ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات

اصول تعیین حجم معاملات در بازار سهام

در مطالب پیشین از سری مقالات مدیریت سرمایه بلاگ آسان بورس، به اهمیت مدیریت دارایی در معاملات بازار سهام و مفاهیم اصلی این مبحث یعنی ریسک، بازده و ارتباط آن‌ها با یکدیگر اشاره نمودیم.در این مقاله، به شرح اصول تعیین حجم معاملات بر اساس ریسک، خواهیم پرداخت.

حجم معامله عبارت است از؛ تعداد واحدهایی از یک دارایی که با پرداخت معادل قیمتی، می‌توانیم مالکیت آن را بدست آوریم. واحد شمارش دارایی‌ در انواع بازارهای سرمایه گذاری متفاوت است. برای مثال؛ شمش‌های طلا را بر اساس گرم، ارزها را بر اساس اسکناس با عدد مشخص و سهام شرکت‎ها را بر اساس برگه سهم معامله می‌کنند. به بیان ساده‌تر حجم معاملات در بازار مالی، از تقسیم مقدار سرمایه بر قیمت هر واحد دارایی، محاسبه می‌شود. مثلاً اگر شما ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشته و قیمت هر برگه سهم شرکت ملی صنایع مس ایران معادل ۲۰۰ تومان باشد؛ حداکثر می‌توانید ۵۰۰ هزار برگه سهم از این شرکت را خریداری کنید.

از بررسی محاسبات فوق، در نگاه اول این‌گونه استنباط می‌شود که با مفهوم بسیار ساده‌ای مواجه هستیم و به راحتی هر کس می‌تواند پیش از ورود به معامله، عدد نهایی حجم را محاسبه نموده و سپس اقدام به خرید سهام نماید! اما منظور از تعیین حجم معاملات، گزینش حجم بهینه متناسب با ریسک احتمالی موقعیت معاملاتی است که در ادامه به نحوه انجام محاسبات آن می‌پردازیم.

علت اصلی اهمیت تعیین حجم معاملات در بازارهای مالی، توجه به ریسک معامله و رعایت مدیریت سرمایه است. زیرا ریسک ناشی از یک موقعیت معاملاتی، کاملاً با حجم سرمایه گذاری مرتبط است.

حجم بالاتر، سود بیشتر!؟

زمانی که با حجم بالایی وارد معامله شویم، ریسک بالاتر و بالطبع بازدهی بیشتری نیز در انتظارمان خواهد بود؛ زیرا در هر دو حالت صحیح یا غلط بودن پیش‌بینی ما نسبت به وضعیت آتی بازار، به دلیل اینکه تعداد بیشتری از آن دارایی را در اختیار داریم، به همان نسبت سود و زیان بیشتری هم خواهیم داشت. سرمایه گذاری صحیح و منطقی بدین معنی است که، هیچ‌گاه تمام سرمایه خود را درگیر یک موقعیت معاملاتی خاص نکنیم و همیشه با توجه به حداکثر ریسک قابل تحمل، حجم معامله مد نظر خود را تعیین نماییم. در واقع باید با بخشی از سرمایه خود وارد بازار شده و نقاط خروج مشخصی داشته باشیم تا، قسمت کوچکی از دارایی خود را در معرض خطر قرار داده و به بقای بلند مدت ما در بازار، آسیبی وارد نشود.به منظور تبیین تأثیر حجم در ریسک و بازده ناشی از سرمایه گذاری، یک موقعیت معاملاتی زیان‌ده را با دو معامله‌گر دارای رویکرد مدیریت سرمایه‌ای متفاوت، شبیه سازی و قیاس می‌کنیم.

با بررسی جزئیات جدول فوق متوجه می‌شویم که، سرمایه گذار «الف» هیچ‌گونه استراتژی کنترل ریسکی نداشته و با تمام موجودی حساب خود وارد این موقعیت معاملاتی شده و در نهایت به دلیل عدم رعایت مدیریت سرمایه، حدوداً یک سوم از دارایی خود را تنها در یک معامله از دست داده است! اما در طرف مقابل، سرمایه گذار «ب» بر اساس استراتژی مدیریت ریسک شخصی، با بخش کوچکی از کل سرمایه خود وارد بازار شده و در نتیجه زیان کمتری متحمل شده است.

جبران ضرر و افزایش حجم معاملات

هنگامی که درصد ریسک و حجم یک معامله را مشخص می‌کنیم، بهتر است به فکر جبران ضرر احتمالی نیز باشیم؛ زیرا وقوع خطا در پیش‌بینی‌ها کاملاً امکان پذیر بوده و ما به عنوان یک معامله‌گر، باید پس از وقوع ضرر نیز توان ادامه فعالیت و جبران زیان‌های قبلی را داشته باشیم. در مورد معامله‌گر «الف» کاملا روشن است که برای جبران یک ضرر ۳۰ درصدی حتی با صرف نظر از مشکلات روحی و روانی پس از وقوع زیان‌های سنگین، طبق محاسبات ریاضی و مبحث افت سرمایه که در مقاله قبلی به آن اشاره شد؛ باید ۴۳ درصد سود کند تا به نقطه سر به سر برسد. اما به دست آوردن چنین سودی در بازار سهام، اصلاً کار آسانی نیست! کما این‌که بسیاری از معامله‌گران پس از وقوع چنین وضعیتی، نوعی حالت تهاجمی نسبت به بازار گرفته و گمان می‌کنند؛ باید با معاملات متوالی و افزایش حجم، اقدام به جبران افت سرمایه خود نمایند. چنین رویکردی، قطعاً منجر به نابودی کل دارایی این افراد خواهد شد. بنابراین عدم رعایت مدیریت ریسک، وصف حال معامله‌گران بازنده و غیرمنطقی است که، بعید به نظر می‌رسد حضور بلند مدتی در بازار مالی داشته باشند! اگر در مثال فوق نتیجه معامله سودده باشد؛ سود هنگفتی نصیب سرمایه گذار «الف» خواهد شد اما، همان‌طور که قبلاً گفتیم؛ نباید صرف بدست آوردن سود بیشتر، سرمایه خود را به خطر بیندازیم. در ادامه می‌خواهیم، یک مثال معاملاتی با جزئیات کامل و رعایت چهارچوب‌های کلی مدیریت سرمایه را، برای شما ذکر کنیم.

