آیا جبران ضرر مردم در بورس نزدیک است؟
صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله یا همان ETF ها یکی از دره های خطرناک بازار سرمایه بودند و اکنون به نظر می رسد سازمان بورس برنامه جدیدی برای نجات مردم از این دره در دست دارد.
- به گزارش سایت قطره و به نقل ازبورس تابناک ، سال 1399 و درحالی که شاخص کل بورس برای گذر از مرز دو میلیون واحد کمین کرده بود، وعده عرضه سه صندوق دولتی در قالب ETF از سوی دولتمردان داده و قرار شد صندوق نخست بانکی و بیمه ای، صندوق دوم پالایشی و صندوق سوم خودرویی و فلزی باشد.
در واقع دولت بنا داشت باقیمانده سهم خود در برخی بانک ها، بیمه ها، پالایشگاه ها، شرکت های خودرویی و فولادی را در بازار عرضه و از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند.
این صندوقها با 20 تا 30 درصد تخفیف به مردم واگذار شد و هر ایرانی دارای کد ملی می توانست خریدار آن ها باشد.
نکته جالب این بود که وزیر سابق اقتصاد در آن زمان بارها تاکید کرد که این صندوقها فرصت خوبی برای توزیع ثروت بین آحاد ایرانی است.
همچنین راهکارهای جبران ضرر در بورس اعلام کرد که با توجه به تخفیف 20 درصدی این صندوق اگر فردی پنج میلیون تومان سهام پالایشی یکم بخرد، یک میلیون تومان تخفیف خواهد گرفت و در واقع به میزان یک میلیون تومان از ثروت بهره مند خواهد شد.
روزهای پر فراز و نشیب دو صندوق در این راستا صندوق اول با نام دارا یکم در اوایل تابستان سال 1399 عرضه و در سوم تیرماه قابل م�
آیا جبران ضرر مردم در بورس نزدیک است؟
همه حقوق این سایت برای قطره محفوظ است. قطره مسئولیتی در قبال محتوای مطالب ندارد.
تمامی خدمات این سایت، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.
میانگین کم کردن (Averaging Down) چیست و چه زمانی باید از آن استفاده کرد
یکی از دغدغههای فعالان بازارهای سرمایه کاهش قیمت دارایی بعد از خرید است. حالا راهکار چیست؟ آیا باید ارز خریداری شده را با ضرر بفروشیم یا بیتفاوت منتظر افزایش قیمت بمانیم؟ آیا میتوانیم در قیمت پایینتر دوباره خرید کنیم و ضرر را جبران کنیم. راهکار سوم همان استراتژی میانگین کم کردن (Averaging Down) است. در حقیقت سرمایهگذار با توزیع سرمایه و خرید به صورت محلهای در سطوح قیمتی پایینتر متحمل ریسک کمتری میشود. با میهن بلاکچین همراه باشید تا ببینیم چطور و چه زمانی میتوانیم از استراتژی میانگین کم کردن استفاده کنیم.
میانگین کم کردن چیست؟
به عنوان یک استراتژی سرمایهگذاری، میانگین کم کردن (Averaging Down) شامل سرمایهگذاری بیشتر روی یک دارایی میشود که پس از سرمایهگذاری اصلی، قیمت آن دارایی کاهش چشمگیری داشته باشد. این کار متوسط قیمت خرید آن دارایی را کاهش میدهد و ممکن است منجر به ایجاد بازدهی (درآمد) شود. از طرفی این دیدگاه وجود دارد که سرمایهگذار سهم بیشتری از سرمایه خود را در یک معامله از دست بدهد؛ به همین دلیل اختلاف نظر زیادی بین سرمایهگذاران و تریدرها درباره منطق استفاده از میانگین کم کردن وجود دارد.
طرفداران روش میانگین کم کردن آن را به عنوان یک رویکرد مقرونبهصرفه برای کسب ثروت میدانند. این روش اغلب توسط معاملهگران بلندمدت و کسانی که خلاف جهت روند غالب بازار معامله میکنند، پذیرفته میشود.
چگونه از استراتژی میانگین کم کردن استفاده کنیم؟
قطعا برای استفاده از استراتژی کاهش میانگین باید مقداری ارز دیجیتال داشته باشید. فرض کنیم قبلا ۱ واحد بیت کوین را به قیمت ۳۰٬۰۰۰ دلار خریدهاید؛ بنابراین فعلا میانگین قیمت خرید شما ۳۰٬۰۰۰ دلار است. اگر در طول زمانی که این بیت کوین را در اختیار دارید قیمت آن کاهش پیدا کند و معتقد باشید که چشمانداز این ارز دیجیتال مثبت حواهد بود، میتوانید از استراتژی میانگین کم کردن استفاده کنید.
هنگام کاهش میانگین بهتر است مانند استراتژی متوسط هزینه دلاری (DCA) به صورت مرحلهای پیش بروید. در صورتی که قیمت بیت کوین به ۲۵٬۰۰۰ دلار کاهش پیدا کند، ارزش دارایی شما هم کمتر میشود. حالا اگر یک واحد بیت کوین دیگر را با قیمت ۲۵٬۰۰۰ دلار بخرید، میانگین قیمت خرید دو واحد بیت کوین شما به ۲۷٬۵۰۰ دلار میرسد.
استفاده از این استراتژی یک روش مطلوب برای سرمایهگذاری است، زیرا برای بهدستآوردن سود نیازی نیست منتظر افزایش قیمت به قیمت اولین خرید بمانید. مثلا در سناریوی بالا در صورتی که قیمت بیت کوین به ۲۹٬۰۰۰ دلار برسد، شما سود میکنید.
سرمایهگذاری که استراتژی میانگین کم کردن را اتخاذ کرده است، ممکن است تصمیمش را اینگونه توجیه کند که کاهش قیمت یک دارایی معادل تخفیف برای قیمت آن سهم نسبت به قیمت ذاتی یا بنیادیاش است.
