ارزش معاملات کل از ضرب تعداد کل معاملات در حجم معاملات کل بدست می آید و برای مشاهده رقم دقیق آن میتوان از سایت بورس اوراق بهادار به نشانی tsetmc.com استفاده کرد.
در نظر داشته باشید که معاملات در بازار اوراق بهادار به ۳ دسته معاملات خرد، معاملات عمده و معاملات بلوکی تقسیم میشود.
تفاوت ارزش و قیمت در بازار سهام
اظهارنظرهای مختلف افراد در مورد قیمت سهام به احتمال زیاد به گوش شما نیز رسیده است. برخی از افراد، مقایسه ارزش ذاتی و ارزش بازاری سهام یک شرکت برای خرید و فروش آن را به عنوان ملاک قرار می دهند. ارزش ذاتی سهام از مهمترین مفاهیم در تحلیل بنیادی یک سهم است و در صورتیکه ارزش واقعی یک سهم را بدانید، هیچگاه بهایی بالاتر از ارزش واقعی سهام مذکور نمی پردازید. به عنوان مثال، شما هیچگاه یک عدد نان 2 هزار تومانی را به قیمت 50 هزار تومان نمی خرید؛ چراکه در مورد ارزش اجناس اطلاع دارید و اگر در مورد ارزش سهام در بازار سرمایه نیز اطلاع داشته باشید، دست به خریدهای غیر معقول نخواهید زد. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم تفاوت ارزش و قیمت در بازار سهام را مورد پردازش قرار دهیم و در ادامه با مفاهیم زیر آشنا می شویم:
- تفاوت ارزش و قیمت
- انواع ارزش در بازار بورس
- ارزش ذاتی سهام به چه معناست؟
- نرخ تنزیل چیست؟
- روش های ارزش گذاری سهام در بازار سرمایه
- رابطه سود با ارزش
تفاوت ارزش و قیمت
آیا تا به حال از خود پرسیده اید که تفاوت ارزش و قیمت به چه معناست و یا اصلا قائل به تفاوت بین این 2 موضوع هستید یا خیر؟
اکثر ما فکر می کنیم قیمت مقیاسی است برای نشان دادن ارزش داشته ها؛ اما واقعیت چیز دیگری است. افراد بسیار زیادی هستند که بین قیمت و ارزش، تفاوت قائل می شوند و در مقایسه ها، ارتباط خاصی بین این دو نخواهند دید. به عنوان مثال، موارد "با ارزش ولی کم قیمت " و "گرانقیمت ولی بی ارزش" در اطراف ما بسیارند.
قیمت فاکتوری است برای نشان دادن مقدار پولی که ما باید برای خرید چیزی پرداخت کنیم. اکثر قیمت ها و خرید و فروش ها به توافقات بستگی دارد و در هر زمان یا مکان می تواند متفاوت باشد اما معنای ارزش با این تعریف کاملا متفاوت است. اهمیت، شایستگی یا در برخی موارد، توانایی سود دهی می تواند ارزش یک چیز را برای ما تعریف کند.
تفاوت ارزش و قیمت را با یک مثال توضیح می دهیم. فرض کنید لیستی از مواد غذایی و وسایل مورد نیاز خود را تهیه کرده و به فروشگاه می روید. در ذهن شما هر محصول ارزشی مشخص دارد. زعفران به دلیل سختی کشت و عطر و طعم عالی و کمیاب بودن، بیشتر از یک عدد تخم مرغ ارزش دارد. اگر تخم مرغ را به قیمت 5 هزار تومان و زعفران را به قیمت 3 هزار تومان به شما بفروشند، صددرصد تعجب می کنید و نسبت به این موضوع مشکوک خواهید شد و یا اینکه به سلامت اجناسی که خریده اید دقت بیشتری خواهید کرد و این سوال در ذهن شما ایجاد می شود که چرا این اتفاق افتاد؟
دلیل ایجاد این سوال، دانش شما درباره ارزش اجناس فروشگاه بوده و در صورتیکه یک جنس بیشتر یا کمتر از ارزش واقعی خود قیمت گذاری شود، به سرعت متوجه می شوید.
تفاوت ارزش و قیمت در بازار سرمایه نیز به همین شکل است. در واقع رویکرد سرمایه گذاران موفق، خرید سهم ارزشمند با قیمتی مناسب است. در بازارهای مالی مانند بازار سرمایه، فعالان موفق همیشه به دنبال محاسبه ارزش سهام هستند. در واقع سرمایه گذارانی که از تحلیل بنیادی برای معاملات خود استفاده می کنند، در ابتدا ارزش سهام شرکت مورد نظر خود را حساب می کنند و پس از مقایسه آن با قیمت سهام شرکت مذکور، نسبت به خرید و فروش آن اقدام می کنند.
سرمایه گذاران موفق بورس هیچگاه بهایی بالاتر از ارزش یک سهم نمی پردازند. بلکه سعی دارند سهامی که قیمت آن پایین تر از ارزش واقعی است را خریداری کنند. اکثر این سرمایه گذاران دید بلندمدت دارند؛ چراکه دیر یا زود، قیمت سهم به ارزش واقعی یا ذاتی آن خواهد رسید.
انواع ارزش در بازار بورس
همانطور که اشاره ارزش معاملات بورس به چه معناست؟ شد، افرادی که از تحلیل بنیادی برای معاملات خود استفاده می کنند، بایستی تفاوت ارزش و قیمت را به خوبی بدانند. از طرف دیگر، مفهوم ارزش در بازار بورس تعاریف گوناگون دارد که در ادامه به معرفی برخی از آن ها می پردازیم.
ارزش اسمی
به ارزشی گفته می شود که تنها بر روی دارایی نوشته می شود. ارزش اسمی در اساسنامه یک سهم جای دارد و این عدد از تقسیم مقدار سرمایه شرکت به تعداد سهام آن مشخص می شود. ارزش اسمی یک سهم در حالت عادی عددی ثابت است.
