عرضه اولیه سهام در بورس ایران

طراحی و تبیین مدل پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها برای نیل به توسعه بورس اوراق بهادار مبتنی بر سند چشم‌انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران

ایفای نقش مؤثر بورس اوراق بهادار در توسعه اقتصادی و هم­چنین تحقق اهداف اقتصادی سند چشم‌انداز، ارائه مدلی مناسب از نحوه پذیرش و جذب شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار و هم­چنین چگونگی ایجاد تقاضای سرمایه‌گذاری برای عرضه اولیه سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده را ایجاب می‌نماید. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده‌ها توصیفی و از نوع پیمایشی بود، ازنظر نوع داده­های موردنیاز آمیخته(کمی-کیفی) و از نوع اکتشافی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دو بخش کیفی شامل ده نفر از اساتید دانشگاهی، خبرگان اقتصادی-مالی و بازاریابی که به روش هدفمند انتخاب شدند و فعالان بازار سرمایه که از میان آن‌ها با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه­گیری تصادفی 384 نفر به­عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده­ها بر اساس بررسی مدارک و اسناد، مصاحبه اولیه با خبرگان و پرسشنامه صورت گرفت. پرسش­نامه محقق ساخته بسته 52 سؤالی استفاده شد که به ‌اندازه­گیری ابعاد اقدامات پیش از عرضه، الزامات پس از عرضه، عرضه اولیه موفق سهام، پذیرش سهام، نقد شوندگی سهم و توسعه بورس اوراق بهادار پرداخت. روایی سؤالات مصاحبه توسط نظرسنجی از خبرگان تأیید گشت (روایی محتوا)؛ درحالی‌که برای بررسی روایی سؤالات پرسشنامه از روایی سازه در دو بخش روایی همگرا و واگرا استفاده شد. هم­چنین، پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ بررسی گشت که نتایج روایی و پایایی، هر دو قابل‌قبول بود. از سوی دیگر، بررسی ‌و تحلیل داده‌های کیفی با استفاده از کدگذاری و تحلیل محتوا انجام شد و بررسی‌وتحلیل داده‌های کمی نیز با آزمون همبستگی توسط نرم‌افزار SPSS و روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart PLS صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داد در بخش عرضه، برگزاری نشست معارفه و اطلاع‌رسانی مناسب؛ تبلیغات عرضه اولیه اوراق بهادار؛ تعیین زمان مناسب عرضه اولیه؛ قیمت‌گذاری مناسب از عوامل مؤثر بر اقدامات پیش از عرضه سهام و مدیریت نقد شوندگی سهم، مدیریت نوسان سهم و نوآوری در ارائه ابزارهای مشتقه از عوامل مؤثر بر الزامات پس از عرضه سهام در بورس اوراق بهادار می­باشند؛ با توجه به مؤلفه‌های شناسایی‌شده مدلی در زمینه پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها برای نیل به توسعه بورس اوراق بهادار مبتنی بر سند چشم‌انداز 1404 ارائه شد که معیارهای برازش مدل نیز قابل‌قبول بود. همچنین آزمون بخش عرضه مدل نشان داد اقدامات پیش از عرضه و الزامات پس از عرضه بر عرضه اولیه موفق سهام در بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ عرضه اولیه موفق سهام بر توسعه بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ پذیرش سهام بر توسعه بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ نقدشوندگی بازار بر عرضه اولیه موفق سهام در بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ نقدشوندگی بازار بر توسعه بورس اوراق بهادار تأثیر دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Design and Explanation of a Model for the Registration and Listing of company's shares to achieve the development of Tehran Stock Exchange based on 1404 vision of Islamic Republic of IRAN

نویسندگان [English]

• Hamid Mirmoini 1
• Gholamhosein Asadi 2
• Mohammadreza Hamidizadeh 3
• Ahmad Roosta 4

1 Ph.D Candidate of Business Management (International Marketing), Faculty of management and accounting, University of Shahid

2 Associate Professor, Faculty of management and accounting, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran

4 Assistant Professor, Faculty of management and accounting, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran.

The present research was conducted with the aim of designing and explaining the model of registration and public offering of stocks in order to develop Tehran Stock Exchange based . The research was applied in terms of aim, correlational and survey based in terms of method of data collection, and mixed (quantitative-qualitative) and exploratory in terms of type of collected data. The population consisted of two parts: qualitative part which is including ten persons of university teachers and economic-financial researchers those selected by targeted method and capital market participants, in Tehran among whom 384 individuals were selected as a sample size using Cochran formula and random sampling method. In the section of questionnaire, a researcher-made questionnaire with 52 questions was utilized which were about pre-offering measures, post-offering requirements, Successful Initial Public Offering of shares, accepting shares, liquidity and Tehran Stocks Exchange. The validity of the interview questions were approved using the opinions of the related experts (Content Validity) while the validity of the questions used in the questionnaire were approved using construct validity in two parts of convergent and divergent. In addition, the reliability of the questionnaire was approved using the Cronbach's alpha method which the results of the validity and reliability were acceptable. On the other hand, analysis of the qualitative data was carried out through coding and content analysis. Moreover, analysis of the quantitative data was done using Correlation test through SPSS software and Structural Equation Modeling (SEM) through Smart PLS software. The results demonstrated that holding meeting for introducing and appropriate informing, advertising initial public offering of securities, determining the right time of initial offering and appropriating pricing are factors affecting pre-offering measures, and management of liquidity of securities, management of fluctuations in securities, and innovation in derivative instruments are among factors influencing post-offering requirements in Tehran Stocks Exchange. According to the identified components, a model was presented in the field of accepting and offering stocks in order to develop Tehran Stock Exchange based on Islamic Republic of Iran's horizon vision in 2025 which the model fitting criteria were acceptable. Moreover, the test results indicated that pre-offering measures and post-offering requirements had impact on IPO in Tehran Stocks Exchange; IPO had impact on Tehran Stocks Exchange; accepting shares had impact on Tehran Stocks Exchange; liquidity had impact on Tehran Stocks Exchange; liquidity had impact on IPO.