آیا استفاده از استراتژی معاملاتی میانگین کم کردن موثر است؟
در حقیقت خرید یا معامله سهام زمانی که قیمت در حال کاهش است، میتواند استراتژی موثری باشد. وارن بافت (Warren Buffet) سرمایهگذار میلیاردری است که بخش عظیمی از ثروتش را از طریق خرید سهام «کم قیمت» بهدستآورده است. او معتقد است که از این استراتژی باید در شرایط مناسب استفاده کرد. به عبارت دیگر اگر سهمی به دلایلی همچون منسوخ شدن، دعاوی قضایی، سوء مدیریت یا موارد مشابه دچار کاهش قیمت شود، قطعا سهم مناسبی برای خرید نیست. استفاده از استراتژی میانگین کم کردن زمانی موثر واقع میشود که اصول بنیادی و فاندامنتال شرکت شرایط مطلوبی داشته باشند، اما سهام شرکت به دلیل برخی معیارها کمتر از ارزش واقعی ارزشگذاری شده باشد.
مزایای میانگین کم کردن
مزیت اصلی میانگین کم کردن این است که سرمایهگذار میتواند میانگین قیمت هولد کردن رمز ارز خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. با فرض بازگشت روند قیمت، این روش نقطه سر به سری (نقطه خروج از بازار بدون سود و زیان) بهتر و سود دلاری بیشتری را تضمین میکند (نسبت به حالتی که از روش میانگین کم کردن استفاده نشود).
برای مثال یک دارایی فرضی را در نظر بگیرید که قیمت آن ۵۰ دلار است. فردی در این قیمت، تعداد ۱۰۰ عدد از این دارایی را خرید کرده است. سرمایه گذار میتواند از طریق خرید ۱۰۰ سهم اضافی در قیمت ۴۰ دلار (علاوه بر ۱۰۰ سهمی که در قیمت ۵۰ دلار خریده بود)، نقطه سر به سر را به ۴۵ دلار کاهش دهد:
دلار ۵۰۰– = دلار (۵۰ – ۴۵) × سهم ۱۰۰
دلار ۵۰۰ = دلار (۴۰ – ۴۵) × سهم ۱۰۰
دلار ۰ = دلار (۵۰۰–) + دلار ۵۰۰
اگر قیمت دارایی فوق در ۶ ماه بعدی در قیمت ۴۹ دلار معامله شود، سرمایهگذار حالا سود بالقوه ۸۰۰ دلاری بهدست خواهد آورد (علیرغم اینکه سهام هنوز در قیمت زیر نقطه ورود یعنی ۵۰ دلار معامله میشود).
دلار ۱۰۰– = دلار (۵۰ – ۴۹) × سهم ۱۰۰
دلار ۹۰۰ = دلار (۴۰ – ۴۹) × سهم ۱۰۰
دلار ۸۰۰ = دلار (۱۰۰–) + دلار ۹۰۰
اگر قیمت این دارایی به رشد خود ادامه داده و به ۵۵ دلار برسد، سود بالقوه ۲،۰۰۰ دلار خواهد بود. با راهکارهای جبران ضرر در بورس میانگین کم کردن، سرمایهگذار در واقع از این موقعیت سرمایهگذاری دو بار استفاده کرده است:
دلار ۵۰۰ = دلار (۵۰ – ۵۵) × سهم ۱۰۰
دلار ۱۵۰۰ = دلار (۴۰ – ۵۵) × سهم ۱۰۰
دلار ۲۰۰۰ = دلار ۱۵۰۰ + دلار ۵۰۰
وقتی قیمت دارایی فوق به ۴۰ دلار ریزش میکرد، اگر این سرمایهگذار از میانگین کم کردن استفاده نکرده بود، سود بالقوه پوزیشن فقط ۵۰۰ دلار بود.
معایب میانگین کم کردن
زمانی میانگین کم کردن موثر است که روند قیمتی در نهایت بازگردد؛ چراکه بر بزرگنمایی سود تاثیر دارد. به هر حال، اگر قیمت دارایی به نزول خود ادامه دهد، باعث افزایش ضرر خواهد شد. در مواردی که سهام همچنان به روند نزولی خود ادامه میدهد، یک سرمایهگذار ممکن است از تصمیم خود برای میانگین کم کردن به جای خروج از پوزیشن، منصرف شود.
بنابراین، برای سرمایه گذاران مهم است که به درستی ریسک میانگین کم کردن روی رمز ارزها را برآورد کنند. با این وجود، گفتن این حقیقت از انجام آن سختتر است و حتی برآورد این ریسک حین ریزش بازار و روند نزولی مشکلتر است. برای مثال، همزمان با بحران مالی سال ۲۰۰۸، سهامهایی مانند Fannie Mae، Freddie Mac، AIG و Lehman Brothers، در طی چند ماه، بیشتر حجم بازار خود را از دست دادند. این میتواند حتی برای سرمایهگذاران مجرب سخت باشد که ریسک این سهام را قبل از ریزش آنها، به صورت دقیق برآورد کنند.
یکی دیگر از معایب اصلی میانگین کم کردن این است که ممکن است منجر به وزندهی بیشتر سهم یک دارایی در سبد سرمایه گذاری شما شود.
برای مثال، حالتی را تصور کنید که در اوایل سال ۲۰۰۸ یک سرمایهگذار ۲۵ درصد سبد خود را به سهام بانکهای آمریکا اختصاص داده باشد. اگر سرمایهگذار پس از کاهش چشمگیر سهام بانکها در آن سال، از روش میانگین کم کردن استفاده کرده بود، این سهمها ممکن بود ۳۵ درصد از کل سبد دارایی آن سرمایهگذار را شامل شود. این نسبت نشاندهنده درجه بیشتری از آسیب پذیری نسبت به آن چیزی بود که سرمایه.گذار انتظار داشت.
نکاتی برای استفاده از میانگین کم کردن (Averaging Down)
روش میانگین کم کردن میتواند روشی کارا باشد، در صورتی که نکات زیر مد نظر قرار گرفته شوند. تریدرهای حرفهای بر حسب منطق تصمیم میگیرند. آنها برای در امان ماندن از کاهش قیمت یک سهم، با استفاده از سطوح حد ضرر (Stop Loss) میانگین کم میکنند.
اگر فکر میکنید در سبد سهام میانمدت یا بلندمدت شما فرصتی برای میانگین کم کردن وجود دارد، از این استراتژی برای طیفی از داراییهای خود استفاده کنید تا ریسک شما پراکنده و کمتر شود. کاهش میانگین با مفاهیمی مانند لنگر انداختن (توجه دائمی تریدرها به قیمتها و تغییراتشان) (Anchoring)، اصل زیانگریزی (Loss Aversion) و روش مارتینگل برای کسب سود (Martingle Effect) گره خورده است. در روش مارتینگل سرمایهگذاران در یک معامله ضررده تلاش میکنند بهواسطه دو برابر کردن سرمایه ازدسترفته شرایط را بهبود دهند تا در سود و زیان سربهسر شوند.