ارزش دفتری
ارزش دفتری با حسابرسی در دفتر حسابداری بدست می آید. مقدار آن، اختلاف بین دارایی ها و بدهی های شرکت هاست. در اوایل کار یک شرکت، ارزش دفتری و اسمی برابرند. با گذشت زمان و انجام فعالیت های مختلف، مقدار ارزش اسمی و دفتری تغییر می کنند.
ارزش ذاتی
این ارزش، میزان ارزش واقعی یک سهم است. محاسبه ارزش ذاتی از روش های گوناگونی انجام می شود.
ارزش خالص دارایی
از لحاظ شرایط، مانند ارزش دفتری است؛ تنها با این تفاوت که دارایی های مورد محاسبه در ارزش خالص دارایی، به قیمت روز حساب می شوند.
ارزش جایگزینی
ارزش جایگزینی سهام یک شرکت به معنای ارزش یک ورقه بهادار با فرض اینکه قصد ایجاد شرکت را داشته باشیم، می باشد. در واقع برای محاسبه ارزش جایگزینی سهام یک شرکت بایستی تمامی هزینه هایی که برای تاسیس و راه اندازی یک شرکت لازم است را محاسبه کنیم.
ارزش بازار
ارزش بازار یک سهم با میزان خرید و فروش مشخص می شود. هرچه تقاضا بیشتر باشد، ارزش بازار بالاتر می رود و هرچه عرضه بیشتر شود، ارزش بازار پایین تر می آید. دقیقا تابلو یک سهم در بورس با این مکانیسم کار می کند و قیمت سهام در بازار، با این نوع ارزش گذاری مشخص می گردد.
ارزش ذاتی سهام به چه معناست؟
تاثیر دنیای اطراف برای مشخص کردن ارزش یک دارایی بسیار مهم است. مانند ارزش یک منزل مسکونی که اگر منظره خوبی داشته باشد و ارزش معاملات بورس به چه معناست؟ یا اینکه دسترسی محلی مناسبی داشته باشد و یا در محله خوبی باشد، ارزش بیشتری خواهد داشت. این عوامل، تاثیر بیرونی بر قیمت این خانه دارند.
اما بر فرض مثال از تاثیر عوامل بیرونی صرف نظر کنیم، خانه مورد نظر چه قیمتی خواهد داشت؟ آیا از ارزش مادی این خانه کم خواهد شد؟ آیا مواد و مصالح ساختمانی مورد استفاده بی کیفیت تر دیده ارزش معاملات بورس به چه معناست؟ خواهد شد؟ قطعا خیر. دارایی ها بدون تاثیر عوامل بیرونی، ارزش دارند. ارزش یک خانه می تواند به امکانات درون ساختمان، مصالح ساختمانی مورد استفاده، طراحی و عوامل دیگر وابسته باشد.
در بازار سرمایه نیز، چنین مثالی صدق می کند. ارزش بازار و قیمت یک سهم تحت تاثیر وضعیت اقتصادی، نرخ تورم، ارزش پول ملی و عوامل دیگر قرار می گیرد. در صورتیکه ارزش ذاتی بدون در نظر گرفتن عوامل خارجی، اهمیت و ارزش یک سهم را نمایان می کند.
ارزش ذاتی با توجه به امکانات، توانایی سودآوری، قدرت برند، مدیریت و پارامترهای دیگر سنجیده می شود. اطلاعاتی که سهامداران برای تحلیل بنیادی و دستیابی به ارزش ذاتی یک سهم نیاز دارند، در سایت کدال موجود می باشد.
گزارش ها و صورت های مالی ارائه شده در این سایت، می تواند به تصمیم گیری های شما در مورد شرکت ها کمک کند. با سنجش پارامترهای مختلف در حوزه تحلیل بنیادی، می توانید پتانسیل رشد یک سهم را از صورت های مالی دریافت کنید.
نرخ تنزیل چیست؟
نرخ تنزیل را می توان عددی دانست که در تجزیه و تحلیل های سرمایه گذاران برای مشخص کردن قیمت آینده به کار می رود. نرخ تنزیل می تواند هم راستا با نرخ بهره بانکی در نظر گرفته شود و یا در صورتیکه تورم شدیدی بر جامعه حاکم باشد، با نرخ تورم در نظر گرفته می شود.
حدس می زنید که سرمایه شما در آینده چه سودی خواهد داد؟
سرمایه شما تا چند درصد سود سالیانه باید تولید کند تا شما نسبت به تورم و عوامل داخلی متضرر نشوید؟ در پاسخ به این سوال، عدد بدست آمده را نرخ تنزیل می نامیم.
روش های ارزش گذاری سهام در بازار سرمایه
تفاوت ارزش و قیمت سهام شرکت ها در بازار سرمایه، موضوع بسیار مهمی است و برای ارزش گذاری سهام شرکت ها در بازار سرمایه، فرمول های محاسباتی متفاوتی با استفاده از نرخ تنزیل استفاده می شود اما در حالت کلی، مشخص کردن ارزش سهام یک شرکت با استفاده از روش های زیر انجام می شود:
- محاسبه ارزش شرکت با توجه به دارایی های موجود. به عنوان مثال، به مالکیت یک قطعه از زمین شرکت پی می بریم و با توجه به قیمت روز زمین در ناحیه مورد نظر، ارزش گذاری می کنیم.
- استفاده از روش های تنزیل جریان نقدی. با استفاده از فرمول ها و حدس سود آینده، جریان های نقدی به پول امروز تنزیل می شوند.
- ارزش گذاری نسبی مانند نسبت های:
- P/E: نسبت قیمت سهم (price) به سود ساخته شده (EPS)
- P/S: برابر است با نسبت قیمت بازار (price) هر سهم به فروش (sale) هر سهم
- P/B: نسبت قیمت و ارزش بازاری سهم (price) به ارزش دفتری (Book Value)
رابطه سود با ارزش
همانطور که اشاره شد، تفاوت ارزش معاملات بورس به چه معناست؟ ارزش و قیمت موضوعی مشخص در بازارهای مالی است و برای تصمیم گیری در مورد ارزش یک سهم، فاکتورهای دیگری نیز دخیل هستند؛ نسبت های P/E و EPS از این موارد می باشند و هر چقدر میزان EPS یک سهم بیشتر باشد، ارزش آن نیز بیشتر است.
