آیا بیت کوین حرام است؟ نظر مراجع تقلید درباره ارز های دیجیتال
در این روزها بحث حلال یا حرام بودن بیت کوین بیشتر از قبل موردتوجه قرار گرفته است. برخی از کارشناسان دین معتقد هستند که استفاده از ارزهای دیجیتال با قوانین اسلام در تناقض است. از طرف دیگر نیز برخی اعتقاد دارند که استفاده از آنها در شرایط مشخص، مانعی ندارد. به همین دلیل این سوال پیش می آید که آیا بیت کوین حرام است یا خیر؟ برای رسیدن به جواب این سوال، در ادامه همراه ما باشید.
آیا بیت کوین در اسلام حلال است؟
حضور مسلمانان در بازارهای مالی
مسلمانان با 1.9 میلیارد نفر جمعیت تقریباً یکچهارم ساکنان زمین را تشکیل میدهند و بهاینترتیب تأثیر زیادی در بازار خواهند داشت. موضوع حرام بودن یا نبودن بیت کوین همیشه موردبحث بوده است و از نظر اسلامی نیز باید این موضوع را بررسی کرد.
از سوی دیگر مسلمانان همیشه در بازارهای مالی فعال بودهاند (به شرطی که با قوانین دین مخالفت نداشته باشد) و بخش بزرگی از بازارهای مالی دیگر را نیز تشکیل میدهند. در دیدگاه اسلامی، امور مالی قوانین خاصی دارند که احتمالاً با برخی از آنها مانند حرام بودن سود و ربا آشنایی دارید. چنین قوانینی نهتنها یک بازار مالی خاص بلکه شامل بازار ارزهای دیجیتال هم میشود.
دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین چیست؟ آیا بیت کوین حرام است؟
دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین
بیت کوین از زمان ظهور در سال 2009 تا کنون راه زیادی را پیموده است و بهعنوان اولین ارز دیجیتال در جهان تغییرات زیادی ایجاد کرده است. بسیاری از روشهای پرداخت و خدمات مالی، به دنبال ظهور بیت کوین تغییر کرده که باعث شده در میان کارشناسان مالی و کارشناسان حقوق و فقه اسلامی موردبحث قرار بگیرد. بسیاری بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ از این کارشناسان هنوز هم در حال بررسی جنبههای مختلف بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال هستند تا مشخص شود از نظر اسلامی چه حکمی برای آن وجود دارد.
اسلام تلاش میکند پول را به صورت مولد و بدون ضرر به کار بگیرد. یک قاعده کلی در اسلام این است که این دین با ضرر دیدن و ضرر رساندن مخالف است. چنین مواردی باعث شده تا استفاده از ارزهای دیجیتال ابهام زیادی داشته باشد. در این شرایط فقهای اسلامی با بررسی قوانین بررسی میکنند که آیا استفاده از بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری مورد قبول بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ است یا خیر.
بررسی قوانین مالی اسلام
از دیدگاه اسلامی مفهوم پول و اقتصاد متفاوت ارزیابی میشوند:
شخصی که صاحب پول است آن را به نیابت از خداوند در اختیار دارد و بهاینترتیب پول باید در راه اسلامی سرمایهگذاری شود.
خودگرایی در اسلام منع شده است و پول کارکرد اجتماعی دارد و باید آن را در راستای تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی به کار گرفت. در اسلام کالاهایی مانند طلا، نقره، خرما و. که ارزش ذاتی دارند مانند پول در نظر گرفته میشوند.
پول در اسلام چیزی است که ارزش ذاتی داشته باشد اما ارزش آن به صورت نامنظم و غیرقابلپیشبینی تغییر نکند. ازآنجاکه در بازار ارزهای دیجیتال شاهد نوسانهای بسیار زیادی هستیم این سوال ایجاد میشود که آیا بیت کوین حرام است یا خیر؟
همچنین اگر کالایی وجود داشته باشد که بتوان با آن معامله انجام داد و ارزش برابر از کالای دیگری را دریافت کرد در اسلام مجاز است. ارزهای دیجیتال نیز این قابلیت را دارند بنابراین از این دیدگاه با اسلام همسو هستند.
دینار و درهم دو مورد از ارزهای رایج در دوره اسلامی بوده که به ترتیب از طلا و نقره ساخته شده بودند و به دلیل ارزش ذاتی این دو فلز قابلاستفاده بودند. با این توضیحات متوجه میشویم که ارزها در اسلام بیشتر از نوع فیزیکی بودهاند و هرچند که اصول و نسبت تبدیل آنها به یکدیگر در طول زمان تفاوت داشته اما همچنان چند اصل پابرجا بوده است. اولین و مهمترین موضوع ممنوعیت سود و ربا است. مورد دوم نیز ممنوعیت سوءاستفاده از پول و تغییرات قیمتی در بازار است.