روش میانگین کم کردن را برای داراییها و سهامهای ممتاز بهکار ببرید
میانگین کم کردن میتواند به صورت انتخابی برای سهامهای خاصی استفاده شود، نه اینکه به عنوان یک استراتژی جذاب برای هر سهامی در سبد سهام اعمال شود. روش میانگین کم کردن بهتر است برای سهام شرکتهایی که از نظر اقتصادی ممتازند و ریسک ورشکستگیشان کم است، استفاده شود. برای سهامهای بلو چیپ (سهامهای ممتاز) معیارهای مشخصی صدق میکند، مانند سابقه طولانیمدت، مزیت رقابتی قوی، بدهیهای بسیار کم یا فاقد بدهی، کسب و کار پایدار، جریان نقدینگی ثابت و مدیریت صحیح. شرکتهایی که این معیارها را در نظر گرفتهاند، میتوانند برای میانگین کم کردن گزینه مناسبی باشند.
وضعیت بنیادی شرکت را مد نظر قرار دهید
قبل از استفاده از میانگین کم کردن، وضعیت بنیادی شرکت باید کاملا برآورد شود. سرمایهگذار باید اطمینان حاصل کند که آیا ریزش قابل توجه قیمت سهام موقتی است یا نشانهای از مشکل جدی برای سهام است. حداقل این موارد باید مورد ارزیابی قرار گیرند: مزیت رقابتی شرکت، چشم انداز درآمد بلندمدت، پایداری کسب و کار و ساختار سرمایه.
زمانبندی را فراموش نکنید
این استراتژی ممکن است محدود به زمانهای خاصی باشد؛ به ویژه برای مواقعی که میزان ترس و وحشت فاحشی در بازار وجود دارد. به عنوان مثال، در تابستان سال ۲۰۰۲، برخی از سهامهای شرکتهای بزرگ فناوری در قیمتهای پایینتر معامله میشدند. در حالیکه سهام بانکهای آمریکا و بانکهای بینالمللی در نیمه دوم سال ۲۰۰۸ به فروش میرسیدند. راه حل، قضاوت محتاطانه در انتخاب سهمهایی است که موقعیت بهتری در مقابل نوسانات دارند.
استراتژی افزایش میانگین (Averaging Up)
افزایش میانگین سمت دیگر این ماجرا است و یعنی با بالا رفتن قیمت، مقدار دارایی بیشتری میخرید. گاهی افزایش میانگین به این معنی است که با بالا رفتن قیمت، سهم کمتری میخرید. این استراتژی یک استراتژی ریسک گریز است و طبق تجربه و شواهد میتواند در بلندمدت موثر باشد.
برخی معتقدند که افزایش میانگین ریسک راهکارهای جبران ضرر در بورس کمتری نسبت به کاهش میانگین دارد، زیرا خرید در شرایطی انجام میشود که احساسات بازار مثبت است و همین موجب افزایش مدوام قیمت میشود.
روشهای جایگزین برای استراتژی میانگین کم کردن چیست؟
چند روش جایگزین برای استراتژی کاهش میانگین وجود دارد که به طور خلاصه عبارتند از:
- در تمام معاملات یک سری سطوح برای ورود یا خروج تعیین میشوند. بهتر است در معاملاتی که ضررده هستند بهسرعت در سطوحی که از قبل تعیین کردهاید، خارج شوید. سپس در صورت بهبود شرایط و شروع روند افزایش قیمت مجددا اقدام به خرید کنید.
- خرید ارز دیجیتال را به صورت مرحلهای برنامهریزی کنید. مثلا فرض کنید میخواهید رمزارزی را حدود قیمت ۵۰ دلار بخرید. یک سوم از مبلغ موردنظرتان را در همان حدود قیمت ۵۰ دلار بخرید، یک سوم دیگر را زمانی که قیمت به ۴۰ دلار رسید و بخش سوم را در یک سطح قیمتی پایینتر بخرید. در این صورت میانگین قیمت خرید شما نزدیک یا حتی بهتر از قیمت اولیه موردنظر شما میشود.
- سرمایهگذاری در سهام یا صندوقهای قابل معامله (ETF) نیز گزینههای خوبی هستند، اما پیش از سرمایهگذاری ابتدا باید در مورد سرمایه لازم تصمیم بگیرید و همان مقدار را کنار بگذارید. افرادی که از استراتژی میانگین کم کردن استفاده میکنند، معمولا روی یک سهم یا ارز دیجیتال متمرکز میشوند و بیشاز حد روی آن سرمایهگذاری میکنند. از تخصیص یکباره کل دارایی به یک دارایی خاص اجتناب کنید.
- استراتژی خرید در کف قیمت (Buy the dip) بر اساس این پیشفرض است که قیمت تا مقدار مشخصی کاهش پیدا میکند. این سطح قیمتی همان جایی است که سرمایهگذار اقدام به خرید میکند. استراتژی خرید در کف با استراتژی میانگین کم کردن تفاوت دارد، زیرا اغلب خرید به صورت تصادفی و بدون تحلیل آماری برای رسیدن به میانگین قیمت انجام میشود.
سخن پایانی
استراتژی میانگین کم کردن (Averaging Down) شبیه به استراتژی DCA روشی بری توزیع سرمایه در قیمتهای مختلف و کاهش ریسک است. کاهش میانگین همانطور که اشاره شد خرید به صورت پلکان نزولی در قیمتهای پایینتر است. بالعکس، استراتژی افزایش میانگین (Averaging Up) تقسیم سرمایه برای خرید مرحلهای در روند صعودی است. استفاده از این استراتژیها بیشتر به سرمایهگذاران بلندمدت و هولدرها توصیه میشود. تجربه شما در مورد تقسیم سرمایه برای خرید در بازار رمزارزها چیست؟ آیا استراتژی میانگین کم کردن موجب کاهش ریسک سرمایه میشود؟
راهکارهای جبران ضرر در بورس
صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله یا همان ETF ها یکی از درههای خطرناک بازار سرمایه بودند و اکنون به نظر میرسد سازمان بورس برنامه جدیدی برای نجات مردم از این دره در دست دارد.