کلیدواژه‌ها [English]

• Initial Public Offering
• Development of stock exchange
• accepting stocks
• liquidity
• 2025 horizon vision

مراجع

* رحمانی، علی؛ حسینی، سید علی و رضاپور، نرگس.(1389). رابطه مالکیت نهادی و نقد شوندگی سهام در ایران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 17(61)، 39-54.

* رهنمای رودپشتی، فریدون؛ سیمبر، فرشید و طوطیان، صدیقه. (1384). تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر بازده سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش­نامه اقتصادی تابستان، 5(2 (پیاپی 17))، صص: 209-236.

* سهیلی، کیومرث و امیریان، سجاد. (1393). بررسی رابطه بین نقدشوندگی و نرخ بازده سهام با سهام شناور آزاد در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه اقتصاد کلان، 9(18)، صص:57-78.

* عباسیان، عزت اله؛ مرادپوراولادی، مهدی و عباسیون، وحید. (1387). اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش­های اقتصادی ایران، 12(36)، صص: 135-152.

* فتحی، سعید و عسگرنژادنوری، باقر. (1388). بررسی تأثیر خصوصی‌سازی بر روی توسعه بازار سهام. بررسی­های بازرگانی، 7(38)، صص:73-93.

* کریم زاده، مصطفی و سلطانی، اصغر. (1389). برآورد رابطه بلندمدت شاخص قیمت سهام صنعت واسطه‌گری‌های مالی با متغیرهای کلان پولی با استفاده از روش ARDL. حسابداری مالی، 2(6):1-18.

* گرکز، منصور؛ وکیلی فرد،حمید رضا و یمرعلی، اکتای.(1390). شناسایی عوامل مؤثر بر بازده غیرعادی در عرضه‌های اولیه سهام شرکت‌های جدیدالورود در بورس اوراق بهادار تهران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)، 4(12)، صص:53-70.

* مؤتمنی، علیرضا؛ شریفی سلیم، علیرضا (1391). ارائه مدلی به‌منظور انتخاب سبد سهام در بورس اوراق بهادار تهران به‌وسیله تصمیم‌گیری چند معیاره (مطالعه موردی: 50 شرکت برتر). فصلنامه چشم‌انداز مدیریت صنعتی، شماره 5، بهار 1391 صص 73-91.

* منجذب، محمدرضا؛ باقرکلانتری، عباس و زرین اقبالی، حسین. (1388). برآورد تابع تقاضای کل سهام در بورس اوراق بهادار در ایران. پژوهش­نامه اقتصادی، (5 (ویژه نامه بورس))، صص: 51-70.

* میرمعینی، حمید. (1394). تبیین تاثیر الزامات پس از عرضه سهام بر پذیرش سهام شرکت ها برای نیل به توسعه بورس اوراق بهادار مبتنی بر سند چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران. مدیریت، 3(18)، صص:13-26.

* یحیی زاده فر، محمود؛ شمس، شهاب الدین و لاریمی، سیدجعفر.(1389). بررسی رابطه نقد شوندگی با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 12(29)، صص:111-128.

* Acharya, V. V., & Pedersen, L. H. (2005). Asset pricing with liquidity risk. Journal of Financial Economics, 77(2), 375-410.

* Acquaah, M. (2015). Determinants of corporate listings on stock markets in Sub-Saharan Africa: Evidence from Ghana. Emerging Markets Review, 22, 154-175.‏

* Alavi, A., Pham, P. K., & Pham, T. M. (2008). Pre-IPO ownership structure and its impact on the IPO process. Journal of Banking & Finance, 32(11), 2361-2375.‏

* Arik, E., & Mutlu, E. (2015). Post–Initial Public Offering Operating Performance and Its Determinants: Initial Public Offering Characteristics and عرضه اولیه سهام در بورس ایران Corporate Governance Practices. Emerging Markets Finance and Trade, 51(sup2), S62-S83.‏

* Bertoni, F., & Giudici, G. (2014). The strategic reallocation of IPO shares. Journal of Banking & Finance, 39, 211-222.‏

* Chang, C. H. (2011). IPO underpricing: A social comparison perspective. International Review of Economics & Finance, 20(3), 367-375.‏

* Damodaran, A. (2005). Marketability and value: Measuring the illiquidity discount. Available at SSRN 841484.‏

* Datta, S., Gruskin, M., & Iskandar-Datta, M. (2015). On post-IPO stock price performance: A comparative analysis of RLBOs and IPOs. Journal of Banking & Finance, 55, 187-203.‏

* Demers, E., & Lewellen, K. (2003). The marketing role of IPOs: evidence from internet stocks. Journal of Financial Economics, 68(3), 413-437.‏

* Fan, J. P., Wong, T. J., & Zhang, T. (2007). Politically connected CEOs, corporate governance, and Post-IPO performance of China's newly partially privatized firms. Journal of financial economics, 84(2), 330-357.‏

* Fauver, L., Houston, J., & Naranjo, A. (2003). Capital market development, international integration, legal systems, and the value of corporate diversification: A cross-country analysis. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 38(01), 135-158.‏