معامله‌گری بر اساس تحلیل تکنیکال کلاسیک در بورس تهران به داد و ستد سهام می‌پردازد. با مشاهده یک سیگنال خرید مطمئن در نمودار قیمتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان، این شخص وارد موقعیت خرید می‌شود.

همان‌گونه که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید؛ قیمت با شکست نقطه تلاقی سطح مقاومتی و خط روند نزولی که، یکی از بهترین سیگنال‌های خرید در تحلیل نموداری می‌باشد؛ روند صعودی خود را تأیید کرده و یک موج افزایشی قدرتمند در حال شکل ‌گیری است.این فرد افق سرمایه گذاری کوتاه مدتی داشته و بازه زمانی معاملات وی، حداکثر یک‌ ماهه است. به همین دلیل در محاسبات بازده مورد انتظار، مواردی نظیر سود نقدی، حق تقدم سهام و… را در نظر نمی‌گیرد. جدول زیر، جزئیات این موقعیت معاملاتی را نشان می‌دهد.

پس از مشخص شدن جزئیات ورود و خروج از معامله طبق نمودار سهم، حداکثر مقدار ریسک را طبق استراتژی مدیریت سرمایه معین نموده و به منظور تعیین حجم موقعیت معاملاتی مذکور، باید مقدار ریالی ضرر احتمالی را بر حاصل تفریق نقطه ورود تا حد ضرر تقسیم نماییم.

۹۲۳۰ = (۴۹۰-۴۲۵) ÷ ۰۰۰/۶۰۰

سپس بر اساس مقدار حجم بدست آمده، بازده و بقیه جزئیات معامله مشخص خواهند شد.در نتیجه مشاهده می‌کنیم که، با مدیریت حجم معاملات و تعیین نقاطه خروج بهینه، به سادگی می‌توان ریسک را کنترل نموده و از بروز شرایط بحرانی در فرآیند معامله‌گری خود، پیش گیری کنیم.در مقالات بعدی، به تشریح کامل مفاهیم حد سود و زیان و بهترین روش‌های انتخاب نقاط خروج از بازار خواهیم پرداخت.

بررسی رابطۀ بین حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در زمان مقیاس‏های مختلف در بورس اوراق بهادار تهران

2 گروه مدیریت دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

با وجود انجام مطالعات گسترده در مورد چگونگی ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، هنوز در مورد ساختار نظری یا تجربی این ارتباط اجماع حاصل نشده ‏است. این پژوهش با هدف کشف اطلاعات نهفته در سری زمانی متغیرهای حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در دورۀ زمانی 96 ماهه (ابتدای فروردین 1386 تا اسفند 1393) صورت گرفته است. بدین‌منظور سری‏های زمانی این متغیرها با استفاده از تبدیل موجک گسسته با حداکثر هم‌پوشانی، تجزیه و ضرایب موجک آن‏ها محاسبه شده است؛ سپس رابطۀ میان سری‏ها با استفاده از آزمون علّیت گرنجری بررسی شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش در دورۀ زمانی مورد بررسی، نشان‌دهندۀ تفاوت روابط بین متغیرها در مقیاس‏های زمانی متفاوت است، چنانکه در برخی از مقیاس‏ها، آزمون علّیت گرنجر، وجود رابطۀ علّی میان سری‏های زمانی را تأیید می‌کند و در برخی از مقیاس‏های زمانی این رابطه وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23831170.1395.4.4.8.1

موضوعات

• 1مدیریت دارایی
• مدیریت ریسک دارایی های مالی

عنوان مقاله [English]

Surveying the Relation among Volume, Stock Return and Return Volatility in the Tehran Stock Exchange: A Wavelet Analysis

نویسندگان [English]

• Ebrahim Abbasi 1
• Leyla Dehghan nayeri 2
• Nazila Poordadash Mehrabani 1

1 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

2 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Although many studies have tried to construct a theoretical or empirical structure of relation among trading volume, stock return and return volatility in financial markets, there still is not a general consensus about it. This study discovers latent information in variables time series for 96 months (April 2007- March 2015). To do so, related time series decomposed by using the maximum overlap discrete wavelet transform and wavelet coefficients has calculated. Then the relation between the series is examined by Granger causality ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات test. The main feature of this research is to investigate the relation between variables at different time intervals. The results show that during the 2007 to 2015, the relation between variables in different time intervals varies. As in some periods, the Granger causality test confirms the causal relation between time series, while in some other time periods it does not support the existence of such relation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Trading volume
• Stock return
• Return volatility
• Wavelet
• Granger causality