ایسنا، سال ۱۳۹۹ و درحالی که شاخص کل بورس برای گذر از مرز دو میلیون واحد کمین کرده بود، وعده عرضه سه صندوق دولتی در قالب ETF از سوی دولتمردان داده و قرار شد صندوق نخست بانکی و بیمه ای، صندوق دوم پالایشی و صندوق سوم خودرویی و فلزی باشد. در واقع دولت بنا داشت باقیمانده سهم خود در برخی بانکها، بیمهها، پالایشگاهها، شرکتهای خودرویی و فولادی را در بازار عرضه و از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند. این صندوقها با ۲۰ تا ۳۰ درصد تخفیف به مردم واگذار شد و هر ایرانی دارای کد ملی میتوانست خریدار آنها باشد.
نکته جالب این بود که وزیر سابق اقتصاد در آن زمان بارها تاکید کرد که این صندوقها فرصت خوبی برای توزیع ثروت بین آحاد ایرانی است. همچنین اعلام کرد که با توجه به تخفیف ۲۰ درصدی این صندوق اگر فردی پنج میلیون تومان سهام پالایشی یکم بخرد، یک میلیون تومان تخفیف خواهد گرفت و در واقع به میزان یک میلیون تومان از ثروت بهرهمند خواهد شد.
روزهای پر فراز و نشیب دو صندوق
در این راستا صندوق اول با نام دارا یکم در اوایل تابستان سال ۱۳۹۹ عرضه و در سوم تیرماه قابل معامله شد. در واقع وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق این واگذاری، به نمایندگی از دولت، باقیمانده سهام خود در بانکهای ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمههای البرز و اتکایی امین را واگذار کرد.
در پذیره نویسی صندوق دارایکم بیش از چهار میلیون نفر مشارکت کردند. صندوقی که هم راستا با روزهای صعودی بازار سرمایه، بازدهی چشمگیری داشت و تا ۲۰۰ درصد سود هم پیش رفت. سوددهی دارایکم به گونه ای بود که حتی با وجود سقوط چشمگیر شاخص کل بورس از دو میلیون واحد به کمتر از یک میلیون واحد، این صندوق همچنان در سود قرار داشت. اما عمر این سود طولانی نبود و سقوط های پی در پی بازار این صندوق را هم به ته چاه کشاند. البته ارزش این صندوق زیر سایه روزهای صعودی بازار در سال جدید نیز افزایش یافته و طبق آخرین آمار، هر واحد این صندوق بیش از ۱۲ هزار تومان قیمت دارد.
اما مسیر سوددهی پالایشی یکم از همان ابتدا کاملا از دارایکم جدا شد. پالایشی یکم باقی مانده سهام دولت در چهار پالایشگاه تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس بود که عرضه آن با اختلاف بین وزارت نفت و وزارت اقتصاد کلید خورد و بهانه ای برای ریزش بازار شد! این صندوق عرضه شد اما عرضه آن همزمان با ریزش بازار بود. هر واحد این صندوق نیز در روز عرضه ۱۰ هزار تومان قیمت داشت اما در روزهای ریزشی بازار به ۵۰۰۰ تومان، یعنی نصف قیمت روز عرضه نیز رسید. قیمت این صندوق در آخرین روز معاملات در هفته جاری به بیش از ۸۰۰۰ تومان رسید.
پیشنهاد سه گانه سازمان
وضعیت این صندوق ها ضربه محکم دیگری بود تا اعتماد سهامداران به بازار سرمایه را بیش از پیش خدشهدار کند. نکته ای که مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم به آن اشاره کرد و گفت: این صندوقها آبروی دولت، بازار سرمایه و صندوقهای دیگر را بردهاند! در همین راستا سازمان بورس و اوراق بهادار در اقدامی جدید راهکارهای سهگانهای را در راستای نزدیکتر شدن صندوقهای پالایش یکم و دارا یکم به ارزش ذاتی خود در هیئت مدیره جمعبندی و پیشنهاد کرده است.
براساس این پیشنهاد، اشخاص غیردولتی سهامدار این صندوقها باید بتوانند در صندوقها اعمال رأی کنند. پیش از این تنها دولت امکان تاثیرگذاری مستقیم در مجمع صندوقها را داشت و سایر سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی امکان مشارکت در تصمیم گیری این صندوقها را نداشتند.
سازمان بورس در پیشنهادی دیگر مطرح کرد که این ETF ها به صندوقهای فعال و بخشی تبدیل شوند؛ به این معنی که صندوقها میتوانند ترکیب سبد سهام را تغییر داده و بازارگردان نیز داشته باشند. این در حالی است که پیش از در سبد سهام صندوق پالایش یکم تنها چهار نماد شتران، شپنا، شبندر و شبریز و در سبد سهام صندوق دارایکم نمادهای وبملت، وبصادر، وتجارت، اتکام و البرز وجود داشت و با مدیریت غیرفعال (عدم امکان تغییر در تعداد سهام موجود و خرید و فروش نماد جدید) اداره میشد، اما با اجرای پیشنهاد حاضر امکان تغییر ترکیب سبد سهام و استفاده از پتانسیل بازارگردان نیز برای آنها فراهم خواهد شد.
امکان فروش واحدهای ممتاز این صندوقها در یک مزایده و واگذاری آن به بخش خصوصی برای جذب نقدینگی بیشتر، یکی دیگر از پیشنهادهای مطرح شده در این خصوص است. این پیشنهاد نیز در راستای پیشنهاد اول بوده و امکان فروش واحدهای ممتاز را به منظور جذب منابع جدید و به کارگیری در اداره صندوق به منظور افزایش قدرت مانور سرمایهگذاری مطرح شده است.
البته این راهکارها برای اجرایی شدن در انتظار تصویب شورای عالی بورس است اما پیشبینی میشود با اجرایی شدن این پیشنهادها، صندوقهای دارایکم و پالایش یکم به ۹۵ درصد از ارزش ذاتی خود برسند.