* Filer, R. K., Hanousek, J., & Campos, N. F. (2000). Do stock markets promote economic growth?. CERGE-EI Working Paper Series, (151).‏

* Johan, S. A. (2010). Listing standards as a signal of IPO preparedness and quality. International Review of Law and Economics, 30(2), 128-144.‏

* Lowry, M., & Schwert, G. W. (2004). Is the IPO pricing process efficient?. Journal of Financial Economics, 71(1), 3-26.‏

* Luo, X. (2008). When marketing strategy first meets Wall Street: Marketing spendings and firms' initial public offerings. Journal of Marketing, 72(5), 98-109.‏

* Mouri, N., Sarkar, M. B., & Frye, M. (2012). Alliance portfolios and shareholder value in post-IPO firms: The moderating roles of portfolio structure and firm-level uncertainty. Journal of Business Venturing, 27(3), 355-371.‏

* Pande, A., & Vaidyanathan, R. (2007). Determinants of IPO underpricing in the National Stock Exchange of India. ICFAI Journal of Applied Finance, Forthcoming.‏

* Pao, H. T., & Tsai, C. M. (2011). Multivariate Granger causality between CO 2 emissions, energy consumption, FDI (foreign direct investment) and GDP (gross domestic product): evidence from a panel of BRIC (Brazil, Russian Federation, India, and China) countries. Energy, 36(1), 685-693.

* Perotti, Enrico C, Van Oijen, Pieter (2001). "Privatization, Stock Market Development and Political Risk in Emerging Economies". Journal of International Money and Finance 20(1).

* Sullivan; S.M. (2003). Economics: Principles in action. Upper Saddle River, New Jersey 07458: Pearson Prentice Hall. p. 314.

* Vismara, S., Signori, A., & Paleari, S. (2014). Changes in Underwriters’ Selection of Comparable Firms Pre-and Post-IPO: Same Bank, Same Company, Different Peers. Same Company, Different Peers (December 17, 2014).‏

* Walters, B. A., Le, S. A., & Kroll, M. (2015). Post-IPO governance and top management team rent generation and appropriation. Journal of Business Research, 68(1), 47-55.‏

* Yartey, C. A. (2008). The determinants of stock market development in emerging economies: Is South Africa different?. IMF Working Papers, 1-31.‏

* Zhang, X. (2014). Coalitional Dynamics, Power Structure and Financial Markets in East Asia. Government and Opposition, 49(03), 511-541.

جزئیات ۲ عرضه اولیه بورس در این هفته

تعداد ۲۲۸میلیون سهم معادل ۶درصد سهام شرکت صنایع گلدیران، دوشنبه این هفته، با نماد معاملاتی “گلدیرا” در فرابورس ایران عرضه اولیه می‌شود.

به گزارش تصویر زندگی به نقل از تسنیم، تعداد ۲۲۸میلیون سهم شرکت صنایع گلدیران معادل ۶درصد سهام این شرکت، دوشنبه این هفته(۱۴ شهریور) به‌عنوان با نماد معاملاتی “گلدیرا” در فرابورس انجام می‌شود.

قیمت مبنا(کف قیمت) در نظر گرفته شده برای این عرضه اولیه، ۴هزار و ۵۰۰ ریال است و سهمیه ۱۱.۵ میلیون سهم هم به عنوان حداکثر تعداد سهام قابل خریداری شده توسط هر کد معاملاتی لحاظ شده است.

همچنین متعهد این عرضه شرکت گروه توسعه گلدیران و مشاور عرضه و متعهد خرید نیز شرکت کارگزاری تامین سرمایه نوین، و بازارگردان صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی دارا داریوش عنوان شده اند.

عرضه اولیه درازی

۶۰میلیون سهم شرکت پخش رازی معادل ۶درصد سهام این شرکت، سه‌شنبه این هفته(۱۵ شهریور) به‌عنوان با نماد معاملاتی “درازی” در فرابورس انجام می‌شود.

قیمت مبنا(کف قیمت) در نظر گرفته شده برای این عرضه اولیه، ۱۶هزار و ۶۸۰ریال با دامنه قیمتی ۱۴ هزار و ۳۴۵ ریال تا ۱۹ هزار و ۱۵ ریال است و سهمیه ۳ میلیون سهم هم به عنوان حداکثر تعداد سهام قابل خریداری شده توسط هر کد معاملاتی لحاظ شده است.

همچنین متعهدین این عرضه شرکت صنعتی کیمی دارو، شرکت جابر ابن حیان و شرکت دارو سازی اسوه و مشاور عرضه کارگزاری بانک ملی و متعهد خرید نیز شرکت تامین سرمایه نوین، و بازارگردان صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی توسعه ملی عنوان هستند.

عرضه اولیه سهام در بورس ایران

خرید عرضه اولیه در بورس معمولا از جمله فعالیت هایی است که به سرمایه گذاران تازه وارد برای خرید و فروش سهام پیشنهاد میشود، چرا که عرضه های اولیه به خاطر جذابیت قیمتی مورد استقبال سرمایه گذاران واقع شده و در چند روز ابتدایی شاهد رشد قیمت آن می باشیم.

عرضه اولیه یا عرضه اولیه عمومی ( IPO ) چیست ؟

هنگامی که سهام شرکتی برای اولین بار در بورس عرضه می شود، اصطلاحا عرضه اولیه عرضه عمومی اولیه ( IPO ) گفته می شود. در این هنگام درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار از طریق بورس اوراق بهادار به سرمایه گذاران عرضه می شود.