سه شرط اساسی برای مشروع بودن یک کالا
بررسی مشروعیت بیت کوین
بر اساس دیدگاه اسلام سه شرط اساسی برای مشروع بودن یک کالا لازم است:
1. ارزش پولی داشته باشد
3. به شکل دارایی و با هدف رفاه انسان باشد.
همین سه مورد یکی از پیچیدهترین بحثهای مالی - اسلامی را ایجاد کرده است. پذیرش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در اسلام برای مسلمانان مشروط به اجازه دانشمندان اسلامی است که نظر خود را بر اساس قرآن و احادیث اسلامی بیان میکنند. بهاینترتیب تا زمانی که درباره این موضوع شک وجود داشته باشد پذیرش آن سخت میشود.
نظر دانشمندان و محققان اسلامی در این زمینه که بیت کوین حرام است یا نه متفاوت است. به همین دلیل هنوز رسیدن به اجماع سخت است. برخی آن را حلال و برخی حرام دانستهاند و برخی دیگر نیز بدون نظر هستند تا بیشتر درباره این موضوع تفکر کنند.
دیدگاه موافقان و مخالفان در استفاده از بیت کوین
دیدگاه موافقان و مخالفان فقهای خارج از ایران
مفتی اعظم مصر نسبت به استفاده از ارزهای دیجیتال هشدار داده و بر اساس گفتههای وی بیت کوین کلاهبرداری است و عدم صداقت به همراه دارد. از نظر وی بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ بیت کوین حرام است و باعث آسیب میشود. شیخم هیثم فقیه اسلامی بریتانیا استفاده از بیت کوین را حلال نمیداند زیرا پول مجازی ارزش ملموسی ندارد. با وجود این وی اظهار کرد که اگر این ارزها پشتوانه طلا داشته باشند استفاده از آنها بدون مانع است.
شیخ عاصم حکیم محقق عربستان سعودی نیز بیان کرده به دلیل مبهم بودن این ارز استفاده از آن مجاز نیست. وی اعتقاد دارد ازآنجاکه نمیدانیم برای چه فعالیتهای مجرمانهای از ارزهای دیجیتال استفاده میشود نمیتوان به آنها اعتماد کرد.
مولانا جلال احمد از محققان اسلامی اعتقاد دارد که این ارزها سودی برای جامعه و نیروی انسانی ندارند و تمرکز ثروت در آنها به جامعه آسیب میرساند. با وجود این وی معتقد است استفاده از آنها مجاز است اما ارزشی ندارد. از سوی دیگر به نقل از میهن سیگنال برخی معتقدند که ارزهای دیجیتال میتوانند برای رشد و تحول اقتصاد اسلامی استفاده شوند. بهاینترتیب استفاده از آنها حلال است و اگر بتوان با آنها پرداخت انجام داد میتوانند جایگزین ارز باشند.
برخی دیگر نیز معتقدند اگر این ارز به صورت عرف استفاده شود حلال است. برای مثال در برخی از مناطق کشور آلمان میتوان از این ارزها برای پرداخت و تجارت استفاده کرد.
شاید بیت کوین حرام است و شاید حرام نیست
با وجود اینکه از نظر برخی از محققان، بیت کوین حرام است برخی دیگر معتقدند درصورتیکه برای قمار، مقاصد غیرقانونی و مانند آن نباشد استفاده از بیت کوین مشکلی ندارد. شاید یکی از مهمترین ابهامات در زمینه دیفای (Defi) یا امور مالی غیرمتمرکز باشد. بررسی این بخش از ارزهای دیجیتال نیاز به مطالعات فراوان دارد زیرا در اسلام نوعی امور مالی مشخص با قوانین خاص وجود دارد.
برخی از قوانین مالی اسلامی با دیفای در تناقض هستند و البته بیشتر آنها نیز به نظر بدون مشکل هستند. هرچند که بر اساس نظر کارشناسان، باید جلوی مفسده را گرفت. برای مثال وام دادن با مقدار مشخصی سود مجاز است اما سود در دیفای ممکن است بر اساس شرایط نقدینگی استخرها، قیمت ارز و. متفاوت باشد. طبیعی است که قانونگذاری و بررسی چنین موضوع پیچیدهای زمانبر است.
منع مسلمانان اندوزی
بر اساس فتوایی که از سوی دانشمندان و فقیهان اسلامی در اندونزی صادر شده، استفاده از بیت کوین حرام است ( منبع: ایسنا) . در این شرایط برخی امید دارند که نظر این افراد تغییر کند اما به نظر میرسد از دیدگاه آنان بیت کوین کاملاً با اصول و شریعت اسلامی تناقض دارد. برخی دیگر نیز از گمانهزنیهایی پرده برداشتهاند که بر اساس آن ارز دیجیتال کنترل شده و به نوعی اسلامی پیشنهاد شده است. بهاینترتیب مسلمانان این کشور از انجام معاملات بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال منع شدهاند.