اصل مقاله

مقدمه

ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، طی دو دهۀ اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. اگرچه برخی از مطالعات تلاش کرده‏اند ساختاری نظری یا ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات تجربی از این ارتباط ارائه دهند، هنوز اجماع کلی در این مورد حاصل نشده‏ است. مطالعۀ رابطۀ حجم معاملات با بازده سهام و نوسان بازده در بازارهای مالی در درجۀ اول، سبب بهبود درک افراد از رابطۀ حجم و بازده و در درجۀ دوم، باعث شناخت بهتر عملکرد بازار می‏شود. سنجش دقیق‏ این روابط به سرمایه‏گذاران کمک می‏کند حرکات بازار سهام را در آینده پیش‏بینی کنند و میزان ریسک و نقدینگی را در رابطه با توسعه و اتّخاذ استراتژی‏های معاملاتی‏شان مشخص کنند. نوسان‌های قیمت سهام و یا نوسان‌های بازده، ریسک سهام را نشان می‌دهد؛ زیرا میزان تغییرات بازده‏، معرّف میزان عدم اطمینان از کسب بازده است. شرکت‏ها با استفاده از این روابط در راستای تحقق استراتژی‏ها و اهداف شرکت‏شان می‌توانند تصمیماتی مناسب بگیرند.

اغلب پژوهش‏های صورت‌گرفته در این مورد، رابطۀ حجم و بازده سهام و نوسان آن را در بلندمدت بررسی کرده‌اند و عواملی از قبیل درجۀ ریسک‌گریزی، ریسک‌پذیری و فواصل زمانی متفاوت (کوتاه‏مدت، میان‌مدت و بلندمدت) را در نظر نگرفته‌اند (ممکن است افراد در دوره‌های زمانی مختلف، رفتارهای متفاوتی از خود بروز دهند)؛ به عبارت دیگر، نقطۀ تمایز این پژوهش با سایر پژوهش‌ها، توجه به موضوع عملکرد متفاوت سرمایه‏گذاران در دوره‏های زمانی متفاوت (زمان مقیاس‏های مختلف) است. گفتنی است هدف از این مقاله بررسی ارتباط حجم و بازده سهام و نوسان آن در بورس اوراق بهادار است. در همین راستا درادامه ابعاد نظری آن را بررسی خواهیم کرد.

مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش

در رابطۀ بین حجم معاملات در بازار سرمایه و بازده سهام و نوسان‌های بازده، برخی نظریه‏ها اطلاعات را نیروی محرکی می‌دانند که سبب تغییرات بازده و حجم معاملات می‏شوند. در مقابل، دستۀ دیگری از نظریه‏ها ارتباط حجم و بازده را به اختلافات در باورها و عقاید سرمایه‏گذاران بازار مرتبط می‏دانند. این نظریه‏ها عبارتند از:

فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات [1] : این فرضیه را کوپلند [2] (1976) ارائه کرد و جنینگ، استارکس و فلینگهام [3] (1981) آن را توسعه دادند. در این فرضیه مبادله‏گران به دو دستۀ خوش‏بین و بدبین تقسیم و مبادلات کوتاه‏مدت، پرهزینه‏تر از مبادلات بلندمدت فرض شده‏اند؛ بنابراین، سرمایه‏گذارانی که خرید و فروش کوتاه‏مدت می‏کنند، نسبت به تغییر قیمت کمتر حساس هستند. آن‏ها نشان دادند به‌طورکلی زمانی‌ که معامله‌گران بدبین هستند، حجم معاملات کمتر از زمانی است که مبادله‏گران خوش‏بین هستند.

در این فرضیه، اطلاعات با سرعت‏های متفاوت، به انواع متفاوتی از معامله‏گران می‌رسد؛ اما عامل دیگری که در این فرضیه نقش دارد، عدم تقارن اطلاعاتی است. دسترسی ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات عده‏ای از معامله‏گران به اطلاعات محرمانه (خصوصی) و عملکرد آن‏ها براساس این اطلاعات، درحالی‌که سایر معامله‏گران به چنین اطلاعات مهمی دسترسی ندارند، موجب بروز عدم تعادل در بازار می‏شود. این موضوع با عنوان عدم تقارن اطلاعاتی مطرح می‏شود [8].

فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها [4] : این فرضیه در ارتباط بین حجم معاملات و بازده سهام، نرخ جریان ورود اطلاعات را به بازار مطرح می‏کند. در این فرضیه، قیمت‏ها و حجم معاملات به جریان ورود اطلاعات در طول زمان معاملات، واکنش نشان می‏دهد [6]. فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها به‌طور کلی به دو دلیل از فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات متداول‏تر هستند:

1- این فرضیه با انتشار اطلاعات، به‌صورت هم‌زمان و تدریجی سازگار است؛ درحالی‌که فرضیۀ کوپلند بر ارتباط منفی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت، زمانی که در آن اطلاعات به‌صورت هم‌زمان منتشر شود، دلالت دارد.

2- فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها با توزیع تجربی تغییرات قیمت و تفاوت در همبستگی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت در فراوانی‏های متفاوت سازگار است.

فرضیۀ اختلاف عقاید [5] : در فرضیۀ اختلاف عقاید، فرض می‏شود معامله‏گران مختلف (مطّلع و نامطّلع) عقاید متفاوتی در مورد اهمیت اطلاعات دارند. درواقع، پراکندگی بیشتر در عقاید، تغییرپذیری بیشتری را در قیمت و حجم معامله نسبت به مقدار تعادلی آن‏ها ایجاد می‏کند [12]. فرضیۀ اختلاف عقاید برای مقایسۀ چگونگی واکنش معامله‏گران مطّلع و نامطّلع به اطلاعات مناسب است. معامله‏گران مطّلع نسبتاً عقاید همگن و هماهنگی دارند که بر درک و شناخت آن‏ها از بازار مبتنی است. ازاین‌رو، معامله‏گران مطّلع، خرید و فروش خود را در چارچوب قیمتی نسبتاً کوچک در حدود ارزش منصفانۀ دارایی انجام می‏دهند. همچنین معامله‏گران نامطّلع نمی‌توانند تشخیص دهند معاملۀ سایرین برای تقاضای نقدینگی (عملیات پوششی) کوتاه‏مدت یا به‌دلیل مبانی اساسی عرضه و تقاضا است. ازاین‌رو، آنان تمایل دارند به همۀ تغییرات در حجم و قیمت واکنش نشان دهند؛ چراکه به نظر آن‏ها این تغییرات منعکس‌کنندۀ اطلاعات جدید است؛ درنتیجه تمایل دارند تغییرات قیمت‏ را اغراق‌آمیز فرض کنند که خود به نوسان‌های بیشتر در قیمت منجر می‏شود.