تجربه نشان داده که بیش از ۹۰% از عرضه اولیه هایی که در بورس انجام شده، سودآور بوده اند. به همین دلیل برای فعالین بازار همیشه جذابیت داشته است.

افرادی که کد بورسی و کد برخط دارند می توانند در این عرضه های اولیه ها به صورت آنلاین شرکت کنند.

چرا خرید سهام عرضه اولیه بدون ریسک و سودآور است؟

شرکتهایی که در بورس پذیرفته می شوند عموما برای ایجاد جذابیت برای خریداران ، سهام شرکت را در قیمتی پایین تر از ارزش تخمینی آن برای فروش می گذارند.
عرضه های اولیه همیشه با استقبال بسیار زیاد خریداران مواجه می شوند و عموما تقاضا بیشتر از عرضه است و همین موضوع موجب می شود قیمت سهام هر روز نسبت به روز قبل افزایش پیدا کند.

راهنمای ثبت خرید عرضه اولیه قبل از روز عرضه در سامانه معاملاتی فارابیکسو

** ثبت درخواست عرضه اولیه قبل از روز عرضه ،
سامانه فارابیکسو به صورت خودکار برای شما خرید عرضه اولیه را انجام میدهد.

توجه: برای استفاده از این سیستم در حساب کارگزاری خود موجودی داشته باشید.

در نسخه دسکتاپ
1. ورود به سامانه معاملاتی فارابیکسو
2. ورود به منوی درخواست ها و کلیک بر روی گزینه درخواست عرضه اولیه
3 . انتخاب نماد عرضه اولیه و کلیک بر دکمه ثبت
4. اعلام ثبت درخواست عرضه اولیه در بخش عرضه اولیه

در نسخه موبایل (موبیکسو)
ثبت درخواست عرضه اولیه در منوی موبیکسو

چگونه از زمان عرضه های اولیه مطلع شویم ؟

حداقل ۴۸ ساعت کاری قبل از انجام عرضه اولیه، اطلاعیه عرضه اولیه شرکت در سایت سازمان بورس یا فرابورس منتشر می گردد. در آن اطلاعیه حداکثر تعداد سهام قابل سفارش؛ تاریخ انجام عرضه اولیه، دامنه قیمت مجاز معین می گردد.
در روز عرضه اولیه در سایت سازمان بورس اطلاعیه شروع دوره معاملات عرضه اولیه توسط ناظر بازار اعلام می گردد و شما به مدت ۲ ساعت فرصت دارید تا درخواست خود را ثبت نمایید.
پس از پایان دوره سفارش سرمایه گذاران، سازمان بورس متناسب با تعداد متقاضیان و سقف تعداد سهام قابل عرضه شروع به تخصیص سهام به تمامی متقاضیان می نماید.

روش عرضه اولیه IPO سهام شرکتها در بورس

روش بوک بیلدینگ ( BUILDING BOOK ) ثبت سفارش / در این روش به سرمایه گذاران بازار فرصت داده می شود که سفارش خود را وارد کنند. زمانی که تمام سفارشات دریافت شد، نهایتا با جمع بندی تمام سفارشات کشف قیمت انجام میشود .

شرکتی که شرایط پذیرش در بازار بورس یا فرابورس را دارا می باشد و به اصطلاح در بازار درج نماد شده است توسط یکی از شرکت های مشاور سرمایه گذاری یا تامین سرمایه ارزش گذاری می گردد.
با توجه به ماهیت روش بوک بیلدینگ قیمتی به عنوان حداقل قیمت مورد تایید قرار می گیرد و سقف قیمتی که معمولا ۱۰ درصد بیشتر از حداقل قیمت می باشد تعیین می گردد تا تمامی سرمایه گذاران علاقه مند شرکت در عرضه اولیه متناسب با تحلیل خود درخواست قیمتی خود را ثبت نمایند.

فرض کنید کل تعداد سهام قابل عرضه ۵۰ میلیون سهم باشد و تعداد سرمایه گذارانی که درخواست خود را ثبت کرده اند ۵۰ هزار نفر باشد. از طرفی هر سرمایه گذار تا سقف ۲۰۰۰ هزار سهم اجازه درخواست خرید را داشته است.
علی رغم اینکه کل سرمایه گذاران فوق ۲۰۰۰ سهم را درخواست داده اند اما به هر سرمایه گذار هزار سهم تخصیص داده خواهد شد.

از زمان آغاز عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تا به الان اکثر عرضه های اولیه در سقف قیمتی انجام شده اند.

مزایای اصلی پذیرش شرکتها در بورس چیست ؟

هر شرکتی که قصد داشته باشد تامین مالی خود را از طریق پذیرش در بورس انجام دهد، می تواند سهام خود را در بین مردم عرضه کند. زمانی که گروه کار آفرینی که شرکت را تاسیس کرده اند، احساس می کنند که شرکت بایستی بزرگتر شود و احتیاج به تزریق منابع مالی جدید به شرکت را دارند عرضه اولیه انجام میدهند.

ورود منابع مالی جدید در شرکت شرایط را برای شروع کار در آینده فراهم می کند و اگر شرکت بخواهد منابع مالی تامین کند چون سهامدارن فعلی مجبور نیستند کل پول را
بیاورند و شرکایی خواهند داشت که در کنار شرکت ها در تامین مالی آنها مشارکت می کنند. به این شکل سهامدارن زیادی در ساختار سهامداری این شرکت قرار می گیرند. در ضمن بحث شفافیت ها و نظارت شرکتها پر رنگ تر میشود.