توجه کنید که این قانون توسط دولت این کشور رسمی نشده بلکه توسط رهبران اسلامی این کشور اعلام شده بنابراین خریدوفروش بیت کوین در این کشور جرم نیست.
بررسی پذیرش بیت کوین در ایران
اخیراً اخباری مطرح شده که برخی از وزارتخانههای دولت جمهوری اسلامی پیشنهاد پرداخت با ارز دیجیتال داشتهاند. بانک مرکزی ایران نیز اگرچه هنوز موضع قاطعی در این زمینه نداشته اما به نظر میرسد پرداخت برای شرکتها بدون مشکل است. بهاینترتیب درصورتیکه از نظر شرعی چنین چیزی مشکلساز باشد باید در ابعاد وسیع مطالعه شود. همچنین پیشنهاد میکنم مقاله زیر را برای اطلاعات بیشتر بخوانید:
نظر مراجع تقلید کشور درباره استفاده از ارزهای دیجیتال
بر اساس گفتههای آیتالله مهدی تهرانی استخراج بیت کوین حرام است و درصورتیکه فردی مالک بیت کوین باشد باید آن را بدون اینکه به مسلمان دیگری بدهد به دارایی دیگری تبدیل کند. اگر یک نوع دارایی احتمال عقلایی ضرر قابلتوجه نداشته باشد از نظر شرعی مجاز است.
آیتالله مکارم شیرازی معتقد است به دلیل ابهامات زیادی که پیرامون این ارز وجود دارد استفاده و معامله آن مشکل دارد. از نظر آیتالله نوری همدانی نیز ورود به معامله ارزهای دیجیتال مشکل دارد.
نظر آیتالله هاشمی شاهرودی نیز مشابه نظر آیتالله مکارم شیرازی است که به دلیل ابهامات فراوان جایز نیست. آیتالله وحید خراسانی و آیتالله صافی گلپایگانی نیز به ترتیب آن را باطل و حرام میدانند.
آیتالله شبیری زنجانی معتقد است اگر مفسده اقتصادی داشته یا بر خلاف قانون باشد خریدوفروش آن اشکال دارد.
هنوز هم نمیتوان با نظر قطعی گفت که آیا بیت کوین حرام است یا خیر!
حرف آخر
هنوز هم نمیتوان با نظر قطعی گفت که آیا بیت کوین حرام است یا خیر! بررسی کارکردهای ارز دیجیتال از نظر فنی هم نیاز به مطالعات زیادی دارد به این ترتیب برخی از فقهای اسلامی اعتقاد دارند که باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود. البته نظر بیشتر مراجع این است که در صورت ابهام و وجود مفسده و قانونشکنی، خرید و فروش این نوع ارزها مشکل شرعی دارد.
بیت کوین حلال هست یا حرام
بیت کوین حلال هست یا حرام
بیت کوین حلال هست یا حرام
بیت کوین حلال هست یا حرام را مورد بررسی قرار میدهیم.
رابطه بیت کوین با اسلام ممکن است گاهی کمی پیچیده شود. برای اکثر کشورهای اسلام محور، استفاده از بیت کوین در منطقه خاکستری شریعت نهفته است. برای کسانی از شما که آشنایی ندارید، شریعت یک قانون شرعی اسلامی است که بر اساس آموزه های قرآن است. شریعت به عنوان فهرستی از وظایفی عمل می کند که باید انجام شوند، چه دینی و چه غیردینی. علاوه بر آن، قوانین نیز مجازات هایی را برای قانون شکنان در نظر گرفته اند.
بر اساس شریعت، همه چیز یا حلال (به عربی به معنای «حلال» یا «مجاز») یا حرام («حرام») هست. برای مسلمانان، این دو مفهوم در تمام جنبه های زندگی از جمله محصولات غذایی، محصولات مراقبت شخصی، و داروها به کار می رفت. اگرچه بسیاری از چیزها در زندگی روزمره به وضوح حلال یا حرام هستند، اما موارد دیگر نیاز به اطلاعات بیشتری دارند. به این موارد مشبوح (مشکوک) گفته می شود. با تمام آنچه گفته شد بیت کوین حلال است یا حرام؟
بیت کوین حلال و حرام همزمان
پس از یک دوره عدم اطمینان، سرانجام یک “تحلیل شرعی ارزهای دیجیتال” توسط یک کارشناس حقوقی معتبر مسلمان، محمد ابوبکر انجام شد. این مقاله به چندین موضوع می پردازد: تعریف پول و انواع مختلف آن (و آنچه که به عنوان پول واجد شرایط است)، چگونگی کارکرد ارزهای دیجیتال و بسیاری موارد دیگر.
همه این موضوعات در چارچوب دیدگاه اسلام معیارهای حقوقی اسلام برای پول، آنچه در اسلام به عنوان پول شناخته می شود، تجزیه و تحلیل فتواها (نظرات حقوقی دانشمندان مسلمان) و موارد دیگر پوشش داده شده است.