EPS یعنی مقدار سودآوری شرکت به ازای هر سهم. در نتیجه، سهامی که EPS بالاتری داشته باشد، ارزش معاملات بورس به چه معناست؟ سود بیشتری نسبت به هر سهم به سهامداران خود می دهد. این موضوع می تواند برای بدست آوردن سهام رقابت ایجاد کند و بر روی ارزش بازاری سهام نیز تاثیر بگذارد.
P/E از تقسیم کردن قیمت بازاری سهم به مقدار سود شرکت به ازای هر سهم بدست می آید. این شاخص نشان دهنده ارزش یک سهم در مقابل سود ساخته شده است. برای مقایسه سهام با نسبت P/E، بیشتر به عدد مورد نظر در بین سهام هم گروه آن دقت می کنند.
جمع بندی
در این مقاله به تفاوت ارزش و قیمت اشاره کردیم و متذکر شدیم که اکثر افراد جامعه ما، قیمت را شاخصی مهم می پندارند. اگر طرز تفکر همه افراد مانند سرمایه گذاران بود، نابرابری های خیلی زیادی در جامعه شکل نمی گرفت. سرمایه گذاران موفق هیچگاه قیمت را معیار خیلی مهمی نمی دانند و برای هر سهم، ارزش خاصی در نظر می گیرند. مانند تمام افرادی که به خرید می روند، اگر یک کفش 500 هزار تومانی را به قیمت 6 میلیون ببینند، به ارزشمند بودن آن شک می کنند. شاید در نگاه اول، قیمت بالا دیدگاهی دیگر برای افراد داشته باشد و به صورت کاذب، تصور ارزشمند بودن به خریدار بدهد؛ اما انسان های باهوش، کیفیت و ارزش جنس را از دور تشخیص می دهند.
سرمایه گذاران موفق بازار بورس نیز به قدری حرفه ای شده اند که با نگاه به صورت های مالی سهام، استفاده از چند فرمول و حساسیت بالا، ارزش سهم را برای خود مشخص می کنند. یادگیری تحلیل بنیادی و توانایی مشخص کردن ارزش ذاتی سهام، به شما کمک می کند که سهمی را به قیمت بیشتر از بهای واقعی آن خریداری نکنید و به راحتی بتوانید تفاوت ارزش و قیمت را تشخیص دهید. بنابراین، تفاوت ارزش و قیمت در بازار سهام موضوع مهمی است و افرادی که از تحلیل بنیادی استفاده می کنند، حتما بایستی تفاوت ارزش و قیمت را در نظر بگیرند.
آشنایی با مفهوم شاخص در بورس
فعالان بازار سرمایه برای انجام سرمایهگذاری موفق در این حوزه، اطلاعات و عوامل متعددی را بررسی مینمایند. این اطلاعات شامل: حجم و ارزش معاملات، بهای تمام شده، روند قیمت یا بازدهی سهام شرکتها و . میباشد. شاخص های بورسی به عنوان یکی از مهمترین معیارهای این حوزه به شمار میروند که با تحلیل آنها میتوان وضعیت عمومی قیمت شرکتها و میزان بازدهی آنها را ارزیابی نمود. در این مقاله، مفهوم شاخص بورس و انواع آن را به شما معرفی میکنیم.
شاخص یا نمودار چیست؟
شاخص (Index) در لغت به معنای عددی است که در یک بازه زمانی، ارزش گروهی از اقلام وابسته به یکدیگر را به صورت میانگین و بر اساس درصدی از همان میانگین اعلام مینماید. به طور کلی، با استفاده از شاخص میتوان تغییرات یک یا چندین متغیر را در طول یک بازه زمانی مشخص، بررسی نمود. فعالان بازار مالی با استفاده از شاخص ها و نمودارها به مقایسه پدیدههای مرتبط با این حوزه پرداخته و با بررسی آنها به وضعیت کلی بازار در گذشته و حتی پیشبینی روند آینده آن دست مییابند.
هر کدام از شاخص ها روش اندازهگیری مخصوص به خود را دارند، در نتیجه، مقایسه عددی آنها اطلاعات درستی در اختیار ما قرار نمیدهد. برای مقایسه شاخص ها لازم است درصد تغییرات آنها نسبت به گذشته (به عنوان مثال روز یا ماه قبل) در نظر گرفته شود. در واقع، شاخص بورس را با توجه به وضعیت پیشین خود، بررسی و مقایسه میکنند.
* روش محاسبه شاخص به این صورت است:
1- ابتدا یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه در نظر میگیریم.
2- پس از محاسبه ارزش جاری و ارزش مبنای سال منتخب، ارزش جاری را بر ارزش مبنا تقسیم میکنیم.
3- حاصل را در عدد 100 ضرب نموده و به این ترتیب، شاخص گروه یا دسته مورد نظر را محاسبه مینماییم.
انواع شاخص ها در بورس
در بازار بورس و اوراق بهادار تهران 9 شاخص مهم و شناخته شده وجود دارد. هر کدام از این شاخص ها ابعاد خاصی از وضعیت بازار را در اختیار افراد قرار میدهند. فعالان این حوزه با توجه به کارکرد و هدف هر شاخص، از آنها استفاده میکنند. در ادامه، به معرفی کامل این 9 شاخص برجسته میپردازیم.
انواع شاخص در بازار بورس
1. شاخص کل قیمت (TEPIX)
شاخص کل قیمت (Tehran Price Index) معرف تغییرات سطح عمومی قیمت در کل بازار میباشد و افزایش یا کاهش قیمت سهام را به صورت میانگین بیان میکند.
شاخص کل قیمت، در بر گیرنده تمام سهام شرکتهای پذیرش شده در سازمان بورس و اوراق بهادار میباشد. در روند محاسبه این شاخص، چنانچه سهمی بسته بوده یا برای مدتی معامله نشود، قیمت پایانی آخرین روز معامله آن در نظر گرفته میشود. وزن شرکتها (تعداد سهام و سرمایه آنها) نیز در محاسبه این شاخص تأثیرگذار است. به این صورت که، شرکتهای بزرگ نسبت به شرکتهای کوچکتر، تأثیر بیشتری در محاسبه آن خواهند داشت.