معافیت مالیاتی 20 درصدی یکی از مزایای پذیرش در بورس تهران است. پس از ورود به بورس دارایی شرکت ها قیمت گذاری میشود.
بورس ابزار خوب بازاریابی برای شرکت ها به شمار می رود . شرکتی که سهامش در بورس پذیرفته شده است در بازار محصول، هم مشتریان بیشتر خواهد داشت که راحت تر به شرکت اطمینان می کنند. شرکت های بورسی در بازارمحصول به دلیل اینکه دایما اسم آنها شنیده و یا در نشریات دیده میشوند و بهانه های مختلف در رسانه ها حضور دارند فرصت خوبی برای بازاریابی دارند.

مزایای دیگر شرکتهای بورسی ارایه سهامشان به عنوان وثیقه است. در صورتی که سهام شرکتهای غیر بورسی به عنوان وثیقه قابلیت استفاده ندارند. شرکتهای بزرگ دنیا اگر قصد بستن قرارداد با شرکتی داشته باشند، با شرکت بورسی راحت تر قرارداد تجاری منعقد می کنند چرا که طرفهای تجاری خارجی به آن راحت تر اطمینان می کنند.

در صورتی که شرکت ها در بورس پذیرفته شوند راحت تر می توانند در سطح بین المللی فعالیت کنند. در زمینه تامین مالی نیز شرکتهای بورسی راحت تر می توانند اوراق مشارکت منتشر کنند. برای شرکتهای غیر بورسی فرصت تامین مالی از طریق بورس وجود ندارد. اگر شرکتی بخواهد بزرگ شود و بخواهد مسیولیت بیشتری را بپذیرد ناچار باید سهامی عام و بورسی شود.

بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه

در سال های اخیر و با گسترش جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد ایران، شرکت های متعددی در بازارهای بورس و فرابورس پذیرش شدند و این روند نیز همچنان ادامه دارد. سیاست های مسئولان بازار سرمایه در سال های گذشته باعث شده بود که به هنگام ارزش گذاری سهام شرکت های تازه پذیرش شده، برای افزایش جذابیت خرید توسط سهامداران و فعالان بازار سرمایه، قیمت سهام این شرکت ها را معمولا کمتر از ارزش ذاتی آن ها قیمت گذاری می کردند و همین موضوع، خرید سهام شرکت های در انتظار عرضه اولیه را جذاب تر می کرد و در روزهای پس از عرضه اولیه، سهام شرکت مذکور با صف خریدهای سنگین همراه بود و کسانی که در این فرآیند شرکت کرده بودند، با فروش عرضه اولیه در اختیار خود، در کوتاه مدت سود خوبی را شناسایی می کردند.

بنابراین در بین فعالان بازار سرمایه و به شکل سنتی این موضوع رواج یافته است که فارغ از ارزش ذاتی سهام شرکت ها، هر عرضه اولیه ای می تواند حداقل چند روز پشت سرهم صف خریدهای سنگین را تجربه کند و همین موضوع باعث شده است که بسیاری از فعالان و سهامداران خرد با هدف خرید عرضه اولیه وارد بازار سرمایه شوند؛ اما سوالی که در اینجا پیش می آید این است که بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه را چگونه تشخیص دهیم؟ به همین دلیل در ادامه مقاله به نحوه تشخیص مناسب ترین زمان برای فروش عرضه اولیه می پردازیم و موارد زیر را توضیح می دهیم:

• عرضه اولیه چیست؟
• بازدهی متفاوت عرضه اولیه برای سهامداران
• بهترین زمان فروش عرضه اولیه
• قوانین خرید و فروش عرضه اولیه در عرضه اولیه به چه معناست؟
• نکات مهم عرضه های اولیه بازار بورس

عرضه اولیه چیست؟

زمانی که یک شرکت سهامی خاص برای اولین بار سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کند، به شرکتی با ساختار سهامی عام تبدیل شده و به این فرآیند عرضه اولیه می گویند. توجه داشته باشید که عرضه اولیه مربوط به شرکت هایی نمی‌شود که تازه کار هستند؛ بلکه عرضه اولیه برای شرکت هایی انجام می شود که عملکرد مناسبی داشته اند و فقط به این صورت، اجازه خرید و فروش سهام آن ها در بازار سرمایه صادر می شود و اکثر شرکت هایی که عرضه اولیه می شوند، سابقه مناسبی دارند و توانسته اند از فیلترهای شرکت بورس یا فرابورس عبور کنند.

به روایتی ساده، عرضه اولیه عمومی سهام یک شرکت، به ما اجازه می دهد در معاملات سهام شرکت مذکور شریک شویم و تمامی افرادی که کد بورسی دارند، می توانند در خرید عرضه اولیه ها شرکت کنند. عرضه اولیه ها برای سرمایه گذاران جذابیت خاصی دارد و طیف گسترده ای از سهامداران خرد در سال 1399 به خاطر کسب سود ناشی از عرضه اولیه ها وارد بازار سرمایه شدند.