بر اساس این مقاله، مواردی وجود دارد که بیت کوین را می توان در مواقع دیگر حلال و حرام دانست. گفته می شود زمانی حلال است که قصد استفاده از جنبه سیستم پرداخت وجود داشته باشد – که در آن بیت کوین دارای چندین مزیت نسبت به روش های سنتی است. وقتی صحبت از سرمایه گذاری و HODLing به میان می آید، آن وقت است که بیت کوین حرام می شود. اساساً، شریعت جنبه «نقد دیجیتال» بودن ارز دیجیتال را تأیید می کند.
با این حال، ایده استفاده از آن به عنوان وسیله ای برای سرمایه گذاری را قبول نمی کند.
دلایل مختلفی پشت این طرز تفکر وجود دارد. اول از همه، توجه به این نکته مهم است که شریعت بیت کوین را «پول معمولی» میداند. طبق قوانین شرعی اسلام، «پول عرفی» به هر چیزی گفته میشود که از طریق مقبولیت گسترده جامعه یا از طریق دستور دولت، به «پول» گفته میشود. برای مثال در آلمان استفاده از بیت کوین به عنوان ارز قانونی و رسمیت یافته است.
این بدان معناست که در آلمان به عنوان پول اسلامی واجد شرایط است (در این مورد بعداً بیشتر می شود). در مناطق دیگری که استفاده از بیت کوین هنوز در منطقه بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ خاکستری قانونی است (مانند ایالات متحده) اما همچنان به عنوان پرداخت برای بازرگانان مختلف پذیرفته می شود، آنگاه می تواند به عنوان پول رایج اسلامی نیز واجد شرایط باشد.
متأسفانه هنوز استدلال هایی علیه این نکته وجود دارد، زیرا برخی از علمای اسلامی می گویند بیت کوین به دلیل نوسانات بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ قیمت آن (مشروط به نوسانات) و امکان استفاده از آن در فعالیت های غیرقانونی جایز نیست. با این حال، این دلایل ممکن است به همان اندازه که برای BTC خارجی هستند معتبر نباشند.
قیمت آن (شامل نوسانات آن) تابع عرضه و تقاضا است درست مانند کالاهای معمولی و ارزهای فیات. از نظر استدلال استفاده از بیت کوین برای فعالیت های غیرقانونی، این موضوع منوط به نیت کاربر است.
چرا بیت کوین در وضعیت خاکستری باقی می ماند؟
با بازگشت به مثال آلمان که بیت کوین را به عنوان یک ارز قانونی به رسمیت می شناسد، توجه به این نکته ضروری است که مجاز بودن شریعت توسط قانون ملی جایگزین شده است. بیشتر ویژگیهای بیتکوین به آن اجازه میدهد تا آن را بهعنوان پول رایجی که قوانین اسلامی مجاز میدانند تلقی کنند عمدتاً، توانایی آن در سادهسازی پرداختها و دور زدن موانعی که مدلهای مرسوم ایجاد میکنند.
با این حال، اگر قوانین دولتی استفاده از بیت کوین (هم برای اهداف سرمایه گذاری و هم برای پرداخت) را ممنوع می کند، واقعاً مهم نیست که قانون متعارف اسلامی در مورد آن چه می گوید.
دلیل دیگری که باعث می شود ارزهای دیجیتال به طور کلی در منطقه خاکستری باقی بمانند، بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ به دلیل نامشخص بودن همه آن است. همانطور که قبلاً ذکر شد، علیرغم اینکه قیمت بیت کوین به جای اینکه مستقیماً به دارایی مرتبط باشد، به عرضه و تقاضا بستگی دارد، نوسانات آن همچنان یک مشکل بزرگ است – بازارها به شدت بالا و پایین هستند. به طور مرتب به سرمایهگذاران یادآوری میشود که در این سرمایهگذاریها احتیاط کنند و به آنها هشدار داده میشود که هرگز بیش از چیزی که میخواهند از دست بدهند سرمایهگذاری نکنند.
در طرف دیگری از این طیف، موضوع پیشنهادات اولیه سکه (ICO) و چگونگی تأثیر آنها بر بیت کوین از نظر حلال یا حرام بودن آن وجود دارد. یکی از اولویت های اصلی شریعت حفظ و حراست از مال است. در رابطه با ICOها، در مورد مجوز بودن مشکلات متعددی وجود دارد. عمدتاً در مورد اینکه سرمایه گذاران واقعاً چه چیزی می خرند و حقوق آنها (به عنوان سرمایه گذار) چیست، شفافیت وجود بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ ندارد.
متأسفانه، آلت کوین های کلاهبرداری وجود دارد که باعث شده شریعت آنها را با خطر و فریب مرتبط کند. بزرگترین مشکل ICOها داشتن غرار (کلمه ای عربی که تقریباً به معنای «فروش چیزی که هنوز وجود ندارد» ترجمه می شود) است.