الگوی قیمت‏گذاری دارایی‏ها براساس انتظارات عقلایی [6] : این الگو نشان می‌دهد اختلاف نظرها از اطلاعات محرمانه نشأت‌گرفته است. وانگ [7] (1994) الگوی تعادلی معاملات سهام را توسعه داد که براساس آن سرمایه‏گذاران در زمان تقارن اطلاعات، مبادلات عاقلانه‏ای انجام می‏دهند. در الگوی او چون سرمایه‏گذاران ریسک‌گریزند، معامله همیشه با تغییرات قیمت توأم است؛ برای مثال، وقتی گروهی از سرمایه‏گذاران برای ایجاد تعادل در سبد سهام خود به فروش سهام اقدام می‏کنند، باید برای وادارکردن سایرین به خرید، قیمت سهام را پایین بیاورند؛ به عبارت دیگر، در صورت افزایش عدم تقارن اطلاعات، معامله‏گران نامطّلع که به خرید سهام از افراد مطّلع اقدام می‏کنند، خواستار تخفیف بیشتری در قیمت سهام می‏شوند؛ بنابراین، این‌گونه نتیجه گرفته می‏شود که سرمایه‏گذاران نامطّلع برای حفظ خود از اطلاعات نهانی، بدین‌صورت ریسک خود را پوشش می‏دهند و درنتیجه، حجم معاملات همیشه با قدر مطلق تغییرات قیمت، رابطۀ مثبت دارد و این همبستگی با افزایش عدم تقارن اطلاعات افزایش می‏یابد [18].

برخی از پژوهش‌های مشابه در این رابطه را که در داخل و خارج از کشور انجام شده است، در جدول (1) می‌توان مشاهده کرد.

خروج ادامه‌دار نقدینگی از تالار شیشه‌ای

در هفته‌ای که گذشت شاخص کل بورس با کاهش ۲ درصدی به تراز یک میلیون و ۵۳۳ هزار و ۳۹۸ واحدی رسید.

در هفته‌ای که گذشت شاخص کل بورس با کاهش ۲ درصدی به تراز یک میلیون و ۵۳۳ هزار و ۳۹۸ واحدی رسید. شاخص کل هم وزن نیز با کاهش ۱.۵ درصدی به ارتفاع ۴۲۲ هزار و ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات ۲۹۵ واحدی تنزل یافت و شاخص کل فرابورس نیز با کاهش ۳.۲۷ درصدی در ارتفاع ۲۰ هزار و ۶۷۱ واحد قرار گرفت.در هفته‌ای که سپری شد ۲ هزار و ۲۸۴ میلیارد تومان خروج پول حقیقی از بازار سرمایه را شاهد بودیم و شاخص کل، روند نزولی و البته کم حجمی را سپری نمود. همسو با کاهش نرخ کامودیتی‌ها در مبادلات جهانی، سهام این گروه با افزایش عرضه روبرو شد. همچنین خبر مربوط به عرضه خودروسازی ایران خودرو و سایپا و ارزش‌گذاری این دو شرکت و همچنین افزایش نرخ دلار نیمایی توانست کمی طرف تقاضا را در بازار تقویت کند. در هفته‌ای که گذشت، بحث ممنوعیت خرید گواهی سکه از جانب اشخاص حقوقی (که می‌تواند نشان‌گر عزم جدی دولت در کنترل نرخ ارز باشد) بر روی روند بازار سرمایه موثر بود. در واقع بدین‌ترتیب هیجانات ارزی که می‌تواند بر بازار سرمایه اثر مثبت داشته باشد، کنترل می‌شود. اخبار دیگری که بر روی روند بازار در هفته گذشته تاثیر منفی گذاشت، شفاف‌سازی شرکت‌ها و اعلام اثرات قطعی برق بر روند فعالیت‌های تولیدی آنها، شایعاتی در خصوص افزایش نرخ بهره بین بانکی که در صورتی که واقعیت داشت، می‌توانست موجب کاهش بیشتر شاخص کل شود. صنعت حمل و نقل برخلاف سایر صنایع رشد ۹.۸ درصدی را به ارمغان آورد. در معاملات این هفته، بیشترین رشد شاخص مربوط به صنعت حمل و نقل با رشد ۹.۸ درصدی بوده است. از سوی دیگر صنعت محصولات کشاورزی که تا چند هفته گذشته بیشترین بازدهی را داشته، طی این هفته با کاهش ۵.۸ درصدی پیشتاز کاهش ارزش شاخص در بین صنایع بوده است. پربازده‌ترین صنعت نیز از ابتدای سال همچنان صنعت تولید آب و برق و بخار یا همان یوتیلیتی با رشد ۵۶.۷ درصدی داشته است. همچنین دو صنعت کاغذ با رشد ۲ درصدی، بانکداری و سرمایه‌گذاری با رشد ۳.۱ درصدی کمترین بازده را در میان صنایع داشته‌اند.مهم‌ترین اخبار هفته گذشته، افزایش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی امریکا و اروپا و احتمال رخداد رکود اقتصادی در سطح جهان بود که سبب کاهش قیمت کامودیتی‌ها و در نتیجه کاهش تقاضا در بازار سرمایه شد. خبر دیگر اعطای مجوز به صرافی‌ها برای خرید اسکناس صادرکننده‌ها با قیمت توافقی بود که به بهبود چشم‌انداز بازار و شرکت‌های صادراتی کمک کرد.