مدت زمان نگهداری عرضه اولیه

همانطور که گفته شد، در سال های گذشته، سیاست گذاران بازار سرمایه، قیمت گذاری سهام شرکت های در صف عرضه اولیه را پایین تر از ارزش ذاتی آن ها در نظر می گرفتند و همین موضوع باعث ایجاد جذابیت برای سرمایه گذاران می شد و تا چند روز پس از عرضه اولیه نیز صف های خرید بر روی نماد این شرکت ها شکل می گرفت و در کوتاه مدت بازدهی های خوبی را برای دارندگان سهام این شرکت ها به همراه می آورد؛ اما استراتژی سرمایه گذاران در خصوص عرضه های اولیه موضوعی بسیار مهم است و با توجه به بازه زمانی سرمایه گذاری افراد، می توان 3 نوع دیدگاه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را در نظر گرفت که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

سهامداران کوتاه مدت

پس از عرضه اولیه سهام شرکت مذکور، صف های خرید پر حجم بر روی تابلو معاملاتی شکل می گیرد و با توجه به استراتژی سهامداران عمده و حقوقی این شرکت، عرضه کردن صف خرید می تواند چند روز یا چند ماه طول بکشد و سهامداران کوتاه مدتی پس از مشاهده عرضه شدن صف خرید، سهام خود را می فروشند و خارج می شوند. در واقع استراتژی سهامداران کوتاه مدتی به این گونه است که زمان فروش عرضه اولیه را مطابق با عرضه کردن صف خرید می دانند.

سهامداران میان مدت

سهامداران میان مدت، معمولا بدون توجه به عرضه کردن صف خرید، سهام عرضه اولیه خود را تا 3 الی 6 ماه نگهداری می کنند. معمولا این استراتژی برای افرادی است که در این مدت به پول عرضه اولیه نیازی ندارند. البته توجه داشته باشید که فروش عرضه اولیه پس از گذشت 3 الی 6 ماه هیچ تضمینی برای سودآور بودن آن به شما نمی دهد و در این مدت حتی ممکن است قیمت سهام این شرکت از قیمت روز عرضه اولیه نیز پایین تر بیاید.

سهامداران بلندمدت

نگهداری طولانی مدت سهام عرضه اولیه در بین این سهامداران، امری عادی بوده و معمولا به مبالغ سود عرضه اولیه اهمیتی نمی دهند. این نوع سهامداران ممکن است بیشتر از 1 سال سهام را نگهداری کنند و اغلب با ثبت نام در عرضه اولیه سهام در بورس ایران 2 کارگزاری، عرضه اولیه ها را در کارگزاری دوم خریداری کرده و پرتفوی خود را در کارگزاری 1 شلوغ نمی کنند. این افراد توجهی به نوسانات روزانه ندارند و حتی ممکن است تصمیمی مبنی بر فروش عرضه اولیه های در اختیار خود نداشته باشند.

بازدهی عرضه های اولیه

سهم های عرضه اولیه بازدهی های متفاوتی را خلق می کنند و به طور کلی سودآوری آن ها را می توان به 3 دسته بازدهی اولیه، بازدهی ثانویه و بازدهی به علت رشد بازار سرمایه تقسیم کرد.

بازدهی اولیه

در اکثر موارد، به دلیل جو موجود در بین علاقه مندان به عرضه های اولیه، سهام با سرعت زیادی رشد کرده و در چند روز اول صف خرید برای سهم تشکیل می شود. پس از مدتی امکان دارد صف خرید عرضه اولیه سهم جمع شود (به دلیل عرضه سنگین سهامداران عمده) و به یک تعادل نسبی برسد. در این حالت سهم اولین بازده خود را به سهامداران اعطا می کند.

بازدهی ثانویه

در موارد زیادی از عرضه اولیه ها دیده شده است که حتی پس از به تعادل رسیدن و مدتی خرید و فروش، به دلیل ارزنده بودن سهام مذکور، دوباره سیر صعودی و رشد را در پیش می گیرند و سقف قیمتی بازده اولیه را نیز می شکنند. در واقع، سهامداران عمده و حقوقی ها با هدف بدست آوردن سهامی که سرمایه گذاران در روز عرضه اولیه در اختیار گرفته اند، اقدام به عرضه کردن صف خرید اولیه می کنند و پس از منتقل کردن حس ترس و ریزش، سهامداران خرد اقدام به فروش سهام در اختیار خود می کنند و سهامداران عمده نیر شروع به خرید می کنند و پس از بدست آوردن سهام لازم، روند صعودی جدیدی را بر روی سهام مذکور آغاز می کنند.

بازدهی به علت رشد بازار سرمایه

در صورتی که شرایط بازار مساعد باشد، عرضه اولیه نیز در کنار رشد بازار راه صعود را در پیش می گیرد. در نظر داشته باشید که اگر شرایط مساعد نباشد، امکان دارد عرضه اولیه تحت شرایط بازار، ریزش داشته باشد. به عنوان مثال، عرضه های اولیه ابتدای سال 1399، تحت تاثیر روند صعودی بازار قرار می گرفتند و فارغ از ارزندگی یا حباب، قیمت آن ها افزایش می یافت.

نکته: توجه داشته باشید که برخلاف باور عموم فعالان بازار سرمایه که معتقدند تمامی عرضه اولیه ها باید رشد قیمتی خوب را تجربه کنند، ممکن است حتی در همان روزهای اولیه نیز، صف خرید به طور کامل عرضه شود و بازدهی چشمگیری برای سهامداران به همراه نداشته باشد. از طرف دیگر، نمادهای بسیار زیادی دیده شده است که پس از عرضه صف خرید اولیه آن ها، روند نزولی به خود گرفته است و در ماه های بعد به زیر قیمت روز عرضه اولیه نیز رسیده است.

بنابراین برای خرید و فروش عرضه های اولیه، علاوه بر تجربه های گذشته و روانشناسی بازار، بایستی با استفاده از تحلیل بنیادی، ارزش ذاتی شرکت ها را نیز مشخص کنید تا بتوانید بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه را تعیین کنید.