حلال بودن بیت کوین
علیرغم عدم قطعیتی که هنوز در حلال یا حرام بودن بیت کوین وجود دارد، یک مورد واقعی برای حلال بودن آن وجود دارد. در واقع، BTC چند اصل اصلی را با قوانین متعارف اسلامی به اشتراک میگذارد، زیرا فناوری بلاک چین همراه با آن در راستای هدف شریعت برای کاهش عدم اطمینان است. از آنجایی که بلاک چین مالکیت یک دارایی را تأیید می کند، ثابت می کند که مردم در مقایسه با بانکداری سنتی که به معنای واقعی کلمه می توانند یک ماهه وام بدهند، در واقع پول لازم برای انجام معاملات را دارند.
بانکداری ذخایر کسری به سیستمی اطلاق میشود که در آن تنها بخشهایی از سپردههای بانکی با پول نقد واقعی پشتوانه میشوند. برنامههای اصلی بیتکوین هنوز در پرداختها باقی میماند – و آنها را بیشتر به عنوان یک نوع تراکنش «دست به دست» طبقهبندی میکند، برخلاف سیستمهای بانکی مرسوم که از تراکنشها بر اساس ذخیره کسری استفاده میکنند (که به هر حال، سقوط نمیکند. مطابق با اصول شریعت پول).
از آنجایی که بلاک چین به افراد اثبات ریاضی مالکیت بر داراییهایشان میدهد، به نظر میرسد که بیشتر از آنچه فکر میکنیم با شریعت مطابقت دارد. به نظر می رسد که فرهنگ اسلامی در حال مشاهده مزایای بیت کوین است (بنابراین، کشاندن بیت کوین به سمت حلال بودن) زیرا برخی از مساجد قبلاً شروع به پذیرش کمک های مالی ارزهای دیجیتال کرده اند.
در همین لحظه، علیرغم فضای خالی خاکستری در وسط، به نظر می رسد که بیت کوین حلال تر از حرام به نظر می رسد اما بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ هنوز هم قابل تفسیر است.
آیا بیت کوین حلال است یا حرام؟
حلال بودن یا حرام بودن بیت کوین برای بسیاری از مسلمانان و همچنین چندین بانک اسلامی و مقامات مالی در سالهای اخیر بحث برانگیز بوده است.
آیا بیت کوین حلال است ؟ این موضوع باعث شده بسیاری از بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ مسلمانان نگران سرمایه گذاری; در ارزهای دیجیتال به ویژه در مواقع رشد شدید قیمت این ارزها باشند. موضوعی که باعث نگرانی جامعه مسلمانان شده است عدم اطمینان از حرام یا حلال بودن افزایش; سرمایه شان طبق قوانین اسلامی است.
با جمعیت ۱.۹ میلیاردی مسلمانان در سراسر جهان که معادل تقریباً یک چهارم جمعیت کل جهان است; اجماع روشنی در خصوص دیدگاه اسلام درباره ارزهای دیجیتال و بخصوص بیت کوین می تواند عاملی مهم در استفاده از این نوع از ارزها باشد.
کاربردهای حلال بیت کوین
طبق قوانین اسلامی، معیارهای متعددی برای حصول اطمینان از سرمایه گذاری یا درآمد حلال وجود دارد. به عنوان نمونه، درآمدی که از طریق روشهای غیراخلاقی مانند رشوه; اخاذی و سودجویی بدست می آید حرام محسوب می شود. طرح این موضوع که صرف استفاده از بیت کوین به عنوان روشی برای پرداخت این اصل را نقض می کند، چالش برانگیز خواهد بود.
در حال حاضر، هنوز هیچ حکم رسمی در خصوص سرمایه گذاری مسلمانان در بیت کوین وجود ندارد. با وجود این; تعدادی از دانشمندان اسلامی تفسیر خود را از شرع اسلام و چگونگی اعمال آن در بیت کوین ارائه داده اند.
شاید جامع ترین این تفاسیر توسط مشاور دینی سابق Blossom Finance، مفتی بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ محمد ابوبکر منتشر شده باشد. توضیحات وی که آخرین بار در دسامبر ۲۰۱۹ به روز شد، بر این باور است که از آنجایی که ارزهای فیات، طلا و بسیاری دیگر از ابزارهای مالی در شرع مجاز هستند، بنابراین بیت کوین نیز باید مجاز باشد.
به همین ترتیب; اگرچه بیت کوین گاهی اوقات برای اهداف حرام استفاده می شود; مفتی محمد ابوبکر معتقد است که این امر باعث حرام شدن بیت کوین نمی شود و برای نشان دادن این امر قیاس زیر را ارائه می دهد:
به طور کلی، استفاده از چیزی حلال برای یک هدف حرام باعث نمی شود که خود آن خود حرام باشد. به عنوان مثال می توان به فروش انگور اشاره کرد. از چهار مکتب اهل سنت، مکتب های مالکی و حنبلی فروش انگور به تاجر شراب را حرام می دانند در حالی که حنفی ها و شافعی ها صرفاً به نهی این امر بسنده می کنند.
