کار، به برنامه‌ای عملی دست خواهید یافت که هر آنچه را که باید بدانید، در اختیارتان می‌گذارد.

۸. برای ورود به معامله خیلی دیر است؟

دیررسیدن به معامله تعبیر مؤدبانه دیگری برای اشتباه‌کردن است. خرید یک دارایی که به اوج قیمت خود رسیده است، بسیار بدتر از تلاش برای خرید دارایی در پایین‌ترین قیمت ممکن است. در اوج خریدن بیشتر از اینکه یک اشتباه باشد، یک شکست محسوب می‌شود.

با این حال، همه ما ممکن است اشتباه کنیم. نمودارها توانایی عجیبی در بیدارکردن دیوِ طمعی که در وجود ما پنهان است، دارند. اگر ببینیم سهام شرکت تسلا (Tesla) سر به آسمان گذاشته و تا ۱,۸۰۰ دلار اوج گرفته یا طلا با صعودی خیره‌کننده به ۲,۰۰۰ دلار رسیده است، نمی‌توانیم مقاومت کنیم و در مقابل ترس از عقب افتادن (FOMO)، تسلیم می‌شویم و در خرید آن دارایی به سایرین می‌پیوندیم. اما بعد از یک هفته بازار به‌شدت سقوط می‌کند. تنها آن زمان است که متوجه می‌شویم چه تصمیم احمقانه‌ای گرفته‌ایم.

ده سوال مهم که برای جلوگیری از ضرر در معامله باید از خود بپرسید

آیا واقعا می‌خواهید در اوج خرید کنید؟!

جلوگیری از این اشتباه چندان دشوار نیست؛ فقط باید دیدگاه خود را تغییر دهید. اگر با نمودار و قیمتی روبه‌رو شدید که به‌شکل یک منحنی سهمی رشد کرده است، از آن بگذرید و سراغ دارایی‌های دیگر بروید. شما این رشد قیمت را از دست داده‌اید.

۹. خسته شده‌ام؟

معامله‌گری از روی خستگی و بی‌حوصلگی سریع‌ترین راه برای باختن سرمایه است. اگر علت خاصی برای سرمایه‌گذاری روی یک دارایی مشخص ندارید، احتمالاً سودی نیز کسب نخواهید کرد. اگر پیش از کلیک روی دکمه «خرید» یا «فروش»نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس ، عبارت‌هایی که به کار می‌برید، «چه مسخره!»، «دیگر چه‌چیزی برای از دست‌دادن دارم؟» و «چرا که نه؟» هستند، شما از روی خستگی و بی‌حوصلگی معامله می‌کنید. در آن زمان، ممکن است مشخص نباشد، اما هنگامی‌که ضرر روی ضرر انباشته شد، از خود خواهید پرسید چرا اصلاً از ابتدا وارد این معامله شدم؟

۱۰. چرا اصلاً وارد این معامله شدم؟

گاهی اوقات، فقط نکات کلیدی برای جبران ضرر در بورس باید از خود بپرسید:

اصلاً چرا باید پولی را که به این سختی به دست آورده‌ام، در این بازارهای آشفته سرمایه‌گذاری کنم؟

این پرسش ساده و تلقینی می‌تواند جایی که فکرش را هم نمی‌کنید از سرمایه شما محافظت کند. شاید علت ورود شما به معامله‌ای خاص، طمع، خستگی یا ترس از دست‌دادن باشد، که اگر این سؤال را از خود نپرسید، متوجه آن نخواهید شد.

از طرف دیگر، اگر بعد از ساعت‌ها تحلیل و بررسی منسجم و مستدل به ایده‌ای دست یافته‌اید که کاملاً از آن مطمئن هستید، زمان ورود به معامله فرا رسیده است.

سخن پایانی؛ هر کس مسئول مستقیم حفظ سرمایه خود است

هر بار قصد سرمایه‌گذاری دارید، این پرسش‌ها را از خود بپرسید. پس از آن شگفت‌زده خواهید شد که چگونه به‌راحتی می‌توانید نقایص احتمالی برنامه معاملاتی خود را شناسایی کنید، چقدر سریع متوجه می‌شوید که تعصب‌های شناختی شما را وادار به ورود به معاملات زیان‌بار کرده‌اند و مدیریت ریسک ضعیف تا چه‌اندازه می‌تواند خطرناک باشد.

اما مهم‌تر از همه، در طول زمان یاد می‌گیرید که چگونه محافظ سرمایه خود باشید، از اشتباه‌ها، شتاب‌زدگی‌ها و خطاهایی که فرصت‌هایتان را خراب می‌کند، دوری کنید و برای همیشه تبدیل به یک سرمایه‌گذار موفق شوید.

اخبار بازار بورس (99/12/13) | خبر خوش درباره جبران ضرر بورس بازان

مجله افیکس‌کار: پست اخبار بازار بورس (99/12/13) بروزرسانی میشود..

فوری / خبر خوش درباره جبران ضرر بورس بازان

اخبار بازار بورس (99/12/13)

با پیشنهاد شورای عالی بورس سهامدارانی که از امروز ارزش پورتفوی آنها ۱۰ میلیون تومان یا کمتر است و امسال وارد بورس…

سیگنال‌های جهانی موثر بر بورس / تاثیر نوسان قیمت طلا و نفت بر بازار چیست؟

بر اساس نوسان قیمت‌های جهانی فلزات و نفت، باید دید آیا این نوسان قیمت بر بورس تاثیر می‌گذارد؟

روز مهم بورس فرا رسید

دیروز بورس پس از ۱۱ روز کاری متوالی صعود کرد. توقف مسیر رو به پایین شاخص کل به تنهایی نشانه مثبتی برای معامله‌گران…

سود همه صاحبان سهام عدالت از طریق سجام واریز می شود

سخنگوی شورای عالی بورس با اشاره به این که واریز سود سهام عدالت افرادی که مدیریت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، به حساب آنها واریز می‌‌شود، گفت: سود سال ۹۸ سهام عدالت افرادی هم که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند توسط شرکت سمات واریز می‌شود.

بورس امروز دوباره منفی می‌شود؟ (۹۹/۱۲/۱۳)

آیا بورس امروز منفی می‌شود یا روند مثبت در پیش می‌گیرد؟

خودرویی‌ها در مدار توجه! / نه تقاضا داریم نه عرضه!

در مرحله پیش گشایش بورس امروز تقاضا در بازار سهام زیاد نیست اما نمادهای خودرویی تقاضایی بیشتر از عرضه دارند.

بورس نفس کشید

شاخص کل بورس پس از افت ۵/ ۶درصدی در ۱۱ روز پیاپی سرانجام با رشد همراه شد. این سبزپوشی ۴/ ۰درصدی به سبب افزایش تحرک در…

دلیل لغو مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت اعلام شد

با توجه به نرسیدن مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت به حداقل نصاب لازم جهت رسمیت جلسه که بیش از نیمی از سهامداران است، با تصمیم شورای عالی بورس مجامع این شرکتها لغو شد.

مشکلات بورس را بیشتر نکنید

نوسانات شدید شاخص‌کل بورس در آخرین ماه سال نشان می‌دهد قرار نیست پرونده بازار سهام آنچنان که سهامداران انتظار دارند،…