ارزش معاملات کم شد

در هفته اخیر ارزش معاملات خرد بورس کاهش یافت و میانگین روزانه آن 284 میلیارد تومان کمتر از هفته پیشین بود. میانگین ارزش معاملات خرد بورس 4 هزار و 154 میلیارد تومان بود که نسبت به رقم 4 هزار و 438 میلیاردی هفته پیشین، افت 6 درصدی داشته است. کمترین رقم ارزش معاملات خرد به روز سه‌شنبه برمی‌گردد که ارزش معاملات خرد 3 هزار و 674 میلیارد تومان بود و بیشترین رقم هفته نیز در روز دوشنبه ثبت شد که به رقم 4 هزار و 588 میلیارد تومان بالغ شد. در هفته‌ اخیر میانگین روزانه ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 26 هزار و 229 میلیارد تومان بود و به‌طور میانگین سهم ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام 33 درصد بود. در این هفته دو نماد بانکی وبملت و دی صدرنشین جدول معاملات بودند. وبملت در دو روز ابتدایی هفته بیشترین ارزش معاملات و بیشترین حجم معاملات بازار سهام را داشت. روز دوشنبه نمادهای‌های وب، آسیاتک و خگستر بیشترین ارزش معاملات بازار را داشتند و شستا، خگستر و خساپا بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص دادند. روز سه‌شنبه بیشترین ارزش معاملات و بیشترین حجم معاملات به ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات نماد دی تعلق داشت. روز چهارشنبه بیشترین ارزش معاملات به حکشتی، دی و خگستر اختصاص داشت و دی، شستا و خودرو بیشترین حجم معاملات را داشتند.

ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی

در هفته‌ اخیر میانگین ارزش معاملات اوراق بدهی رشد داشت و سهم اوراق از معاملات بازار سهام کاهش یافت. میانگین روزانه ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه در هفته اخیر 26 هزار و 229 میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیشین افزایش 61 درصدی داشته است. این هفته به‌طور میانگین سهم ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام 33 درصد بود.

حقیقی‌ها هر روز پول خارج کردند

در سه روز ابتدایی معاملات این هفته ارزش معاملات خرد با افزایش مواجه بود اما افزایش ارزش معاملات به اندازه‌ای که تغییری قابل توجه داشته باشد نبود. در روزهای یکشنبه و دوشنبه ارزش معاملات خرد به بیش از 4 هزار میلیارد تومان رسید اما دوباره در روزهای سه شنبه و چهارشنبه ارزش معاملات به کمتر از 4 هزار میلیارد تومان رسید تا مشخص شود رشد ارزش معاملات در سه روز ابتدایی هفته حامل سیگنال خاصی نبوده است. بازار سهام در معاملات این هفته از نظر ورود و خروج پول حقیقی اصلا وضعیت خوبی نداشت. در تمام 5 روز معاملاتی این هفته حقیقی‌ها سرمایه خود را از بورس خارج کردند. بیشترین خروج پول در روز شنبه با بیش از 700 میلیارد تومان رخ داد. در چهار روز دیگر هم دو روز خروج بیش از 400 میلیارد تومانی ثبت شد، یک روز خروج بیش از 300 میلیارد تومان و یک روز خروج نزدیک به 300 میلیارد تومان. به‌طور کلی حقیقی‌ها از ابتدای خرداد ماه تا انتهای این ماه، به جز دو روز در تمام روزهای معاملاتی پول خود را از بورس خارج کردند که این نشانه کم رمق بودن معاملات در سومین ماه سال 1401 است.در بخش ورود و خروج پول حقیقی از صندوق‌ها و اوراق بدهی، بیشتر خروج پول ثبت شده اما رقم آن به اندازه‌ای بزرگ نیست که چندان با اهمیت باشد. حقیقی‌ها این هفته سه روز عملکرد تقریبا خنثی داشتند و در روز شنبه با خروج 230 میلیارد تومان و در روز چهارشنبه با ورود 210 میلیارد تومان به اوراق بدهی و صندوق‌ها، سردرگم بودن خود را نشان دادند.

میانگین حجم معاملات روزانه (Average Daily Trading Volume)

میانگین حجم معاملات روزانه (ADTV)، میانگین تعداد سهام معامله شده در یک روز از یک سهم معین است. حجم روزانه، تعداد سهامی است که طی روز معامله می‌شود، اما می‌توان آن را طی چند روز برای یافتن حجم متوسط روزانه محاسبه کرد.

میانگین حجم معاملات روزانه چیست؟

میانگین حجم معاملات روزانه (ADTV)، میانگین تعداد سهام معامله شده در یک روز از یک سهم معین است. حجم روزانه، تعداد سهامی است که طی روز معامله می‌شود، اما می‌توان آن را طی چند روز برای یافتن حجم متوسط روزانه محاسبه کرد. میانگین حجم معاملات روزانه یک معیار مهم است، زیرا حجم معاملات بالا یا پایین، معامله گران و سرمایه گذاران مختلف را به خود جذب می کند. بسیاری از معامله گران و سرمایه گذاران میانگین حجم معاملات روزانه بالاتر را ترجیح می دهند، زیرا در حجم بالا، ورود و خروج از موقعیت ها آسان تر است. دارایی های کم حجم خریداران و فروشندگان کمتری دارند و ممکن است ورود یا خروج با قیمت دلخواه دشوارتر باشد.