یکی دیگر از مفتی های اسلام به نام فراز آدم، مشاور مالی و فینتک اسلامی در انگلستان; با ابراز علاقه مندی در خصوص پتانسیل بیت کوین برای ایجاد سیستمی که “به نفع مردم باشد”، گفت:
بیت کوین منصفانه است، عادلانه است و انحصاری نیست. پس دلیلی برای بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ ممنوعیت بیت کوین نباید وجود داشته باشد.
کاربردهای حرام بیت کوین
اگرچه می توان ادعا کرد که اکثر موارد استفاده از بیت کوین حلال هستند; اما چندین استفاده از این ارز دیجیتال قطعاً حرام هستند. یکی از این موارد قمار است. از آنجا که به طور کلی قمار حرام است، بنابراین قمار با بیت کوین نیز حرام محسوب می شود. برخی نیز این مورد را به ترید ارزهای دیجیتال ربط می دهند; زیرا بسیاری از تریدرها به نوعی از حدس و گمانه زنی برای سودآوری استفاده می کنند که می تواند نوعی قمار محسوب شود.
موارد حرام دیگر می تواند شامل مارجین تریدینگ و وام دهی باشد. از آنجایی که سود گرفتن در وام دهی ربا محسوب می شود، بنابراین چنین کاربردهایی نیز می توانند حرام باشند.
شیخ هیثم الحداد در این خصوص مقاله ای نوشته و توضیح داده که ارزهای دیجیتال چگونه می توانند حرام اعلام شوند. در این مقاله، شیخ هیثم الحداد استدلال می کند که از آنجا که بیت کوین توسط هیچ چیزی پشتیبانی نمی شود و هیچ مرجعی برای ارزش خود ندارد، نمی تواند یک ارز دیجیتال حلال محسوب شود. با این حال; وی باور دارد که ارزهای دیجیتال با پشتوانه طلا از آنجا که خصوصیات طلا را دارند، حلال هستند.
اما جمال ایزاز، بنیانگذار Coinfluencers، اعتقاد دارد که تشخیص اینکه آیا استفاده از بیت کوین حرام است یا نه به سادگی ارزهای فیات است:
یک تصور غلط وجود دارد که هر چیزی که به بیت کوین ربط دارد حرام است. این تصور از این واقعیت ناشی می شود که بیت کوین یک ارز دیجیتال است و نه یک ارز صادر شده توسط یک بانک مرکزی. با این حال، مانند ارزهای فیات; استفاده از بیت کوین به عنوان یک وسیله پرداختی و ذخیره ارزش کاملاً حلال است. فراتر از این، استفاده از بیت کوین برای هر هدفی که با ارز فیات حرام تلقی شود، با بیت کوین نیز حرام تلقی می شود.
آیا بیت کوین از نظر شریعت اسلام حلال است؟
سلام، دین بیش از یک میلیارد و ششصد میلیون نفر انسان در کره خاکی است که چیزی در حدود ۲۳ درصد از کل مردم دنیا را شامل میشود. این در حالی است که اسلام از رشد بیشتری ازنظر پیروان در مقایسه با ادیان دیگر برخوردار است. بیشتر پیروان اسلام را میتوان در آسیای شرقی، بهویژه کشورهایی نظیر هند و اندونزی و خاورمیانه و همچنین بخشهایی از شمال آفریقا مشاهده کرد.
تکنولوژیهای نوین اقتصادی از دیدگاه شریعت
مسلمانان در بحثهای اقتصادی و مالی از قوانین دینی خاصی پیروی میکنند. شریعت، یا همان قانونهای ویژهای که قرآن بهعنوان آموزهها به مسلمانان ارائه میکند، برخی مسائل اقتصادی مانند، ربا و مباحث دیگر مانند الکل را برای آنها منع کرده است.
بحثهای مرتبط با بانکداری اسلامی تا جایی پیش رفته که اخیراً اولین سمینار بانکداری اسلامی توسط صندوق بینالمللی پول برگزارشده است. از طرفی با ورود طوفان بازار ارزهای دیجیتالی و بهویژه توسعههایی که حول محور بیت کوین به وجود آمدهاند، جهان اسلام نیز تحت تأثیر امواج مختلف بلاک چین قرارگرفته است.
درواقع تا به اینجا امارات متحده عربی با ایجاد یک صرافی بیت کوین بانام «بیت اوایسیس» (BitOasis)، خدمات مختلفی ازجمله کیف پول مخصوص به بیت کوین را در چندین کشور عربی دیگر مانند: قطر، کویت، بحرین و عربستان سعودی ارائه مینماید. در کشورهای حوزه APAC نیز کوین بیس، کوین باکس و بیت کوین اندوزی فعالیتهای مرتبط با بیت کوین را بهطور کامل پوشش میدهند.