بهترین زمان فروش عرضه اولیه

با توجه به دیدگاه سرمایه گذاری و استراتژی معاملاتی افراد، زمان فروش عرضه اولیه می تواند متفاوت باشد؛ اما به طورکلی برای تشخیص زمان فروش عرضه اولیه، متغیرهای مختلفی را بایستی در نظر گرفت که عرضه اولیه سهام در بورس ایران در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم.

پس از بازدهی اولیه و عرضه شدن صف خرید

اکثر سهامداران سعی می کنند در بازدهی اولیه، سهام عرضه اولیه خود را بفروشند و اولین سود آن را کسب کنند. در زمان بازده اولیه و متعادل شدن بازار، امکان دارد پس از 1 یا 2 روز اصلاح، دوباره سهم به رشد خود ادامه دهد و صف خرید تشکیل شود. ملاک توصیه ما بازدهی اولیه است و تصمیم به نگهداری یا فروش سهام بعد از بازدهی اولیه، به عهده سهامدار است.

تحلیل بنیادی

برخی از سرمایه گذاران، توجهی به صف خرید یا نوع معاملات عرضه اولیه ندارند و تنها ملاک آن ها برای فروش عرضه اولیه و یا نگهداری آن، ارزش ذاتی شرکت مذکور است و هنگامیکه قیمت روی تابلو کمتر ار ارزش ذاتی باشد، خرید می کنند و زمانیکه قیمت سهام شرکت از ارزش آن بالاتر رود و اصطلاحا حبابی شود، فروش عرضه اولیه را در دستور کار قرار می دهند. بنابراین یکی از فاکتورها برای تعیین زمان فروش عرضه اولیه، تحلیل بنیادی و ارزش ذاتی شرکت ها است.

رفتار سهامداران حقوقی یا عمده و نسبت های خرید و فروش

در صورتی که سهامداران بزرگ شرکت، پس از عرضه اولیه، اقدام به عرضه سنگین نکنند، سهام این شرکت تا چندین روز بعد می تواند رشد قیمت را تجربه کند و بازدهی خوبی را برای سهامداران خرد به همراه بیاورد. بنابراین یکی دیگر از عوامل مهم در تعیین زمان فروش عرضه اولیه، توجه به نوع معاملات سهامداران عمده و حقوقی ها است که می تواند بسیار تاثیرگذار باشد. از طرف دیگر وقتی که سهام یک شرکت، بازدهی چشمگیری را در کوتاه مدت خلق می کند، مطمئنا بسیاری از سرمایه گذاران سود خود را شناسایی می کنند و تحرکات آن ها را در نسبت های عرضه اولیه سهام در بورس ایران خرید و فروش می توان تشخیص داد و زمانیکه نسبت های فروش از نسبت های خرید، قدرتمندتر باشند، سرمایه گذاران بهتر است سهام در اختیار خود را بفروشند.

روند کلی بازار سرمایه

شرایط مثبت و حال خوب بازار، افراد زیادی را از فروش سهام منصرف می کند و هر روز به تعداد کسانی که علاقه مند به خرید می شوند، اضافه می شود. از طرف دیگر وقتی که روند بازار نزولی باشد، با اولین عرضه سنگین از سوی سهامداران عمده، سایر سرمایه گذاران ترجیح می دهند سهام در اختیار خود را بفروشند. بنابراین روند بازار سرمایه می تواند در تعیین زمان فروش عرضه اولیه موثر باشد.

اخبار پیرامون سهام عرضه اولیه شده را جدی بگیرید

زمانی که شرکتی عرضه اولیه می شود، میزان توجهات و اخبار پیرامون شرکت مربوطه و کسب و کار آن ها، افزایش پیدا می کند و هر اخبار منفی یا مثبت، می تواند بسیاری از سهامداران را تشویق به خرید یا فروش کند. بنابراین اخبار و شایعات پیرامون یک شرکت می تواند به سهامداران برای تعیین زمان مناسب برای فروش عرضه اولیه کمک کند.

تحلیل و آینده گروه های بازار سرمایه

شرکت هایی که در بورس یا فرابورس عرضه اولیه می شوند، در یکی از گروه های بازار سرمایه فعالیت می کنند. با رصد کردن شرایط گروه مربوطه، می توانید آینده سهم را پیش بینی کنید و عوامل زیادی در هر صنعت، سیگنال مثبت محسوب شده و باعث پیشرفت می شوند و بهتر است هرچه زودتر با مفاهیم و شاخه های مختلف صنعت یا گروه آشنا شوید. تسلط بر این مفاهیم و عوامل، به سرمایه گذاران کمک می کند بهترین تصمیم در مورد عرضه اولیه خود بگیرند.

قوانین و روش بوک بیلدینگ در عرضه اولیه

شرکت هایی که برای اولین بار در بازار سرمایه عرضه می شوند، مراحل نسبتا سختی را گذرانده اند و یک روند فیلتر شدن را رد کرده اند. پس از تایید شرکت مذکور، تاریخ و تعداد سهام مجاز برای خرید هر کد بورسی و قیمت مربوط به شرکت اعلام می شود و فعالان بازار سرمایه می توانند از طریق کارگزاری ها، عرضه اولیه را خریداری کنند. توجه داشته باشید که هر کد بورسی به تعداد مشخص شده می تواند سهم خریداری کند و لازم به ذکر است که افراد با ثبت نام در کارگزاری های مختلف نمی توانند چند بار سفارش دهند.