شاخص کل قیمت به صورت میانگین وزنی و بر اساس فرمول زیر محاسبه میگردد:
100 ˟ ( ارزش جاری بازار سهم در زمان مبدأ ÷ ارزش جاری بازار سهم در زمان محاسبه) = شاخص کل
ارزش جاری هر شرکت از حاصلضرب تعداد سهام شرکت در قیمت آن حاصل میشود. با ارزش معاملات بورس به چه معناست؟ محاسبه مجموع ارزش جاری تمامی شرکتهای پذیرش شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست میآید. منظور از ارزش جاری بازار در زمان مبدأ نیز ارزشهای جاری بورس در سال پایه میباشد. سال 1369 به عنوان سال پایه در بورس اوراق بهادار تهران در نظر گرفته میشود.
در بازار بورس تهران، شاخص کل برای سه دسته محاسبه میشود که عبارتند از:
- شاخص قیمت کل بازار: در محاسبه این شاخص، قیمت سهام تمام شرکتهای پذیرش شده در سازمان بورس و اوراق بهادار، لحاظ میشود.
- شاخص قیمت تالار اصلی: در محاسبه این شاخص، تنها قیمت سهام شرکتهای پذیرش شده در تالار اصلی تاثیرگذار میباشد.
- شاخص قیمت تالار فرعی: در محاسبه آن، تنها قیمت سهام شرکتهای پذیرش شده در تالار فرعی در نظر گرفته میشود.
ویژگی های شاخص کل قیمت
این شاخص که به عنوان یکی از شاخص های اصلی بازار قلمداد میشود، دارای ویژگیهای زیر میباشد:
- دسترسی آسان: این شاخص توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و به صورت لحظهای محاسبه میشود، در نتیجه همواره در دسترس استفاده کنندگان آن قرار دارد.
- جامعیت: در محاسبه این شاخص ، قیمت سهام تمام شرکتهای پذیرفته شده در بورس لحاظ میگردد، از این رو، شاخص بسیار جامعی به شمار میرود.
- موزون بودن: در محاسبه این شاخص ، تعداد سهام منتشر شده شرکتها نیز در نظر گرفته میشود. به عبارتی، هر چه شرکتی تعداد سهام بیشتری منتشر نموده باشد، تأثیر تغییرات قیمتی آن بر شاخص، بیشتر خواهد بود.
نکته: شاخص کل قیمت به دلیل موزون بودن، نمیتواند به تنهایی معیار خوبی برای ارزیابی وضعیت بازار باشد، زیرا شرکتهای بزرگ به دلیل تاثیر زیاد در محاسبه این شاخص، میتوانند وضعیت کلی بازار را تحت تاثیر قرار دهند. به عنوان مثال، در وضعیت نزولی بازار، چنانچه شرکتهای بزرگ رشد مناسبی داشته باشند، در روند محاسبه شاخص اثر گذاشته و شاخص ، رشد قابل توجهی را ثبت خواهد کرد.
نکته: در محاسبه این شاخص، تنها تغییرات قیمت سهام، مبنا قرار گرفته و سود نقدی در آن لحاظ نمیشود. تفاوت این شاخص با شاخص کل (که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد) نیز در همین امر است. به عبارتی در شاخص کل، علاوه بر تغییرات قیمت، سود نقدی نیز در روند محاسبه در نظر گرفته میشود، در حالی که در شاخص قیمتی چنین نیست.
2. شاخص هم وزن
این شاخص از سال 1393 مورد استفاده سرمایهگذاران فعال حوزههای مالی در بازار بورس ایران قرار گرفته است. در محاسبه شاخص هم وزن، کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس با وزنی یکسان در نظر گرفته میشوند. در واقع، برخلاف شاخص کل، در روند محاسبه این شاخص، وزن و اندازه شرکتها تاثیرگذار نمیباشد. به عبارتی، چنانچه این شاخص مثبت باشد، به این معناست که بیش از نیمی از شرکتهای موجود در بازار مثبت میباشند.
در واقع، این شاخص ، شرکتها را بر اساس میزان بازدهی آنها در نظر میگیرد و میزان سرمایه در آن تاثیری ندارد. به عنوان مثال؛ هنگامی که شاخص هم وزن، نزولی و شاخص کل، صعودی باشد، بیانگر آن است که بیشتر سهمهای موجود در بازار، سیر نزولی داشتهاند. شاخص کل نیز تنها به دلیل وضعیت مثبت چند شرکت بزرگ، وضعیت صعودی را نشان میدهد.
3. شاخص بازده نقدی (TEDIX)
شاخص بازده نقدی، بیانگر روند تقسیم سود در شرکتها میباشد. به عبارتی، تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکتها به سهامداران میباشد. چنانچه، میانگین شرکتها سود نقدی بیشتری را میان سهامداران خود تقسیم نمایند، این شاخص رو به افزایش خواهد بود. سپس، تقسیم سود در مجمع عادی سالیانه مورد بررسی و اظهار نظر قرار میگیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد روند تقسیم سود و برگزاری مجامع، میتوانید مقالات مربوط به آن را در سایت nezarat.com مطالعه نمایید.
4. شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)
شاخص قیمت و بازده نقدی، یکی از شاخص های شناخته شده در میان فعالان بازار سرمایه میباشد. در واقع، این شاخص ، همان شاخصی است که در رسانهها تحت عنوان شاخص کل نامیده میشود. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس میباشد. به عبارتی، این شاخص، تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه (که شرکتها پرداخت میکنند) را محاسبه مینماید. از این رو، سهامداران میانگین بازدهی سرمایهگذاری خود در بورس و تغییرات آن را با در نظر گرفتن این شاخص به دست میآورند.
میزان تغییرات این شاخص، نکته بسیار مهمی است که هنگام بررسی باید به آن توجه کرد. به عنوان مثال؛ چنانچه طی یک سال، شاخص کل از عدد 50,000 به 110,000 برسد، میانگین بازدهی بورس، طی آن سال 70% میباشد.