اسلام چه طرز تفکری راجع به بیت کوین دارد؟
در اساس مقاله «بیت کوین در بانکداری اسلامی» نوشته «چارلز دبیلو ایوانس» آمده:
میتوان رابطهای میان سیستم مدیریتی مستقل بلاک چینهایی مانند بیت کوین یا بهطورکلی ارزهای مجازی و اسلام قائل شد. بر این اساس، سیستم مدیریتی بلاک چین میتواند کاملاً موازی با موازین شریعت و بهویژه محدودیتهایی در مورد ربا پیش برود.
آیا بیت کوین حلال است؟
بله حلال است اما ارزهای مدرن حلال نیستند. برای درک بهتر این موضوع، در ادامه صحبتهایی از «متیو جی مارتین»، از یک شرکت استارت آپ در اندونزی بانام «بلوسام فایننس» برای شما آورده شده است.
این شرکت با ارائه خدماتی اقتصادی به راهاندازی کسبوکارهای کوچک کمک میکند. متیو که خود یک مسلمان آمریکایی است در گذشته با شرکتهایی از قبیل «بوکو» و «اکسووم» همکاری داشته است. او در صحبتهای خود از بیت کوین هم بهعنوان یک ارز و هم بهعنوان یک شبکه پرداخت یاد میکند. به گفته او همین تمایز از دیدگاه شریعت بسیار مهم است. متیو در ادامه میافزاید:
بهعنوان یک شبکه پرداخت حلال است. درواقع بیت کوین ورای چیزی است که بانکداری سنتی پیش روی شما میگذارد. برخلاف این بانکها که از یک سری کلیات مشخصی استفاده میکند که در آن هیچ تضمینی بر وجود مالکیت در ارتباط با اموال وجود ندارد، بیت کوین چنین تضمینی را در اختیار مالکان قرار میدهد. درواقع بانکها از یک تکنیک دریافت اموال استفاده میکنند که در اسلام ممنوع است.
از طرفی شاید بیت کوین بسیار حلالتر از پولهای دارای پشتوانه دیگر باشد. متیو بهصورت واضحی در این مورد صحبت میکند.
بیت کوین در چرخه گردش گسترده دنیای امروز بسیار حلالتر از سیستمهای بانکداری است اما شاید هنوز در مقابل تعریف اسلام از مدرنیته، حرفی برای گفتن نداشته باشد.
ارزهای موجود در دنیا بر اساس احکام اسلامی بهشدت درگیر مبحث ربا هستند که در اسلام بهکرات منع شده است. از طرف دیگر پولهای مدرن حلال نیستند اما بیت کوین در آن روی سکه، با بهرهگیری از اثبات کار، حرام نیست.
ثبات بیت کوین در خدمت بیت کوین
برای درک بهتر از رویکردهای شریعت در مورد مسائل مرتبط به پول، متیو از مفهوم «غرر» برای ما صحبت کرد. بر این اساس معاملات مسلمانان نباید درگیر شک و تردید باشند. درعینحال باوجود بیثباتی قیمت بیت کوین در گذشته، حالا این ارزدیجیتال باثبات بیشتری در قیمت روبهرو است.
همچنین در این میان احتمالاتی نیز وجود دارد که بانکداری اسلامی به پیشرفت بیت کوین کمک نماید. به عبارتی دیگر از دو جهت این کمکها قابل رؤیت باشد.
اگر بیت کوین ازنظر بحث خواستگاه، بهواقع حلالتر از پولهای دارای پشتوانه باشد، پس ایجاد یک سیستم معاملاتی بر پایه ارزهای دیجیتالی ازلحاظ عقلی، قابلدرک بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ تر است.
بنابراین در مبحث سرمایه گذاریهای خرد نیز، که شرکت متیو در آن زمینه کار میکند، فرصتهایی بهمراتب واقعگرایانه وجود دارد:
به عقیده من فرصتهای بسیار مناسبی در بحث سرمایه گذاریهای خرد وجود دارد. از طرفی پتانسیلهای بسیاری را در قراردادهای هوشمند میبینم، این قراردادها میتوانند در بحثهای سرمایه گذاریهای برونمرزی، تأمین بودجه و مشارکتهای اسلامی مورداستفاده قرار گیرند. به عقیده من زوایا و ابعاد جالبی از دیدگاه شریعت میتوان در ارزهای دیجیتالی پیدا کرد.
آیا میتوان بیت کوین را بهعنوان پول بر طبق شریعت اسلام در نظر گرفت؟
اینکه بپرسیم آیا از دیدگاه اسلام، بیت کوین پول بهحساب می آید یا خیر، سؤال بسیار جالبی است.