بوک بیلدینگ در عرضه اولیه

در روش بوک بیلندینگ، تمام اطلاعات تا لحظه آخر ثبت شده و در زمان تقسیم، با تمامی افراد به یک شکل برخورد می شود. به عنوان مثال در عرضه اولیه یک شرکت به هر شخص حداکثر 1000 سهم خواهد رسید. در صورتی که میزان مشارکت بیشتر باشد، این تعداد کمتر خواهد شد. حال اگر شما بر حسب شرایط، از ابتدا 700 سهم خریداری کرده باشید و با توجه به میزان مشارکت، به هر شخص 700 سهم برسد، سفارش شما که از ابتدا کمتر بوده است، کم نخواهد شد و همان تعداد سهام به تمامی خریداران اختصاص خواهد یافت.

جمع بندی

بسیاری از افراد با هدف کسب سودهای ناشی از عرضه اولیه سهام شرکت های مختلف وارد بازار سرمایه می شوند و سیاست گذاران این شرکت ها معمولا قیمت سهام آن ها را کمتر از ارزش ذاتی در نظر می گیرند که همین موضوع باعث به وجود آمدن جذابیت برای خرید می شود؛ اما سرمایه گذاران، بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه را نمی توانند به خوبی تشخیص دهند. فعالان بازار سرمایه، برای تعیین زمان فروش عرضه اولیه بایستی مواردی همچون عرضه شدن صف خرید اولیه، ارزش ذاتی، روند کلی بازار سرمایه، نوع معاملات سهامداران عمده و. را به خوبی بررسی کنند.

دو عرضه اولیه در راه فرابورس

سهام شرکت صنایع گلدیران(سهامی عام) به روش حراج در نماد معاملاتی "گلدیرا" در روز دوشنبه 14 شهریور ماه عرضه خواهد شد.

با توجه به پذیرش شرکت صنایع گلدیران(سهامی عام) در بازاردوم فرابورس ایران توسط هیأت محترم پذیرش اوراق بهادار در تاریخ 21/10/1399 به اطلاع میرساند؛سهام شرکت مذکور توسط سهامدار عمده به شرح مشخصات مندرج در این اطلاعیه عرضه میشود.

مشخصات عمومی عرضه

تعداد کل سهام شرکت:3،800،000،000سهم

متعهدین عرضه: شرکت گروه توسعه گلدیران
مشاورعرضه: شرکت کارگزاري تامین سرمایه نوین
متعهد خرید: شرکت تامین سرمایه نوین
بازارگردان: صندوق سرمایه گذاري اختصاصی بازارگردانی دارا داریوش
مرحله اول عرضه:مشخصات عرضه به سرمایه گذاران واجد شرایط به روش حراج
تعداد کل سهام قابل عرضه:228،000،000سهم معادل 6درصد عرضه اولیه سهام در بورس ایران از کل سهام شرکت
تاریخ دوره سفارش گیري و عرضه: روزدوشنبه مورخ14/06/1401
دوره سفارش گیري:مطابق با پیام ناظر در روز عرضه اولیه
حداکثرتعدادسهام قابل خریداري توسط هرکدمعاملاتی:11،400،000سهم

قیمت مبنا(کف قیمت):4,500ریال

مرحله دوم: افزایش سرمایه از محل صرف سهام و از طریق سلب حق تقدم

پس ازکشف قیمت درمرحله اول عرضه اولیه به روش حراج تا آغاز مرحله دوم نمادمعاملاتی"گلدیرا"به منظور طی مراحل افزایش سرمایه از محل صرف سهام و از طریق سلب حق تقدم متوقف خواهدبود.در مرحله دوم افزایش سرمایه به میزانی خواهد بود که طی آن14درصد از سهام شرکت از طریق واگذاري حق تقدم هاي سلب شده به عموم عرضه میشود.

لذا متقاضیان میبایست آثار ناشی از افزایش سرمایه درمیزان مالکیت خود پس از افزایش سرمایه و نیز توقف نمادمعاملاتی براي این موضوع را مدنظر قرار دهند.

گفتنی است که کدهای حقیقی فقط در مرحله دوم این عرضه اولیه می توانند شرکت کنند.

عرضه اولیه درازی

سهام شرکت پخش رازی به روش ثبت سفارش در نماد معاملاتی "درازی" در روز سه شنبه 15 شهریور ماه عرضه خواهد شد.

به اطلاع میرساند؛سهام شرکت مذکور توسط سهامداران عمده به شرح مشخصات مندرج در این اطلاعیه به سرمایه گذاران واجدشرایط عرضه میشود.

مشخصات عمومی عرضه

تعداد کل سهام شرکت:1،000،000،000سهم
متعهدین عرضه: شرکت صنعتی کیمیدارو،شرکت جابرابن حیان وشرکت داروسازي اسوه
مشاورعرضه: شرکت کارگزاري بانک ملی
متعهد خرید: شرکت تأمین سرمایه نوین
بازارگردان: صندوق سرمایه گذاري اختصاصی بازارگردانی توسعه ملی
مشخصات عرضه به سرمایه گذاران واجد شرایط به روش ثبت سفارش
تعداد کل سهام قابل عرضه :60،000،000سهم معادل6درصد از کل سهام شرکت
تاریخ ثبت سفارش و تخصیص سهام:روزسه شنبه مورخ15/06/1401
دوره ثبت سفارش:مطابق با پیام ناظر در روز عرضه اولیه
حداکثرتعدادسهام قابل خریداري توسط هرکدمعاملاتی:3،000،000سهم
قیمت مبنا:16،680ریال
دامنه قیمت در ثبت سفارش:از14،345تا19،015ریال

گفتنی است که کدهای حقیقی نمی توانند در این عرضه اولیه شرکت کنند.