روانشناسی در بورس | راهنمای کاربردی (+ فیلم آموزش رایگان)
پیش از این، در مطالب گوناگونی، مانند «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» به مفهوم بورس و لغات و اصطلاحات تخصصی آن، مفاهیم گوناگون کاربردی در حوزه بورس مانند شاخص بورس، اوراق بهادار، صندوق سرمایهگذاری و همچنین روشهای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال بازار و سرمایهگذاری در آن پرداخته شد. در این مطلب، به نقش روانشناسی در بورس پرداخته خواهد شد.
فیلم آموزش رایگان روانشناسی در بورس
فیلم آموزش رایگان روانشناسی در بورس به صورت گام به گام، در کادر بالا، به سوالات شما در خصوص روانشناسی در بورس، به زبان ساده و به صورت گام به گام پاسخ میدهد.
برای پخش و مشاهده ویدئو روی دکمه پلی یا تصویر بالا کلیک کنید.
روانشناسی در بورس
با مطالعه مطلب روانشناسی در بورس، میتوان نکات مهم روانشناسی در بورس را فراگرفت و در شرایط لازم، آنها را به کار بست. بدین شکل افراد میتوانند در مواقع لزوم، احساسات خود را کنترل کنند و میزان اشتباهات را به حداقل برسانند. روانشناسی در بورس به اندازهای مهم و ضروری است که تمامی سرمایهگذاران حرفهای برای کسب این مهارت، زمان زیادی را صرف میکنند.
روانشناسی در بورس از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و به عنوان اثباتی بر این مدعا باید گفت که طبق بررسیهای انجامشده، افرادی که با روانشناسی بورس آشنا هستند، یادگیری و افزایش مهارت را از وظایف خود میدانند. در واقع راهکارهای جبران ضرر در بورس میتوان گفت هدف اصلی روانشناسی در بورس، رسیدن به یک آرامش درونی برای کنترل کردن خود در شرایط سخت است. با آشنا شدن با اشتباهاتی که اغلب افراد در هنگام ورود به بورس و فعالیت در آن دارند، میتوان تا 95 درصد از وقوع آنها جلوگیری کرد. برخی از این اشتباهات در ادامه بیان شدهاند:
- ترس از اشتباه کردن
- ترس از دست دادن پول
- ترس از سرمایهگذاری
- عدم کنترل احساسات
- تصمیم هیجانی و بدون منطق
کنترل احساسات و عدم تصمیمگیری هیجانی
یکی از اصلیترین نکات در روانشناسی در بورس، کنترل احساسات و گرفتن تصمیم منطقی در شرایط سخت است. به افراد توصیه میشود که همواره سعی کنند که در هر زمانی، حتی مواقعی که سهم آنها با ضرر مواجه شده است، احساسات خود را کنترل کنند تا اشتباهات کمتری داشته باشند. این نکته را نیز باید در نظر داشت که هر چند میتوان از دیگران برای سرمایهگذاری و خرید سهم مشاوره گرفت، اما در نهایت این خود فرد است که مسئول سود و زیان به وقوع پیوسته در سرمایهگذاری و خرید سهم محسوب میشود.
برنامهریزی، نظم و تعیین حد سود و زیان
برخی افراد در سرمایهگذاری و به ویژه بورس موفقتر هستند که در کار و عمل خود نظم و انضباط دارند؛ یعنی برای انجام داد و ستد خود قوانینی را در نظر میگیرند و با توجه به آنها، عمل میکنند. مثلا اگر فردی با تحریکات عاطفی پریشان شود، نظم و انضباط خود را از دست داده و همین موضوع باعث میشود که درصد ضرر او بیشتر شود. بنابراین به افراد توصیه میشود که حتما قبل از معامله سهام، برنامهریزی خاصی را انجام دهند و طبق آن عمل کنند. بدین منظور، افراد میتوانند از قبل حد سود و زیان خود را تعیین کنند. حد سود و زیان با این هدف تعیین میشود که سرمایهگذار پس از خرید سهم، در صورت رسیدن به سود و ضرر پیشبینی شده، در همان زمان از بازار خارج شود. از جمله نکات مهمی که در زمینه برنامهریزی، افراد باید ضمن ورود به بورس آنها را بدانند، در ادامه ارائه شده است.
- تشکیل سبد سهام یا پرتفوی سرمایهگذاری
- داشتن طرح و استراتژی هدفمند که باید آن را صورت دقیق روی کاغذ یادداشت و طبق آن برنامهریزی کرد.
- پاسخ دادن به پرسشهای کلیدی، ضمن تدوین طرح و استراتژی هدفمند؛ مثلا، فرد باید به این پرسشها پاسخ دهد که هدف او از سرمایهگذاری چیست؟ یا اینکه چه مدت زمانی را برای راهکارهای جبران ضرر در بورس آن در نظر گرفته است؟ همچنین، هدف کلی خود از پرتفوی سرمایهگذاری را مشخص کند.
تقویت هوش و نگاه کلنگر
انسانهای باهوش برای حل کردن مسائلی که با اعداد سر و کار دارند، راحتتر عمل میکنند و با پیشبینیهایی که انجام میدهند، بسیار موفقتر هستند. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که در برخی از مواقع، ممکن است اعداد و ارقام کافی نباشند و برای کسب سود، نیاز به در نظر گرفتن پارامترهای گوناگون دیگری نیز باشد. معاملهگرانی در بازار بورس و سهام موفق هستند که بتوانند از مهارتهای تکنیکی و فردی به خوبی استفاده کنند و از آنها نهایت استفاده را ببرند.
حفظ اعتماد به نفس
یکی از نکات مهمی که در روانشناسی در بورس به افراد توصیه میشود، این است که اعتماد به نفس خود را بالا ببرند، احتمالات را جدی بگیرند و سعی کنند آنها را بسنجند تا بتوانند ضمن انجام سرمایهگذاری در بورس، بهترین نتیجه ممکن را کسب کنند. به افراد توصیه میشود که اگر در بازار بورس و سهام، طبق دانستههای خود عمل کرده و با استفاده از تحلیلهای موجود، متوجه یک سهم سودده شدند، منتظر تایید دیگران نباشند و سعی کنند که با اعتماد به نفس بالا وارد بازار شوند.