نکات مهم

• حجم معاملات روزانه، تعداد سهامی است که در طی روز معامله می شود. میانگین حجم معاملات روزانه معمولاً طی 20 یا 30 روز محاسبه می شود.
• میانگین حجم معاملات روزانه را با جمع کل حجم معاملات طی X روز گذشته محاسبه کنید. سپس، کل را بر X تقسیم کنید. برای مثال، حجم معاملات 20 روز گذشته را جمع کنید و بر 20 تقسیم کنید تا میانگین حجم معاملات روزانه‌ی 20 روزه به دست آید.
• افزایش حجم قابل توجه به این معنی است که اتفاقاتی درحال رخ دادن است که علاقه بیشتری را به خود جلب کرده است. بسته به اینکه قیمت به کدام سمت می رود، این تغییر می تواند نزولی یا صعودی باشد.
• کاهش حجم نشان می‌دهد که علاقه کاهش می‌یابد، اما حتی کاهش حجم نیز مفید است زیرا زمانی که حجم بالاتر بازدهی دارد، اغلب فشار شدید قیمت نیز وجود دارد.

میانگین حجم معاملات روزانه به شما چه می گوید؟

هنگامی که میانگین حجم معاملات روزانه (ADTV) به طور چشمگیری افزایش یا کاهش می یابد، نشان دهنده این است که تغییر قابل توجهی در نحوه ارزش گذاری یا دید افراد به دارایی ایجاد شده است. معمولاً میانگین حجم معاملات روزانه بالاتر، به این معنی است که آن اوراق بهادار خواهان بیشتری دارد، فاصله قیمتی کمتری دارد و همچنین معمولاً نوسانات کمتری دارد. سهام ها زمانی که دارای میانگین حجم معاملات روزانه بالاتری هستند، نوسان کمتری دارند، زیرا باید معاملات بسیار بزرگتری انجام شود تا بر قیمت تأثیر بگذارد. این امر به این معنی است که سهام هایی که حجم بالایی دارند، حرکات قیمتِ روزانه‌ی زیادی نخواهد داشت. در هر روز (یا طی چند روز) هر سهمی می‌تواند حرکت قیمتی بسیار بزرگی داشته باشد، و بالاتر از حجم حد متوسط را داشته باشد.

میانگین حجم معاملات روزانه، یک معیار اندازه گیری معاملات اوراق بهادار است که اغلب به آن اشاره می شود و نشانه مستقیم نقدینگی کلی یک اوراق بهادار است. هر چه حجم معاملات برای یک اوراق بهادار بیشتر باشد، خریداران و فروشندگان بیشتری در بازار وجود دارد که انجام معامله را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند. بدون سطح معقولی از نقدینگی بازار، هزینه های تراکنش احتمالاً بیشتر می شود (به دلیل تفاوت قیمتی بیشتر).

میانگین حجم معاملات روزانه، ابزار مفیدی برای تحلیل عملکرد قیمت هر دارایی نقدی است. اگر قیمت یک دارایی در یک محدوده قیمیتی قرار داشته باشد و شکست رخ دهد، افزایش حجم تمایل به تایید آن شکست دارد. کمبود حجم نشان می دهد که شکست ممکن است رخ ندهد.

حجم همچنین به تأیید حرکت قیمت هم صعودی و هم نزولی کمک می کند. در هنگام افزایش یا کاهش شدید قیمت، حجم نیز باید افزایش یابد. اگر اینطور نیست، ممکن است علاقه کافی برای ادامه افزایش قیمت وجود نداشته باشد و اگر علاقه کافی وجود نداشته باشد، ممکن است قیمت کاهش یابد.

در طول روندها، اصلاح قیمت برگشتی با حجم کم به نفع قیمت هستند و در نهایت دوباره در جهت روند حرکت می‌کنند. به عنوان مثال، در یک روند صعودی، حجم اغلب زمانی افزایش می یابد که قیمت به شدت در حال افزایش باشد. اگر سهام اصلاح قیمت برگشتی را تجربه کند و حجم کم باشد، نشان می دهد که علاقه زیادی برای فروش وجود ندارد. اگر قیمت دوباره با حجم بالاتر شروع به بالا رفتن کند، می تواند نقطه ورود مطلوبی باشد زیرا قیمت و حجم هر دو روند صعودی را تایید می کنند.

وقتی حجم بسیار بالاتر از حد متوسط باشد، گاهی اوقات اوج حرکت قیمت را نشان می دهد. آنقدر سهام های زیادی در یک منطقه قیمتی خاص معامله شده اند که ممکن است هیچ کس دیگری وارد عمل نشود و قیمت را به آن سمت فشار دهد. حرکات تند قیمت همراه با افزایش شدید حجم، اغلب می تواند نشانه ای از برگشت قیمت قریب الوقوع باشد.

مثالی از نحوه استفاده از میانگین حجم معاملات روزانه

در امتداد پایین نمودار پنجره حجم وجود دارد. نوارهای قرمز و سبز حجم روزانه را نشان میدهند، و خط مشکی نیز میانگین حجم 20 روزه است. میانگین، کمتر تحت تأثیر رویدادهای یک روزه قرار می گیرد و معیار بهتری برای افزایش یا کاهش حجم کلی است.