شاخص کل، با توجه همزمان به تقسیم سود و تغییرات قیمت، یکی از دقیقترین شاخص های بازار میباشد. این شاخص نیز همچون شاخص کل قیمت به صورت میانگین موزون، محاسبه میشود. به این معنا که، هر چه شرکت بزرگتر و سرمایه بیشتری داشته باشد، تأثیر آن در شاخص بیشتر خواهد بود.
5. شاخص صنعت و شاخص مالی
شرکتهای حوزه بورس در یک تقسیمبندی کلی و بر اساس نوع فعالیتهای خود، به دو دسته تولیدی و خدماتی تقسیم میشوند. بیشتر شرکتهای این حوزه (بیش از 60%) جزء شرکتهای تولیدی محسوب میشوند. شرکتهای تولیدی دسته اول را در بخش صنعت و شرکتهای خدماتی را در بخش مالی تفکیک مینماییم.
شرکتهای تولیدی مانند شرکت مخابرات، پتروشیمی، خودروسازی و . در بخش صنعت قرار میگیرند و شاخص صنعت، سطح عمومی سهام شرکتهای این بخش را نمایان میسازد. شرکتهای خدماتی نیز مانند بانک، بیمه، شرکت سرمایهگذاری و . در بخش مالی قرار میگیرند. شاخص مالی، میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای این بخش را نشان میدهد.
شاخص صنعت و شاخص مالی نیز همچون شاخص کل قیمت، به صورت میانگین موزون محاسبه میشوند. تنها تفاوت این دو شاخص در تعداد شرکتهای حاضر در آن صنعت میباشد.
6. شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
برای محاسبه این شاخص ، لازم است ابتدا ترکیب سهامداران را بررسی و آنها را تفکیک نمود. به طور کلی، سهامداران به دو دسته سهامدار راهبردی و سهامدار جزء (سهامدار سهام شناور آزاد) تقسیم میشوند. سهامدار راهبردی، سهامداری است که قصد واگذاری سهام خود در کوتاه مدت را نداشته و جهت اعمال مدیریت، سهم خود را حفظ مینماید.
منظور از سهام شناور آزاد، درصدی (کمتر از 5%) از سهام شرکت است که در اختیار سهامدار جزء قرار دارد. این سهامداران برخلاف سهامداران راهبردی، تنها به قصد خرید و فروش سهام، اقدام به معامله مینمایند. شاخص سهام شناور آزاد، بازدهی میانگین تغییرات قیمتی و سود این دسته از سهام را نشان میدهد. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد نیز همچون شاخص کل، بر اساس میانگین موزون شرکتها میباشد. به این صورت که هر شرکتی، تعداد سهام شناور آزاد بیشتر و سرمایه بزرگتری داشته باشد، تاثیر بیشتری بر روی شاخص خواهد داشت. تنها تفاوت آن با شاخص کل، در تعداد سهامی است که تحت عنوان ضریب قیمتی مورد توجه قرار میگیرد.
7. شاخص بازار اول و بازار دوم
در بازار بورس اوراق بهادار تهران، شرکتها بر اساس معیارها و مؤلفههای خاصی تقسیمبندی میشوند. از جمله آنها میتوان به: میزان سرمایه شرکتها، وضعیت سودآوری، تعداد سهامداران، درصد سهام شناور آزاد و . اشاره نمود. بر این اساس، شرکتی که به لحاظ معیارهای ذکرشده، شرایط بهتری داشته باشد، در بازار اول و دیگر شرکتها در بازار دوم پذیرش خواهند شد.
به طور کلی شاخص بازار اول، سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای پذیرش شده در بازار اول را بیان میکند. شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهایی است که در بازار دوم بورس جای گرفتهاند.
8. شاخص ۵۰ شرکت برتر
سازمان بورس و اوراق بهادار هر سه ماه یک بار اقدام به انتشار لیستی از پنجاه شرکت برتر موجود در بازار مینماید. این شرکتها به جهت قابلیت نقدشوندگی بالا و حجم زیاد معاملات در بازه زمانی مشخص، در این فهرست قرار داده میشوند. این شاخص، همچون شاخص کل قیمت به صورت میانگین وزنی محاسبه میشود. به عبارتی شاخص پنجاه شرکت برتر، بیانگر میانگین وزنی این شرکتها میباشد. تنها تفاوت این شاخص با شاخص کل، در تعداد شرکتهای مورد نظر در روند محاسبه میباشد. این تعداد در شاخص ذکر شده، تنها پنجاه شرکت و در شاخص کل، بیش از صد شرکت میباشد.
* اسامی این شرکتها را میتوانید با مراجعه به سایت tsetmc.com مشاهده نمایید.
9. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
این شاخص، بیانگر عملکرد 30 شرکت بزرگ پذیرش شده در بازار بورس تهران میباشد. معیار انتخاب در این شاخص (که بر اساس استانداردهای جهانی طراحی شده است) اندازه و ارزش روز شرکت میباشد. ارزش روز یک شرکت از حاصلضرب قیمت پایانی سهام در تعداد کل سهام شرکت به دست میآید.
شاخص 30 شرکت بزرگ، میانگین تغییرات قیمت سهام این شرکتهای بزرگ موجود در بازار بورس را نشان میدهد. با وجود اینکه این شرکتها، تنها کمتر از 10% شرکتهای بازار را تشکیل دادهاند، اما بیش از 70% ارزش بازار را در اختیار دارند. از این رو، تغییرات قیمت آنها تأثیر قابل توجهی بر میزان شاخص کل خواهد داشت.