البته این کار باید پس از بررسی و تحلیل بازار انجام شود و اگر فرد از تحلیل خود مطمئن نیست، میتواند مبلغ کمتری را سرمایهگذاری کند. مبلغ سرمایهگذاری باید طوری باشد که اگر فرد آن را از دست داد، بتواند خود را کنترل کرده و با آن منطقی برخورد کند. اگر سرمایهگذار برای خرید و یا فروش یک سهم تردید دارد، میتواند از افراد حرفهای مشاوره بگیرد؛ اما نباید این را فراموش کند که تصمیمگیرنده نهایی خود او است و دیگران مسئول سود یا زیان به وقوع پیوسته ضمن سرمایهگذاری یا خرید یک سهم خاص نیستند.
رویکرد مثبت
افرادی که مهارت بالایی در حیطه روانشناسی در بورس دارند، بیشتر توانایی غلبه به درک درونی یا احساسات خود را دارند. به گفته متخصصان، افراد برای آنکه بتوانند از ابزارهایی که در اختیار دارند به درستی استفاده کنند و ترسی از ورود به بازار نداشته باشند، باید به حس درونی خود اعتماد کنند. راههای بسیار زیادی برای افزایش مهارت و ایجاد حس مثبت برای ارتقاء مهارت فردی وجود دارد. مثلا میتوان هر روز موفقیت خود را با روز قبل مقایسه کرد؛ این کار در روانشناسی بورس از اهمیت به سزایی برخوردار است. البته باید مثبت اندیش هم بود تا در صورت مواجهه با شکست، فرد ناامید نشود و دست از تلاش برندارد و با افزایش مهارت، قدرتمندتر از قبل ادامه دهد.
تردید و شک
به کسانی که مدام در شک و تردید هستند توصیه میشود که سمت بازار بورس و سهام نروند؛ زیرا باید بدانند که هرگز نمیتوان اتفاقات بازار را متوقف کرد و آنها را به طور دقیق پیشبینی کرد، بلکه صرفا با افزایش مهارت میتوان تا حدودی روند بازار را مورد بررسی قرارداد و از تغییرات آن آگاه شد. در واقع، معامله گران موفق با تلاش، مشورت با افراد حرفهای، برنامهریزی و صبر، شک و تردید خود را به خوبی مدیریت میکنند و سعی دارند تا از اتفاقات و زیانها درس بگیرند و در سرمایهگذاریهای بعدی، قدرتمندتر عمل کنند.
استقلال فکری
یکی از نکات مهمی که در روانشناسی در بورس بیان میشود این است که افرادی که زیاد از بقیه الگوبرداری میکنند، در طول زمان دچار اشتباهات زیادی هم میشوند؛ ولی افرادی که با روانشناسی و دانستههای خود پیش میروند، قطعا تفکر مستقل و منحصر به فردی دارند و از این طریق، میتوانند موفقیتهای بسیار قابل توجهی کسب کنند. همچنین، این افراد بیشتر از دیگر عوامل به افزایش مهارت فردی نیاز دارند که این موضوع یکی از قدمهای اول برای موفقیت در بورس است.
پیشگیری از ناامیدی با تدبیر
شروع سرمایهگذاری در بورس با سرمایه کم، یعنی فرد با کمک روانشناسی در بورس بداند که قصد دارد دقیقا چه زمانی و با چه سرمایهای وارد بازار شوید تا بهترین بازخورد را داشته باشد. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که اگر فرد با مبالغ بالا وارد بازار شود، میتواند سود بسیار خوبی کسب کند. اما این روش ریسک و استرس بالایی دارد و برای این کار باید به خوبی عواطف و احساسات را کنترل کرد.
پذیرش شکست و زیان
روحیه دیگری که افرادی که در بورس به فعالیت میپردازند باید در خود تقویت کنند، روحیه پذیرش فرصتهای ازدسترفته است. یکی از مواردی که باعث میشود تا افراد احساسی برخورد کنند و تصمیم هیجانی بگیرند، ترس از دست دادن فرصتها است. همچنین، باید به این نکته نیز توجه داشت که در بورس هیچ کس از سود صد درصدی برخوردار نیست. بنابراین با کمک پذیرش این موضوعات، افراد میتوانند در آرامش تصمیمگیری کنند و با سرزنش خود برای کاری که انجام ندادهاند، خود را ناامید نکنند و به جای سرزنش خود، برای فرصتهای بعدی آماده شوند و با شناسایی موقعیتهای مناسب، سرمایه خود را افزایش دهند.
فیلم آموزش اشتباهات رایج روانشناختی در معاملات بورس
در این ویدئو آموزشی، اشتباهات رایج روانشناختی در معاملات بورس مورد بررسی قرار گرفته است.
جمعبندی
افرادی که در بورس موفق میشوند و به درآمدهای فوقالعادهای میرسند، علاوه بر تسلط بالا برای بررسی و پیشبینی روند بازار، آموزشهای بسیار فراوانی میبینند تا خود را تبدیل به یک فرد باتجربه و ماهر کنند. معاملهگران و سرمایهگذاران حرفهای، هیچوقت دست از یادگیری نمیکشند و سعی میکنند تا هر روز به مهارتهای خود اضافه کنند؛ قطعا این کار باعث میشود تا برای خرید سهام با دقت بیشتری عمل کنند. چنانکه پیش از این نیز بیان شد، روانشناسی یک مهارت در بورس محسوب میشود؛ زیرا فردی که این مهارت را نداشته باشد، نمیتواند در این بازار فعالیت کند و پس از مدت زمان کوتاهی، با دنیای بورس خداحافظی میکند و یا ممکن است دچار مشکلاتی در بهداشت روان شود. برای مثال، در ادامه تفاوت یک سرمایهگذار موفق با یک فرد معمولی بررسی میشود:
سرمایهگذار موفق: قطعا در برخی از مواقع ضرر میکند، اما با کنترل احساسات و تصمیم منطقی، نه تنها زیان خود را جبران میکند، بلکه حتی در مدت زمان بسیار کوتاهی به سود خوبی دست پیدا میکند. زیرا با یک شکست ناامید نمیشود و تصمیم هیجانی نمیگیرد.
فرد معمولی: وارد بازار بورس و سهام میشود، شکست میخورد و برای جبران شکست، سعی میکند تا به سرعت یک سهام دیگر را خریداری کند؛ از آنجایی که این خرید، بدون بررسی و تحلیل بوده، باز هم با شکست مواجه میشود و در نهایت، این رفتار باعث از بین رفتن سرمایه او میشود.