نمودار، یک ناحیه‌ی مقاومتی در سمت چپ را نشان می دهد. سهام با افزایش حجم بالای ناحیه مقاومتی می شکند، و به تایید افزایش قیمت و شکست کمک می کند. پس از شکست، قیمت تثبیت می شود و حجم به طور کلی بسیار پایین است، به جز یک روز که حجم بالایی را نشان میدهد . با این حال، به طور کلی، میانگین حجم در طول کل تثبیت یا اصلاح قیمت برگشتی در حال کاهش است، که نشان می دهد فشار فروش کمی وجود دارد. قیمت دوباره با حجم قوی، بالاتر می رود و پیشرفت دیگری را تأیید می کند.

قیمت سعی می‌کند به سمت بالاتر حرکت کند، اما حجم و قیمت آن را دنبال نمی‌کنند. همانطور که قیمت شروع به کاهش می کند حجم افزایش می یابد. این امر نشان می دهد که فشار فروش زیادی وجود دارد و قیمت ممکن است به کاهش ادامه دهد.

تفاوت بین میانگین حجم معاملات روزانه و میزان حجم باز در معامله

گاهی اوقات حجم با میزان حجم باز (Open interest) اشتباه گرفته می شود. میانگین حجم معاملات روزانه، میانگین تعداد سهام (بازار سهام) یا قراردادها (بازار آتی و اختیار معامله) در یک روز است. میزان حجم باز، اصطلاحی برای قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله است که تعداد قراردادهای باز و هنوز بسته نشده را توصیف می کند. این دو کاملاً متفاوت هستند. حجم، نشان دهنده مقدار معامله شدن قراردادها است. حجم با میزان حجم باز، تعداد تراکنش هایی را که برای باز کردن یا بستن موقعیت ها استفاده شده است را اندازه گیری می کند. بنابراین تعداد قراردادهایی که باز باقی می مانند را ردیابی می کند.

محدودیت های استفاده از میانگین حجم معاملات روزانه

میانگین حجم معاملات روزانه معیاری است که مورد استفاده قرار می گیرد و برای تعیین اینکه آیا سهام با پارامترهای تجاری سرمایه گذار یا معامله گر مطابقت دارد مفید است. میانگین حجم معاملات روزانه یک میانگین است. در هر روز یک دارایی می تواند از میانگین منحرف شود و حجم بسیار بالاتر یا کمتری تولید کند.

میانگین همچنین می تواند در طول زمان تغییر کند، افزایش یابد، سقوط کند یا نوسان کند. بنابراین، حجم و میانگین حجم را به طور مرتب کنترل کنید تا مطمئن شوید که دارایی همچنان در پارامترهای حجمی مورد نظر خود قرار می گیرد.

تغییرات قابل توجه در حجم احتمالا نشان دهنده این باشد که چیزی در دارایی تغییر کرده است و این تغییرات ممکن است نامطلوب یا مطلوب باشند. حجم اطلاعی درباره مطلبوب یا نامطلوب بودن آن نمیدهد، اما اطلاع می دهد که ممکن است به تحقیقات یا اقدامات بیشتری نیاز باشد.

روزهای خوش پیش روی معاملات بازار سهام/ پیش‌بینی ورود نقدینگی به بورس در روزهای آینده

تهران- ایرنا- یک کارشناس بازار سرمایه گفت: در وضعیت فعلی، معاملات بورس با توجه به ارزش معاملات آن روند بسیار خوبی را در پیش گرفته است و به نظر می‌رسد که در روزهای آینده شاهد جذب نقدینگی به این بازار باشیم.

به گزارش ایرنا، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات هفته‌ای گذشت (منتهی به چهارشنبه، روز ٧ اردیبهشت‌ماه) روند مثبت داشت و با ۹ هزار واحد افزایش نسبت به هفته قبل از آن، در ارتفاع یک‌میلیون و ۵۲۱ هزار واحد ایستاد و کمتر از یک درصد رشد را در پرونده معاملات خود ثبت کرد.

شاخص کل بورس تهران در پایان روز چهارشنبه (۳۱ فروردین‌ماه) در حالی در ایستگاه یک‌میلیون و ۵۱۲ هزار واحد به کار خود پایان داد که این رقم در روز چهارشنبه و در آخرین روز کاری هفته گذشته (روز ۷ اردیبهشت‌ماه) به یک‌میلیون و ۵۲۱ هزار واحد رسید.

شاخص کل (هم‌وزن) در پایان هفته گذشته ۴۰۱ هزار و ۴۳۰ واحد بود ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات که در هفته جاری این عدد به ۴۱۱ هزار و ۶۹۲ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) از ۲۴۹ هزار و ۹۳۴ واحد به عدد ۲۵۶ هزار و ۲۲۱ واحد رسید.

در چهار روز معاملاتی این هفته بورس، نمادهای شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، ایران‌خودرو (خودرو)، سایپا (خساپا)، شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا)، ایران‌خودرو (خودرو) و پالایش نفت اصفهان (شپنا) در گروه نمادهای پُر تراکنش قرار داشتند.

افزایش خوش‌بینی‌ها به معاملات بورس

معاملات بازار سهام در هفته جاری تحت تأثیر تزریق اخبار خوش به این بازار به روند صعودی خود ادامه داد و توانست روزهای مثبتی را در معاملات خود پیش‌روی سهامداران قرار دهد.

آغاز انجام عرضه‌های اولیه برای سال جدید ازجمله اقداماتی بود که سازمان بورس اجرای آن را در دستور کار خود قرار داد و این اقدام را زمانی به مرحله اجرا رساند که بازار در موقعیت خوبی برای سرمایه‌گذاری قرار گرفت و دیگر خبری از نوسان و هیجانات کاذب ایجاد شده در این بازار نیست.