ملاک انتخاب شرکت ها
همانطور که گفته شد، معیار انتخاب شرکتها ارزش بازار و قدرت نقدشوندگی سهام آنها میباشد. برای انتخاب این 30 شرکت، ابتدا فهرستی از صد شرکت بزرگ پذیرش شده فعال در بازار بورس تهران تهیه میشود. در این فهرست، شرکتها بر اساس ارزش بازار آنها و به ترتیب از بیشترین به کمترین مرتب شدهاند. حال از میان آنها، سی شرکت که دارای شرایط زیر باشند را انتخاب مینماییم:
- گذشت بازه زمانی (حداقل سه ماه) از پذیرش و معامله سهام شرکتها در بازار بورس اوراق بهادار
- دارا بودن سهام شناور آزاد (حداقل به میزان 10%)
- دارا بودن بیش از 25% میانگین ارزش ماهانه معاملات همان دوره صد شرکت بزرگ بازار نسبت به ارزش ماهانه معاملات شش ماه گذشته آنها
* با مراجعه به سایت tsetmc.com میتوانید اسامی این 30 شرکت بزرگ شاخص را مشاهده نمایید.
سخن آخر
در مقاله ارائه شده به توضیح جامعی از مهمترین شاخص های بازار بورس تهران پرداخته شد. سرمایهگذاران میتوانند با بررسی و تحلیل شاخص ها به دیدی کلی از وضعیت بازار دست یابند. به عبارتی، شما برای یافتن صنعت و گروه مناسب جهت سرمایهگذاری، میتوانید از شاخص ها برای مقایسه آنها استفاده نمایید. البته باید دقت داشت که، سرمایهگذاری و خرید و فروش سهام نباید صرفاً با توجه به تغییرات روزانه شاخص باشد.
سوالات متداول
مفهوم شاخص بورس چیست؟
شاخص های بورس معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، میتوان وضعیت گذشته و حال بورس را ارزیابی کرد.
شاخص کل TEDPIX چیست؟
در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX نیز شناخته میشود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانهها از آن به عنوان شاخص بورس تهران یاد میشود.
کارگزاری هوشمند رابین
کارگزاری فارابی
این مقاله به کوشش فاطمه محمدجانی و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تکتک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.
ارزش معاملات خرد چیست و نحوه محاسبه آن در بورس چگونه است؟
در این مقاله از دلفین وست، قصد داریم تا با مفهوم معاملات خرد و نحوه محاسبه آنها آشنا شویم. روزانه معاملات بسیاری در بورس انجام میشوند. خرید و فروشهای بسیار با قیمتها و حجمهای متفاوت از طرف سرمایهگذاران صورت میگیرد. در این بین استناد به همین حجم و ارزشی که معاملات میسازند، راهی برای انتخاب درست است. اگر میخواهید سرمایهگذار موفقی باشید، این مورد میتواند به شما کمک بزرگی کند. معاملات در بورس به سه شکل خرد، بلوکی و عمده انجام میشوند. این که هر یک از این موارد چه حجمی از معاملات بازار را به خود اختصاص میدهند، یکی از محاسباتی است ک با تابلو خوانی بورس میتوان انجام داد. در ادامه ابتدا به سوال ارزش معاملات خرد چیست پاسخ میدهیم و سپس به نحوه محاسبه ارزش معاملات خرد در بورس میپردازیم.
ارزش معاملات خرد چیست؟
سرمایهگذاران حرفهای برای آن که بهترین سهام را انتخاب کنند، از معیار معاملات خرد برای تصمیمگیری استفاده میکنند. حجم و ارزش معاملات خرد در بورس میتواند میزان نقدینگی روزانه بازار را مشخص کرده و درمورد خرید و فروش سهام مورد نظر سرمایهگذار اطلاعات خوبی به او بدهد. چرا که در طول یک روز معاملاتی سهام هر نماد در قیمتها و حجمهای مختلفی به فروش میرسد و اینها اطلاعاتی مهمی هستند.
ارزش معاملات خرد در بورس
اگر ارزش تمام معاملات انجام شده روی سهام شرکتهای حاضر در بازار بورس را با هم جمع کنیم، به ارزش معاملات خرد میرسیم. نحوه محاسبه ارزش معاملات خرد بورس به این صورت است که باید مقدار معاملات بلوکی را از مقدار ارزش کل معاملات کم کنیم. برای آن که ارزش کل معاملات را به دست آوریم، کافی است حجم معاملات را در تعداد کل آنها ضرب کنیم.
نحوه محاسبه ارزش معاملات خرد در بورس
اگر به صفحه اصلی وب سایت بورس اوراق بهادار تهران مراجعه کنید، خواهید دید که اطلاعات مربوط به بازار در آن درج شده است. در این بخش میتوانید وضعیت بازار، شاخص کل، حجم، ارزش و تعداد معاملات بورس را ببینید.
حال پیش از آن که به محاسبه ارزش معاملات خرد در بورس بپردازیم، باید درمورد چند مفهوم صحبت کنیم.
معاملات عمده به چه معنی است؟
حال که دیدیم معاملات خرد بورس چیست، نوبت به معاملات عمده رسیده است. برای آن که یک معامله را کلان بدانیم، باید دو ویژگی را در نظر بگیریم. چنانچه تعداد سهام مورد معامله از درصد مشخصی از کل سهام شرکت بیشتر باشد و حجم معاملات شرکت در بازه زمانی معینی از حجم معاملات بازار بیشتر باشد، معامله عمده است.
معاملات بلوکی چیست؟
هنگامی که حجم بزرگی از سهام یک شرکت بدون توجه به قوانین محدودیتی خرید و فروش شود، معامله بلوکی رخ داده است. این معاملات برای آن که تأثیر کمتری در قیمتها و بازار سرمایه داشته باشند، خارج از بازار و ساعت معاملاتی انجام میشوند.
در معاملات بلوکی که با نام سفارشات بلوکی نیز شناخته میشوند، حجم از معاملات خرد بیشتر است. بیشتر افرادی که در این معاملات شرکت میکنند، اشخاص حقوقی هستند و قیمت معامله نیز بیشتر از معاملات خرد است. این نکته را به یاد داشته باشید که سرمایهگذاران معاملات بلوکی، تا روز عرضه سهام از زمان آن اطلاع ندارند.