حتما قبل از ورود به دنیای بورس، علاوه بر یادگیری مهارتهای تکنیکی، زمانی را برای آموزش روانشناسی در بورس تخصیص دهید تا بتوانید از این بازار فوقالعاده، سود خوبی دریافت کنید.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
دانلود و آموزش فایل اکسل محاسبه میانگین کم کردن در بورس + محاسبه قیمت سر به سر
در بازار بورس زمانی پیش می آید که یک سهم را با توجه به تحلیل های مورد نظر خریده اید . ولی متأسفانه بنا بر دلایلی قیمت سهم افت کرده و قصد جبران ضرر خود را دارید . در این صورت می توانید با خرید پله ای سهم در زمان مناسب قیمت سر به سر را پایین آورده و یا به اصطلاح میانگین کم کنید. به این عمل میانگین کم کردن گفته می شود.
دانلود فایل اکسل نقطه سر به سر – با این فایل میتونید مقدار خرید و میزان ضررتون رو اعلام کنید، و به شما اعلام میشه که چقدر دیگه باید پول به حسابتون واریز کنید که ضررتون صفر بشه :
آموزش استفاده از این فایل اکسل در ویدئو زیر قرار دارد:
میانگین کم کردن یعنی چه؟
زمانی که بازار در روند نزولی قرار می گیرد ، بسیاری از سهم ها در ضرر قرار گرفته و بسیاری از افراد منتظر می مانند تا روند بازار عوض شده و قیمت سهمشان بالا تر رود. ولی متأسفانه این اتفاق بسیار زمان بر بوده و حتی ممکن است نیازمند گذشت یک سال و یا بیشتر باشد. ولی روش هایی وجود دارد که با استفاده از آن می توان از ضرر خود کم کرد. یکی از این روش ها میانگین کم کردن نامیده می شود. در روش میانگین کم کردن زمانی که قیمت سهم کاهش چشمگیری داشت و روند نزولی متوقف شد ، اقدام به خرید سهم در قیمت پایین کرده و قیمت سر به سر را پایین می آورند.
چه زمانی نباید میانگین کم کرد ؟
یادتان باشد میانگین کم کردن برای جبران ضرر استفاده می شود و زمانی باید از آن استفاده کنیم که روند بازار از حالت نزولی تا حدی خارج شده است و دیگر بیشتر از این ریزش نخواهد کرد. در شکل زیر دو سهم نشان داده شده است. مثلاً زمان های نشان داده شده برای سهم فولاد ، اصلاً برای میانگین کم کردن مناسب نیست و در مقابل سهام سنیر نشان داده شده است که زمان مناسب برای میانگین کم کردن نشان داده شده است.
نموادر شمعی سهم فولاد نموادر شمعی سهم سنیر
اکثر معامله گران یک اشتباه بسیار رایج انجام می دهند و آن این است که در زمان نزولی بودن بازار باز هم اقدام به خرید سهم کرده و به اصطلاح میانگین کم می کنند. ولی با ادامه یافتن روند نزولی بازار و ریزش قیمت سهام سهام تازه خریداری شده که به قصد میانگین کم کردن بود ، هم دچار ریزش شده و سهام دار بیشتر در باتلاق ضرر فرو می رود. پس زمان تشخیص میانگین کم کردن بسیار مهم بوده و باید در بالا تر از نقاط حمایت قیمت سهم با استفاده از تحلیل تکنیکال اقدام به میانگین کم کردن کرد.
آموزش میانگین کم کردن در بورس
حال فرض کنید ریزش و کاهش قیمت سهم به پایان رسیده و سهم بستر سازی کرده و روند رو به رشد به خود گرفته است. در این حالت بهترین زمان برای میانگین کم کردن می باشد. به عنوان مثال شما یک سهم را در قیمت ۳۰۰۰ تومان خریداری کرده اید و در حال حاضر قیمت آن به ۲۰۰۰ تومان رسیده است. در این صورت شما ۳۳.۳ درصد در ضرر هستید. امروزه تمام کارگزاری ها میزان سود و زیان شما از خرید یک سهم را نشان می دهند . ولی می توانید خود نیز به راحتی آن را محاسبه کنید. برای محاسبه سود و یا زیان ، قیمت فعلی سهم را از قیمت خرید کم کرده و بر قیمت خرید تقسیم کنید . عدد به دست آمده را در ۱۰۰ ضرب کنید تا سود و زیان شما به دست آید. در این مثال
به دست خواهد آمد . حال می خواهید میانگین کم کرده و زودتر به اصل پول خود برسید. منظور از اصل پول همان نقطه سر به سر می باشد. در این مثال فرض کنید شما ۲۰۰۰ سهم را در قیمت ۳۰۰۰ تومان خریداری کرده اید. یعنی برای خرید این سهم ۶ میلیون سرمایه گذاشته اید. جهت جلوگیری از پیچیدگی های محاسباتی کارمزد کارگزاری را فعلا در نظر نمی گیریم. حال قیمت فعلی سهم به ۲۰۰۰ تومان رسیده است و دچار ضرر شده ایم. حال می خواهید جهت میانگین کم کردن ۳ میلیون در نظر گرفته ایم.
اولین اصلی که در میانگین کم کردن باید رعایت کرد ، خرید هایتان به صورت پله ای باشد. یعنی تمام سرمایه خود را یک باره برای میانگین کم کردن قرار ندهید. زیرا ممکن است محاسبات شما اشتباه بوده و در صورت کاهش قیمت سهم بیشتر دچار ضرر شوید. این ۳ میلیون را سه قسمت کنید. حال یک میلیون را در قیمت ۲۰۰۰ تومان خریداری کنید. با این ۱ میلیون می توانید ۵۰۰ سهم خریداری کنید (500=1000000/2000). حال منتظر شوید قیمت سهم افزایش پیدا کند. اگر محاسبات شما درست بود و سهم روند صعودی دارد یک میلیون دیگر مثلا در قیمت ۲۱۰۰ تومان بخرید (476=1000000/2100). یعنی تا الان ۹۷۶ (976=500+476) سهم دیگر خریده اید. حال باز هم روند بازار را بررسی کنید و اگر بازار نزولی شد دست نگه دارید، ولی اگر روند رو به رشد دارد ۱ میلیون باقی مانده از سه میلیون را نیز سهم بخرید. مثلاً در ۲۲۰۰ تومان (454=1000000/2200) 454 خواهد شد. حال اگر با این روند اقدام به خرید کنید قیمت سر به سر سهم شما 2623 تومان خواهد شد. یعنی اگر قیمت سهم شما به این مقدار برسد شما از ضرر خارج شده و بعد از این قیمت به سود دهی خواهید رسید. در ادامه نحوه محاسبه قیمت سر به سر را نیر بیان خواهید کرد.