اسلام از کالاهای ذاتی که بتوان بهعنوان پول از آنها استفاده کرد حمایت میکند. پول الکترونیکی یا کاغذی را میتوان به این منظور استفاده کرد اما در مورد این قبیل پولها، پشتوانهای از نوع ذاتی نیاز است. پس بیت کوین پول بهحساب میآید؟ پاسخ متیو به این نه است.
از زمانهای قدیم، اسلام تنها کالاهایی که دارای ارزش ذاتی هستند را بهعنوان پول قبول میکند. کالاهایی مانند، طلا، نقره، برنج، خرما، گندم، جو و نمک را میتوان مصداقهایی از این نوع دانست. از همین رو بیت کوین را نمیتوان بر اساس اسلام پول بهحساب آورد.
(منبع: ارزدیجیتال)
بیتکوین حلال است یا حرام؟
تسنیم نوشت: یک کارشناسان ارز دیجیتال گفت: بیتکوین میتواند مشکلات تحریمی نقل و انتقال ارز دانشجویان، بیماران و توریستهای خارج از کشور را حل کند گفتند: برای رونق و نظارت بر بیت کوین ابتدا باید به صرافیهای دیجیتال مجوز داد.
خوشبخت، کارشناس حوزه ارز دیجیتال درباره کارایی بیت کوین گفت: در پرداختهای بینالمللی کوچک میتوان روی بیتکوین حساب باز کرد مثل پرداختهای ارز دانشجویی، درمانی و توریستی میتوان برای تسهیل انتقال ارز و دور زدن تحریم از بیتکوین استفاده کرد و کاملا هم شدنی و خوب است. ولی همانگونه که گفتم برای تجارت های بزرگ مثل نفت، گندم و. استفاده از روش پرداخت بیتکوین مناسب و شدنی نیست.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا صحیح است که آمریکا بیت کوین ایرانیان را بلوکه کرده است؟ توضیح داد: بیتکوینی که در دست خود فرد باشد هیچ کس توانایی شناسایی و رصد کردن آن را ندارد چرا که یک پسورد محرمانه دارد و در دست خود شخص محفوظ است. اینکه آمریکا توانسته بیتکوینهای ایرانیها را در خارج بلوکه کند به خاطر این بوده است که آنها بیتکوینهایشان را به صرافیها برای چنج کردن بردهاند و از همین طریق دولت آمریکا توانسته این بیتکوینها را شناسایی کند و متوجه ایرانی بودن صاحبان آن بشود. در دنیا برای انتقال یا نقد کردن بیتکوین به اسکناس مقررات بسیار سختگیرانهای وضع شده است تا به وسیله این مقررات بتوانند به خوبی تبادلات مالی، پولشویی و نقدینگی را رصد کنند.
این دقیقا یک گلوگاه برای ضربه زدن به یک کشور تحریم شده است. در قراردادهای هوشمند smart contract که میتواند به شکل هوشمند بر روی بیتکوینها پیادهسازی شود در اصل یک برنامهنویسی کامپیوتری است تا به شکل خودکار وعدههای طرفین در معامله را به صورت گام به گام پیادهسازی کند و بنابراین این روش هم نسخهای برای دور زدن تحریمها نیست چرا که در این نوع قراردادهای هوشمند باید به طرف معامله به خوبی معلوم باشد.
وی در خصوص بعد شرعی بیت کوین نیز توضیح داد: مقام معظم رهبری هنوز درباره حرام یا حلال بودن بیت کوین حکم فقهی صادر نکرده اند. بعضی علما نسبت به بیت کوین دید منفی دارند. اول از همه بحث قمار بودن معامله بیت کوین مطرح بود که بعدها مرتفع شد. الان دو مسئله مهم ترین مباحث شرعی راجع به بیت کوین هستند اول، بحث مالیت و مال دانستن بیت کوین هست که منفعت خرید و فروش آن منفعت عقلایی دارد یا خیر و مسئله دیگر غرری و خطر داشتن معامله با بیت کوین است. اما من باید بگویم که افراد بزرگ اقتصاددانی را میشناسم که راجع به بیت کوین صحبت های اشتباه و غیرکارشناسی ارائه می دهند. بنابراین این است که نظرات کارشناسی که به علما داده می شود از طریق کارشناس خبره بیت کوین داده شود و یا از طریق یک کارشناس ناآگاه به بیت کوین.
او ادامه داد: بنده با سوادی که در این زمینه دارم به نظرم بیت کوین عین یک مال هست و ارزش مال دارد. از سوی دیگر اگر واقعا بیت کوین به نظر عده ای حرام باشد ولی اگر توضیح داده شود که در شرایط اضطراری کنونی برای ما منافعی دارد و می توانیم به وسیله آن مشکلات دانشجویان یا بیماران را حل کنیم قطعا می تواند نظرات علما را تغییر دهد.
دیدگاه شما