ارزش کل معاملات چگونه محاسبه میشود؟
ارزش معاملات بورس در یک روز از حاصلضرب تعداد کل معاملات در حجم معاملات به دست میآید. حال به محاسبه ارزش معاملات خرد بر میگردیم. محاسبه این نرخ بسیار ساده است. کافی است ارزش معاملات بلوکی را از ارزش کل معاملات کم کنیم تا نتیجه مورد نظر به دست بیاید. همچنین با توجه به این موضوع که ارزش معاملات خرد، وضعیت بازار را مشخص میکند، اگر ارزش معاملات یک نماد روزانه مبلغی بین 500 تا 600 میلیارد تومان داشته باشد و این روند چندین روز به همراه تعادل یا افزایش نرخ ادامه داشته باشد، یعنی نقدینگی به بازار تزریق شده است. بنابراین ارزش معاملات میتواند معیاری برای تصمیمگیریهای روزانه محسوب شود.
مثالی از محاسبه ارزش معاملات سهام هر نماد
نماد الف را به عنوان یک نماد فرضی در نظر بگیرید. تصور کنید سه شخص 1، 2 و 3 در یک روز معاملاتی سهام این نماد را به ترتیب زیر خریداری کرده-اند.
- سرمایهگذار شماره 1: 500 سهام هر کدام به ارزش 1000 تومان. جمعاً 500 هزار تومان خرید.
- سرمایهگذار شماره 2: 1000 سهام هرکدام به ارزش 900 تومان. جمعاً 900 هزار تومان خرید.
- سرمایهگذار شماره 3: 500 سهام هر کدام به ارزش 500 تومان. جمعاً 250 هزار تومان خرید.
اگر بخواهیم ارزش کل معاملات روزانه نماد را محاسبه کنیم، باید این سه مورد را باهم جمع کنیم. بنابراین در این روز ارزش معاملات بورس به چه معناست؟ خاص، برای نماد فرضی الف، جمعاً 1 میلیون و 650 هزار تومان خرید صورت گرفته است.
سخن پایانی
ارزش معاملات در بورس یکی از فاکتورهای مهم در تصمیمگیری سرمایهگذاران است. این افراد میتوانند با استفاده از تابلو خوانی اعداد و ارقام مورد نیاز خود را استخراج کرده و با یک جمع و تفریق ساده، نیاز خود را بر طرف کنند. از آن جایی که میزان نقدینگی با ارزش معاملات خرد رابطه مستقیم دارد، میتوان به این نرخ به چشم فاکتوری قابل اتکا نگاه کرد. تابلو خوانی یکی از کاربردیترین مهارتهایی است که هر سرمایهگذاری باید پیش از ورود به بازار سرمایه فرا بگیرد. تابلو نمادهای حاضر در بازار بورس را میتوانید در سایت اوراق بهادار تهران مشاهده کنید. به غیر از تابلو به صورت تفکیک شده، در صفحه اصلی این سایت آمار و ارقام کلی بازار نیز قابل مشاهده است. اگر میخواهید در سرمایهگذاری بورس و سایر بازارهای مالی موفق عمل کنید، میتوانید با دورههای آموزشی ما در دلفین وست همراه شوید و جمع سرمایهگذاران موفق و خانواده ما بپیوندید. مشاوران و اساتید مجرب در مجموعه ما آماده کمک و خدمترسانی به شما هستند.
برای یادگیری “یک سرمایه گذار چه چیزهایی را باید بداند” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
ارزش معاملات خرد بورس چیست؟
یک سرمایهگذار حرفهای برای خرید یک سهم و انجام معاملات در بازار سهام، باید به ارزش معاملات خرد انجام شده و حجم نقدینگی وارد شده به بازار در آن روز توجه کند. زیرا در طی یک روز کاری، سهام شرکتها در قیمت و حجمهای گوناگون معامله میشود و مجموع این اطلاعات به سرمایهگذار در رابطه با خرید یا فروش سهام مورد نظر کمک میکند.
به مثال زیر توجه کنید
آقای غفاری در روز یکشنبه، ۱۰۰۰ سهم را به قیمت هر سهم ۵۰۰ تومان خریداری میکند؛ ارزش معاملات آقای غفاری در روز یکشنبه، ۵۰۰ هزار تومان است.
اگر خانم رحیمی در همان روز، ۲۰۰۰ سهم با قیمت هر سهم ۴۰۰ تومان خریداری کند؛ ارزش معاملات او در آن روز ۸۰۰ هزار تومان است. اگر به همین ترتیب ارزش کلیه معاملاتی که در طول یک روز انجام میشود را با هم جمع کنیم، ارزش معامله آن سهم در طی آن روز کاری به دست میآید.
ارزش معاملات به چه معناست؟
به مجموع ارزش کل معاملات انجام شده بر روی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس، ارزش معاملات میگویند. در واقع با توجه به این نکته که ارزش معاملات نشاندهندهی حجم نقدینگی در بازار است، بررسی آن به ما کمک میکند تا زمان مناسب برای خرید و فروش سهام را تشخیص دهیم. به این صورت که، افزایش ارزش کل معاملات بازار نشان از ورود نقدینگی و روند مثبت آن بازار دارد و کاهش ارزش معاملات بازار نیز حکایت از زمان نامناسب جهت سرمایهگذاری دارد.
ارزش معاملات کل از ضرب تعداد کل معاملات در حجم معاملات کل بدست می آید و برای مشاهده رقم دقیق آن میتوان از سایت بورس اوراق بهادار به نشانی tsetmc.com استفاده کرد.
در نظر داشته باشید که معاملات در بازار اوراق بهادار به ۳ دسته معاملات خرد، معاملات عمده و معاملات بلوکی تقسیم میشود.
ارزش معاملات خرد بورس
اگر معاملات بلوکی را از ارزش کل معاملات روزانه کم کنیم، به ارزش معاملات خرد دست مییابیم.
در زیر، ارزش معاملات پلیمر آریا ساسول در طی یک روز معاملات را مشاهده میکنید:
با توجه به این نکته که مبنا تصمیمگیری در رابطه با ارزش بازار، ارزش معاملات خرد است میتوان بیان کرد در صورتی که ارزش معاملات خالص روزانه سهام شرکتها بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان باشد و این فرایند طی دو تا سه روز ادامه داشته باشد و در عین حال، سهام شرکتها متعادل باشد و یا روند صعودی را تجربه کند، نقدینگی وارد بازار میشود.