میانگین کم کردن در بورس
محاسبه قیمت سر به سر در بورس
اگر با دقت به پرتفوی خود بنگرید قیمت سر به سر هر سهم را مشاهده خواهید کرد. و شاید برایتان جای سوال باشد که محاسبه قیمت سر به سر به چه دردی می خورد وقتی کارگزاری آن را به ما نشان می دهد. در بسیاری مواقع نیاز داریم قبل از خرید بدانیم که اگر مبلغی را به عنوان میانگین کم کردن در نظر گرفته ایم در قیمت های متفاوت بخریم ، چه مقدار از ضرر ما کم شده و قیمت سر به سر ما به چند می رسد. کارگزاری قیمت سر به سر را بعد از خرید به ما نشان خواهد داد. حال در این قسمت نحوه محاسبه قیمت سر به سر را بیان خواهیم کرد.
جهت سادگی محاسبه یک مثال دیگر بیان می کنم. فرض کنید ۱۰۰۰ سهم را در قیمت ۵۰۰ تومان خریداری کرده ایم حال قیمت سهم افت کرده و به ۳۰۰ تومان رسیده است. در قیمت ۳۰۰ تومان ۸۰۰ سهم دیگر جهت میانگین کم کردن خریداری می کنیم. قیمت سر به سر آن به صورت زیر محاسبه می شود.
(تعداد سهم خریداری شده در قیمت اول × قیمت آن + تعداد سهم خریداری شده در قیمت دوم × قیمت دوم + …) تقسیم بر تعداد کل سهامی که تا حال حاضر از این سهم خریداری کرده ایم.
۴۱۱ به دست خواهد آمد. یعنی اگر قیمت سهم به ۴۱۱ تومان برسد ضرر شما جبران شده و بعد از ۴۱۱وارد سود خواهید شد.
میانگین کم کردن در بورس
مدیریت سرمایه هنگام میانگین کم کردن
زمان میانگین کم کردن آنچه بیشتر از قبل اهمیت دارد مدیریت سرمایه می باشد. تشخیص زمان مناسب جهت میانگین کم کردن بسیار اهمیت دارد. ولی زمانی پیش می آید که محاسبات ما اشتباه بوده و بعد از میانگین کم کردن باز هم قیمت ها کاهش داشته و دچار ضرر می شویم. به این دلیل گفته می شود ، به صورت پله ای خرید کنید. البته این را هم در نظر بگیرید که علاوه بر میانگین کم کردن جهت جبران ضرر می توانید از تکنیک های نوسان گیری نیز جهت جبران ضرر خود استفاده کنید. برای آموزش نوسان گیری با زبان ساده مقاله زیر را مطالعه نمایید.
نوسان گیری معمولاً در زمان خنثی بودن بازار انجام می شود . به این صورت که سهم های مناسب نوسان گیری را انتخاب کرده و در قیمت پایین خریده و بعد در همان روز و یا چند روز دیگر در قیمت بالا تر به فروش می رسانیم و از این سود ها می توانیم برای میانگین کم کردن استفاده کنیم. البته این اصل را نیز در نظر داشته و رعایت کنید که همیشه یک سوم سرمایه خود را به صورت نقد نگهداری کنید و هیچ گاه با کل سرمایه خود وارد بازار نشوید . این قانون برای تمام بازار های سرمایه گذاری توصیه می شود.
در نظر داشته باشید برای ورود به بازار بورس جهانی ( فارکس) از بروکر هایی استفاده کنید که به ایرانیان سرویس میدهند:
میانگین کم کردن در بورس
در بازار فارکس علاوه بر دیدن آموزش های لازم باید قبل از سرمایه گذاری دقت کنید که چون ما در کشور ایران زندگی می کنیم باید دقت کنید که از راهکارهای جبران ضرر در بورس بروکر هایی که برای ایرانیان است استفاده کنید و همیشه هشدار ها و پیغام هایی که از طرف پشتیبانی بروکر به شما ارسال می شوند را به دقت مطالعه کنید. در بعضی موارد شما در یک بروکر که به ایرانیان نیز خدمات می دهد، ثبت نام می کنید و بعد از مدتی تحریم های جدیدی ایجاد می شوند و بروکر ها اعلام می کنند تا راهکارهای جبران ضرر در بورس مهلت معین حساب هایتان را ببندید و پول خود را خارج کنید. زیرا در صورت اتمام مهلت حسابان مسدود شده و نخواهی توانست به پول خود دسترسی داشته باشید
کلام آخر
سایت آموزشی ایتسکا با ارائه آموزش های روزانه سعی در بالا بردن مهارت معامله گران در بازار های سرمایه گذاری را دارد. این سایت با ارائه تجارب معامله گران در این بازار ها در تلاش است تا از زیان دیدن تریدر ها جلوگیری کرده و آنها را به کسب سود در این بازار هدایت کند. تا رسیدن به دوره های پیشرفته تر و کسب تجارب بیشتر همیشه در کنارتان خواهیم بود.
میانگین کم کردن یعنی چه؟
زمانی که یک سهم در روند ریزشی قرار میگیرد، ضرر های زیادی زیادی متوجه صاحبان سهم میشود. در زمانی که صاحبان سهم مطمئن باشند که این سهم مجدد در روند صعودی قرار خواهد گرفت، برای کم کردن حجم ضرر، مجدد در قیمت پایین تر خرید میکنند. این کار یعنی کم کردن میانگین قیمت.
چه زمانی نباید میانگین کم کرد؟
میانگین کم کردن برای جبران ضرر استفاده می شود و زمانی باید از آن استفاده کنیم که روند بازار از حالت نزولی تا حدی خارج شده است و دیگر بیشتر از این ریزش نخواهد کرد.
دیدگاه شما