در ادامه تلاش‌های انجام‌شده برای تغییر روند معاملات بورس و نیز بهبود وضعیت این بازار، سازمان بورس توانست بعد از مدت‌ها تلاش بالاخره تکلیف سودهای رسوب شده سهامداران را که پیگیری‌های زیادی در خصوص آن انجام‌شده بود را مشخص کند و این سازمان در آخرین روز معاملاتی هفته جاری از اجرایی شدن فرآیند پرداخت مطالبات سنواتی سهامداران (سودهای رسوب‌شده) هم‌زمان با عید سعید فطر خبر ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات داد.

در اطلاعیه منتشر شده از سوی سازمان بورس آمده بود: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) از طریق شرکت‌ها و استفاده از اطلاعات سجامی سهامداران، امکان پرداخت مطالبات سنوات قبل سهامداران را از تاریخ ۱۴ اردیبهشت‌ماه امسال مقارن با عید سعید فطر مقرر فراهم کند.

وجود روند مثبت در معاملات بورس

در این زمینه و نیز دیگر اقدامات انجام‌شده برای بهبود روند معاملات بورس، «احسان عسگری» در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به روند معاملات بورس در چند وقت گذشته اشاره کرد و افزود: برخی از ریسک‌های مترتب بر بازار سرمایه به‌صورت هفتگی در حال ورود به این بازار هستند.

وی اظهار داشت: مساله مربوط به عوارض صادراتی برای برخی از شرکت‌ها ازجمله مسایلی است که روند بورس را تحت تأثیر قرار داد و معاملات این بازار را دچار مشکل کرد.

عسگری خاطرنشان کرد: با توجه به وجود چنین مساله ای در بازار اما حجم معاملات به میزانی است که کمتر بتواند از این اتفاقات تأثیر بپذیرد و دچار چالش شود.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در وضعیت فعلی، معاملات بورس با توجه به ارزش معاملات آن روند بسیار خوبی را در پیش گرفته است و به نظر می‌رسد که در روزهای آینده شاهد جذب نقدینگی به این بازار باشیم.

روند معاملات بورس در هفته نخست اردیبهشت‌ماه

وی در مورد روند معاملات بورس در هفته‌ای که گذشت، گفت: صنعت خودرو در هفته‌ای که گذشت؛ تحت تأثیر اخبار واگذاری سهام دولت در خودروسازی‌ها روند مثبتی را در پیش گرفت و به‌نوعی بازار را تحت تأثیر خود قرار داد.

عسگری خاطرنشان کرد: با توجه به تغییر قیمت نفت، افزایش آن به بیش از ١٠٠ دلار و تأثیر آن بر سود شرکت‌های پالایشگاهی می‌توان گفت که سهام این شرکت‌ها مورد استقبال ورود نقدینگی به سهم با حجم معاملات سهامداران قرار بگیرد و در کل باید اعلام کرد که روند بازار در ماه‌های اخیر قابل قبول بوده است.

علت افت شاخص بورس در آخرین روز معاملاتی

وی به علت افت شاخص بورس در آخرین روز معاملاتی هفته جاری اشاره و بیان کرد: این اتفاق ناشی از اتفاق خاصی نبود و ریسکی تهدیدکننده معاملات بازار نیست اما بخشی از افت شاخص بورس ناشی از تعطیلات پیش رو و نیز انجام معاملات در بازارهای جهانی بود و سهامداران قادر به پذیرش ریسک‌های محتملی نیستند که بر بازار وارد می‌شود.

این فعال بازار سهام معتقد است که شاخص بورس در آخرین روز معاملاتی هفته جاری افت چندانی را تجربه نکرد و روند متعادلی را در این بازار در پیش گرفت.

پیش‌بینی روند معاملات بورس تا پایان اردیبهشت‌ماه

این کارشناس بازار سرمایه روند معاملات بورس تا پایان اردیبهشت‌ماه را مورد ارزیابی قرار داد و افزود: بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده، روند بازار تا پایان اردیبهشت‌ماه به مساله مربوط به برجام گره خورده است.

وی به وضعیت بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت: با توجه به تنش مابین روسیه و اوکراین و نیز تحریم روسیه اما به نظر می‌رسد که قیمت کامودیتی‌ها و نیز نرخ دلار روند با ثباتی را در پیش بگیرد و بازار نتواند از این ریسک ایجاد شده تأثیر چندانی را بپذیرد.

عسگری خاطرنشان کرد: در صورت ایجاد توافق در برجام، نرخ دلار به‌صورت هیجانی کاهش پیدا می‌کند اما پیش‌بینی می‌شود که معاملات بورس در اردیبهشت‌ماه بتواند روند باثباتی را تجربه کند.

افزایش دامنه نوسان و تأثیر آن بر معاملات بورس

عسگری به افزایش دامنه نوسان و تأثیر آن بر معاملات بورس اشاره کرد و گفت: حذف و کاهش محدودیت‌ها می‌توان زمینه‌ساز افزایش کارایی بازار باشد؛ درنتیجه حذف حجم‌مبنا و نیز افزایش دامنه نوسان می‌تواند بهبود کارایی بازار شود.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: با توجه به سطح پایین آموزشی برخی از سهامداران؛ بنابراین ممکن است برای مدت کوتاهی، افزایش دامنه نوسان منجر به ضرر و زیان سهامداران شود اما در بلندمدت به نفع بازار خواهد بود و سبب افزایش کارایی بازار و نیز سرعت بخشیدن در افزایش قیمت‌ها می‌شود.