بنابراین در نظر گرفتن ارزش معاملات و بازار باید به عنوان یکی از معیارهای مورد بررسی هر سرمایهگذاری به صورت روزانه به حساب بیاید.
رتبه نقدینگی در بورس به چه معناست؟ و چه کمکی به ما می کند؟
یکی از پایه های مهم در سرمایه گذاری در بورس بخش ارزش معاملات است که هر کسی برای خرید سهام به این قسمت نگاه می کند و با توجه به آن تحلیلی ارائه کرده و یا سهم را می خرد و یا از خرید منصرف می شود. اگر بخواهیم به صورت خلاصه ارزش معاملات را توضیح دهیم باید بگوییم ارزش معاملات یعنی ” جمع ارزش معاملاتی که روی سهام صورت گرفته است ” واحد شمارش ارزش معاملات میلیارد ریال است و در صفحه ی اصلی سایت www.tsetmc.com قابل مشاهده است. در گذر زمان مشخص گردیده است که اگر ارزش معاملات بالا برود و صعودی بشود شاخص ها و قیمت ها به خوبی بالا می روند . حال رتبه ی نقدینگی یا نقدشوندگی در بورس چه کاربردی دارد .
نقدینگی یا نقدشوندگی به طور خلاصه یعنی هر چیز می تواند به صورت سریع تر به پول تبدیل شود ( یعنی چیزی که سریع تر بشود آن را معامله کرد ، نقدشوندگی بالایی دارد مثل کالاهایی چون طلا )
این محتوا توسط سایت تکنیک ( teknek.ir ) تولید شده است
ارتباط رتبه نقدینگی یا ارزش معاملات
رتبه نقدینگی در بورس در واقع همان رتبه ارزش معاملات است که کا آن در اصل آسان کردن سهامداران و خریداران هست که بتوانند درصد نقدینگی بین شرکت های درون بورس را مقایسه کنند و انتخاب کنند کدام سهم برای سرمایه گذاری بهتر و مفید تر خواهد بود. در حقیقت شما در بورس با واژه ی رتبه ی نقدشوندگی برخورد نخواید کرد و نام رتبه ارزش معاملات رو خواهید دید و تحلیل و بررسی می کنید . (یادآوری : نقدینگی یعنی توانایی و میزان امادگی تبدیل یک کالا یا دارایی به وجه نقد در جامعه )
روش های جبران ضرر در بورس و به موفقیت رساندن آن
رتبه نقدینگی در بورس در کجای سایت www.tsetmc.com است ؟
شما برای دیدن رتبه نقدینگی باید اول شرکت مورد نظر را انتخاب کرده سپس اسم سهام شرکت رو جستجو می کنید و وارد تابلو می شوید .در تابلو شما ارزش معاملات روز را خواهید دید ولی برای دیدن رتبه نقدشوندگی باید جای دیگری بروید . برای دیدن رتبه ی ارزش معاملات در بالای سایت tsetmc وارد تب آمار ها می شوید که آمار های مختلفی را به شما نشان خواهد داد مثل آمار حجم معاملات ، امار روز های مثبت و منفی و …
رتبه ی همه ی انها گفته شده میانگین ها گرفته شده ( در طول سه ماه یا دوازده ماه ) آن هم در هر بخشی از جمله بخش ارش معاملات که اجزای زیر در سایت به شما نشان داده می شود :
میانگین ارزش معاملات در 3 ماه گذشته
میانگین ارزش معاملات در 12 ماه گذشته
رتبه ارزش معاملات در 3 ماه گذشته
رتبه ارزش معاملات در 12 ماه گذشته
ارزش معاملات آخرین روز
ما از بین تمام این پنج مورد که در سایت tsetmc قابل مشاهده است .فقط در این مقاله به دنبال رتبه ارزش معاملات هستیم .اینکه شما بخواهید به رتبه ارزش معاملات در سه ماه گذشته یا دوازده ماه گذشته نگاه کنید به انتخاب خودتان است . و بستگی به زمان سرمایه گذاری شما نیز دارد. مثلا اگر می خواهید سریع از سهم خارج شوید و برای زمان کوتاه مدتی سرمایه گذاری می کنید به رتبه ارزش معاملات در 3 ماه گذشته نگاه کنید اگر هم قصد و صبر یک سال یا حتی سال ها سرمایه گذاری را دارید به رتبه ارزش معاملات در 12 ماه گذشته نگاه کنید .
رتبه ارزش معاملات چه عددی باشد مناسب است ؟
برای دیدن رتبه کل شرکت ها شما لازم است بسته به مدت زمانی که می خواهید روی
رتبه ارزش معاملات در 3 ماه گذشته
رتبه ارزش معاملات در 12 ماه گذشته
کلیک کنید. در طول زمان ثابت شده است شرکت هایی که نقدشوندگی زیادی ندارند موفقیت چندانی هم نخواهند داشته البته همیشه استثناهایی پیدا می شوند و ما این را تعمیم نمی دهیم . به طور کلی رتبه ارزش معاملات یک شرکت خوبست که زیر 400 باشد که بهترین شرکت ها از نظر نقدشوندگی شرکت های زیر پنجاه می باشند یعنی رتبه ی 1 الی 50 رو دارند که شرکت های معمولا پرطرفدار ، کارآمد ، نقدشونده و همینطور شرکت هایی هستند که نیاز های جامعه را تامین می کنند. اگر تازه کار هستید پیشنهاد ما سرمایه گذاری در شرکت هایی است که حداقل در رتبه های 1 الی 400 باشند.
در کنار این نکات خیلی مهم دیگری هم هست که به ورود و خروج به موقع شما به بازار کمک می کند و کامل زندگی معاملاتی شما رو تغییر خواهد داد
پیشنهاد ما این است که حتما در دوره آموزش ورود و خروج به موقع از بازار شرکت کنید
امیدوارم مقاله موثر و مفید بوده باشد در آخر باید بگویم سهام های نام برده شده فقط برای مثال است و هیچ سیگنالی مبنی بر خرید و فروش نیست سلب مسئولیت . با تشکر
دیدگاه شما